TÜRK CEZA KANUNU

KanunNumarası : 5237

                     Kabul Tarihi                   : 26/9/2004
                     YayımlandığıR.Gazete : Tarih : 12/10/2004 Sayı :25611
                     Yayımlandığı Düstur       : Tertip : 5 Cilt : 43

BİRİNCİ KİTAP
Genel Hükümler
BİRİNCİ KISIM
Temel İlkeler, Tanımlar ve Uygulama Alanı
BİRİNCİBÖLÜM
Temelİlkeler ve Tanımlar
Ceza Kanununun amacı
Madde 1- (1) Ceza Kanununun amacı;kişi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk devletini, kamusağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç işlenmesini önlemektir.Kanunda, bu amacın gerçekleştirilmesi için ceza sorumluluğunun temel esaslarıile suçlar, ceza ve güvenlik tedbirlerinin türleri düzenlenmiştir.
Suçta ve cezada kanunîlik ilkesi
Madde 2- (1) Kanunun açıkça suçsaymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz.Kanunda yazılı cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden başka bir ceza ve güvenliktedbirine hükmolunamaz.
(2) İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve cezakonulamaz.
(3) Kanunların suç ve ceza içeren hükümlerininuygulanmasında kıyas yapılamaz. Suç ve ceza içeren hükümler, kıyasa yol açacakbiçimde geniş yorumlanamaz.
Adalet ve kanun önünde eşitlik ilkesi
Madde 3- (1) Suç işleyen kişihakkında işlenen fiilin ağırlığıyla orantılı ceza ve güvenlik tedbirinehükmolunur.
(2) Ceza Kanununun uygulamasında kişiler arasında ırk, dil,din, mezhep, milliyet, renk, cinsiyet, siyasal veya diğer fikir yahutdüşünceleri, felsefi inanç, milli veya sosyal köken, doğum, ekonomik ve diğertoplumsal konumları yönünden ayrım yapılamaz ve hiçbir kimseye ayrıcalıktanınamaz.
Kanunun bağlayıcılığı
Madde 4- (1) Ceza kanunlarınıbilmemek mazeret sayılmaz.
(2) (Mülga :29/6/2005 – 5377/1 md.)
Özel kanunlarla ilişki
Madde 5- (1) Bu Kanunun genelhükümleri, özel ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar hakkında dauygulanır.

––––––––––––––––––––
(1) Bu Kanunun yürürlük veuygulama şekli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanununa çeşitli mevzuatta yapılanatıflarla ilgili olarak 4/11/2004 tarihli ve 5252 sayılı Kanuna bakınız.

8966

Tanımlar
Madde 6- (1) Cezakanunlarının uygulanmasında;
a) Vatandaş deyiminden; fiili işlediği sırada Türkvatandaşı olan kişi,
b) Çocuk deyiminden; henüz onsekiz yaşını doldurmamış kişi,
c) Kamu görevlisi deyiminden; kamusal faaliyetinyürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli,süreli veya geçici olarak katılan kişi,
d) Yargı görevi yapan deyiminden; yüksek mahkemeler, adlî ve idarîmahkemeler üye ve hakimleri ile Cumhuriyet savcısı ve avukatlar, ⁽¹⁾
e) Gece vakti deyiminden; güneşin batmasından bir saatsonra başlayan ve doğmasından bir saat evvele kadar devam eden zaman süresi,
f) Silah deyiminden;
1. Ateşli silahlar,
2. Patlayıcı maddeler,
3. Saldırı ve savunmada kullanılmak üzere yapılmış hertürlü kesici, delici veya bereleyici alet,
4. Saldırı ve savunma amacıyla yapılmış olmasa bile fiilensaldırı ve savunmada kullanılmaya elverişli diğer şeyler,
5. Yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici,sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeler,
g) Basın ve yayın yolu ile deyiminden; her türlü yazılı,görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim aracıyla yapılan yayınlar,
h) İtiyadi suçlu deyiminden; kasıtlı bir suçun temelşeklini ya da daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli şekillerinibir yıl içinde ve farklı zamanlarda ikiden fazla işleyen kişi,
i) Suçu meslek edinen kişi deyiminden; kısmen de olsageçimini suçtan elde ettiği kazançla sağlamaya alışmış kişi,
j) Örgüt mensubu suçlu deyiminden; bir suç örgütünü kuran,yöneten, örgüte katılan veya örgüt adına diğerleriyle birlikte veya tek başınasuç işleyen kişi,
Anlaşılır.

İKİNCİ BÖLÜM
Kanunun Uygulama Alanı

Zaman bakımından uygulama
Madde 7- (1)İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayıkimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. İşlendikten sonrayürürlüğe giren kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı da kimsecezalandırılamaz ve hakkında güvenlik tedbiri uygulanamaz. Böyle bir ceza veyagüvenlik tedbiri hükmolunmuşsa infazı ve kanuni neticeleri kendiliğindenkalkar.
(2) Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ilesonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olankanun uygulanır ve infaz olunur.
(3)(Değişik:29/6/2005 – 5377/2 md.) Hapis cezasının ertelenmesi, koşullu salıverilme vetekerrürle ilgili olanlar hariç; infaz rejimine ilişkin hükümler, derhaluygulanır.
–––––––––––––––––––––
(1) 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 156 ncımaddesiyle, bu bentte yer alan “ve adlî, idarî ve askerî” ibaresi “, adlî ve idarî” şeklinde değiştirilmiştir.

8967

(4) Geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulunduklarısüre içinde işlenmiş olan suçlar hakkında uygulanmasına devam edilir.
Yer bakımından uygulama
Madde 8- (1)Türkiye'de işlenen suçlar hakkında Türk kanunları uygulanır. Fiilin kısmen veyatamamen Türkiye'de işlenmesi veya neticenin Türkiye'de gerçekleşmesi halindesuç, Türkiye'de işlenmiş sayılır.
(2) Suç;
a) Türk kara ve hava sahaları ile Türk karasularında,
b) Açık denizde ve bunun üzerindeki hava sahasında, Türkdeniz ve hava araçlarında veya bu araçlarla,
c) Türk deniz ve hava savaş araçlarında veya bu araçlarla,
d) Türkiye'nin kıt'a sahanlığında veya münhasır ekonomikbölgesinde tesis edilmiş sabit platformlarda veya bunlara karşı,
İşlendiğinde Türkiye'de işlenmiş sayılır.
Yabancı ülkede hüküm verilmesi
Madde 9- (1) Türkiye'de işlediğisuçtan dolayı yabancı ülkede hakkında hüküm verilmiş olan kimse, Türkiye'deyeniden yargılanır.
Görev suçları
Madde 10- (1)Yabancı ülkede Türkiye namına memuriyet veya görev üstlenmiş olup da bundandolayı bir suç işleyen kimse, bu fiile ilişkin olarak yabancı ülkede hakkındamahkûmiyet hükmü verilmiş bulunsa bile, Türkiye'de yeniden yargılanır.
Vatandaş tarafından işlenen suç
Madde 11- (1) BirTürk vatandaşı, 13 üncü maddede yazılı suçlar dışında, Türk kanunlarına göreaşağı sınırı bir yıldan az olmayan hapis cezasını gerektiren bir suçu yabancıülkede işlediği ve kendisi Türkiye'de bulunduğu takdirde, bu suçtan dolayıyabancı ülkede hüküm verilmemiş olması ve Türkiye'de kovuşturulabilirliğinbulunması koşulu ile Türk kanunlarına göre cezalandırılır.
(2) Suç, aşağı sınırı bir yıldan az hapis cezasınıgerektirdiğinde yargılama yapılması zarar görenin veya yabancı hükûmetinşikayetine bağlıdır. Bu durumda şikayet, vatandaşın Türkiye'ye girdiği tarihtenitibaren altı ay içinde yapılmalıdır.
Yabancı tarafından işlenen suç
Madde 12- (1) Bir yabancı,13 üncü maddede yazılı suçlar dışında, Türk kanunlarına göre aşağı sınırı en azbir yıl hapis cezasını gerektiren bir suçu yabancı ülkede Türkiye'nin zararınaişlediği ve kendisi Türkiye'de bulunduğu takdirde, Türk kanunlarına görecezalandırılır. Yargılama yapılması Adalet Bakanının istemine bağlıdır.
(2) Yukarıdaki fıkrada belirtilen suçun bir Türk vatandaşınınveya Türk kanunlarına göre kurulmuş özel hukuk tüzel kişisinin zararınaişlenmesi ve failin Türkiye'de bulunması halinde, bu suçtan dolayı yabancıülkede hüküm verilmemiş olması koşulu ile suçtan zarar görenin şikayeti üzerinefail, Türk kanunlarına göre cezalandırılır.
(3) Mağdur yabancı ise, aşağıdaki koşulların varlığıhalinde fail, Adalet Bakanının istemi ile yargılanır:
a) Suçun, Türk kanunlarına göre aşağı sınırı üç yıldan azolmayan hapis cezasını gerektirmesi.

8968

b)Suçluların geri verilmesi anlaşmasının bulunmaması veya geri verilme istemininsuçun işlendiği ülkenin veya failin uyruğunda bulunduğu devletin hükûmetitarafından kabul edilmemiş olması.
(4)Birinci fıkra kapsamına giren suçtan dolayı yabancı mahkemece mahkûm edilenveya herhangi bir nedenle davası veya cezası düşen veya beraat eden yahut suçukovuşturulabilir olmaktan çıkan yabancı hakkında Adalet Bakanının istemiüzerine Türkiye'de yeniden yargılama yapılır.
(5)(Ek: 18/6/2014-6545/56 md.) Birincifıkra kapsamına giren hâllerde rüşvet ve nüfuz ticareti suçlarından dolayıyargılama yapılması Adalet Bakanının istemine bağlı değildir.
Diğersuçlar
Madde13-(1) Aşağıdaki suçların, vatandaş veya yabancı tarafından, yabancı ülkedeişlenmesi halinde, Türk kanunları uygulanır:
a)İkinci Kitap, Birinci Kısım altında yer alan suçlar.
b)İkinci Kitap, Dördüncü Kısım altındaki Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı,Yedinci ve Sekizinci Bölümlerde yer alan suçlar.
c)İşkence (madde 94, 95).
d)Çevrenin kasten kirletilmesi (madde 181).
e)Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), uyuşturucu veyauyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190).
f)Parada sahtecilik (madde 197), para ve kıymetli damgaları imale yarayanaraçların üretimi ve ticareti (madde 200), mühürde sahtecilik (madde 202).
g)Fuhuş (madde 227).
h)(Mülga : 26/6/2009 – 5918/1 md.)
i)Deniz, demiryolu veya havayolu ulaşım araçlarının kaçırılması veya alıkonulması(madde 223, fıkra 2, 3) ya da bu araçlara karşı işlenen zarar verme (madde 152)suçları.
(2) (Ek ikinci fıkra: 29/6/2005 – 5377/3 md.) İkinci Kitap, DördüncüKısım altındaki Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümlerde yeralanlar hariç; birinci fıkra kapsamına giren suçlardan dolayı Türkiye'deyargılama yapılması, Adalet Bakanının talebine bağlıdır
(3)Birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yazılı suçlar dolayısıyla yabancı birülkede mahkûmiyet veya beraat kararı verilmiş olsa bile, Adalet Bakanınıntalebi üzerine Türkiye'de yargılama yapılır.⁽¹⁾
Seçimlikcezalarda soruşturma
Madde14-(1) 11 ve 12 nci maddelerde belirtilen hallerde, soruşturma konusu suçun yeraldığı kanun maddesinde hapis cezası ile adli para cezasından birininuygulanması seçimlik sayılmış ise soruşturma veya kovuşturma açılmaz.
Soruşturmakoşulu olan cezanın hesaplanması
Madde15- (1)Miktarının soruşturma koşulu oluşturduğu hallerde ceza, soruşturma evresindeileri sürülen kanuni ağırlaştırıcı nedenlerin aşağı sınırı ve kanunihafifletici nedenlerin yukarı sınırı göz önünde bulundurularak hesaplanır.
Cezadanmahsup
Madde16-(1) Nerede işlenmiş olursa olsun bir suçtan dolayı, yabancı ülkede gözaltında,gözlem altında, tutuklulukta veya hükümlülükte geçen süre, aynı suçtan dolayıTürkiye'de verilecek cezadan mahsup edilir.
Hakyoksunlukları
Madde17-(1) Yukarıdaki maddelerde açıklanan hallerde mahkeme, yabancı mahkemelerdenverilen ve Türk hukuk düzenine aykırı düşmeyen hükmün, Türk kanunlarına görebir haktan yoksunluğu gerektirmesi halinde, Cumhuriyet savcısının istemiüzerine Türk kanunlarındaki sonuçlarının geçerli olmasına karar verir.

________________________
(1) Bu fıkranın numarası (2) iken,maddeye 29/6/2005 tarihli ve 5377 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle, birincifıkradan sonra gelmek üzere ikinci fıkraeklendiği için, (3) olarak teselsül ettirilmiştir.

8969

Geri verme
Madde 18- (Mülga: 23/4/2016-6706/36 md.)
Yabancı kanunun göz önünde bulundurulması
Madde 19- (1)Türkiye'nin egemenlik alanı dışında işlenen suçlar dolayısıyla Türkiye'deyargılama yapılırken, Türk kanununa göre verilecek olan ceza, suçun işlendiğiülke kanununda öngörülen cezanın üst sınırından fazla olamaz.
(2) Ancak suçun;
a) Türkiye'nin güvenliğine karşı veya zararına olarak,
b) Türk vatandaşına karşı ya da Türk kanunlarına görekurulmuş özel hukuk tüzel kişisi zararına olarak,
İşlenmesi durumunda, yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz.

İKİNCİKISIM
CezaSorumluluğunun Esasları
BİRİNCİBÖLÜM
CezaSorumluluğunun Şahsiliği, Kast ve Taksir

Ceza sorumluluğunun şahsiliği
Madde 20- (1) Cezasorumluluğu şahsidir. Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz.
(2) Tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamaz.Ancak, suç dolayısıyla kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteliğindekiyaptırımlar saklıdır.
Kast
Madde 21- (1)Suçun oluşması kastın varlığına bağlıdır. Kast, suçun kanuni tanımındakiunsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir.
(2) Kişinin, suçun kanuni tanımındaki unsurlarıngerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen, fiili işlemesi halinde olası kastvardır. Bu halde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlardamüebbet hapis cezasına, müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıldanyirmibeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur; diğer suçlarda ise temel cezaüçte birden yarısına kadar indirilir.
Taksir
Madde 22- (1)Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde cezalandırılır.
(2) Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılıkdolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesiöngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir.
(3) Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticeninmeydana gelmesi halinde bilinçli taksir vardır; bu halde taksirli suça ilişkinceza üçte birden yarısına kadar artırılır.
(4) Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan cezafailin kusuruna göre belirlenir.
(5) Birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda, herkeskendi kusurundan dolayı sorumlu olur. Her failin cezası kusuruna göre ayrı ayrıbelirlenir.

8970

            (6) Taksirli hareket sonucu nedenolunan netice, münhasıran failin kişisel ve ailevi durumu bakımından, artık bircezanın hükmedilmesini gereksiz kılacak derecede mağdur olmasına yol açmışsaceza verilmez; bilinçli taksir halinde verilecek ceza yarıdan altıda bire kadarindirilebilir.
            Neticesebebiyle ağırlaşmış suç
            Madde 23- (1)Bir fiilin, kastedilenden daha ağır veya başka bir neticenin oluşumunasebebiyet vermesi halinde, kişinin bundan dolayı sorumlu tutulabilmesi için bunetice bakımından en azından taksirle hareket etmesi gerekir.

İKİNCİBÖLÜM
CezaSorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler

            Kanunun hükmü ve amirin emri
            Madde 24-(1) Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye ceza verilmez.
            (2) Yetkili bir merciden verilip,yerine getirilmesi görev gereği zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz.

8971

            (3) Konusu suç teşkil eden emirhiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde yerine getiren ile emri verensorumlu olur.
            (4) Emrin, hukuka uygunluğunundenetlenmesinin kanun tarafından engellendiği hallerde, yerine getirilmesindenemri veren sorumlu olur.
            Meşrusavunma ve zorunluluk hali
            Madde 25-(1) Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen,gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal vekoşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenenfiillerden dolayı faile ceza verilmez.
            (2) Gerek kendisine gerek başkasınaait bir hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korunmakolanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasınıkurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıtaarasında orantı bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile cezaverilmez.
            Hakkınkullanılması ve ilgilinin rızası
            Madde 26- (1)Hakkını kullanan kimseye ceza verilmez.
            (2) Kişinin üzerinde mutlak surettetasarruf edebileceği bir hakkına ilişkin olmak üzere, açıkladığı rızasıçerçevesinde işlenen fiilden dolayı kimseye ceza verilmez.
            Sınırınaşılması
           Madde 27- (1)Ceza sorumluluğunu kaldıran nedenlerde sınırın kast olmaksızın aşılmasıhalinde, fiil taksirle işlendiğinde de cezalandırılıyorsa, taksirli suç içinkanunda yazılı cezanın altıda birinden üçte birine kadarı indirilerekhükmolunur.
            (2) Meşru savunmada sınırın aşılmasımazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaştan ileri gelmiş ise faileceza verilmez.
            Cebirve şiddet, korkutma ve tehdit
            Madde 28-(1) Karşı koyamayacağı veya kurtulamayacağı cebir ve şiddet veya muhakkak veağır bir korkutma veya tehdit sonucu suç işleyen kimseye ceza verilmez. Bu gibihallerde cebir ve şiddet, korkutma ve tehdidi kullanan kişi suçun failisayılır.
            Haksıztahrik
            Madde 29-(1) Haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisialtında suç işleyen kimseye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerineonsekiz yıldan yirmidört yıla ve müebbet hapis cezası yerine oniki yıldanonsekiz yıla kadar hapis cezası verilir. Diğer hallerde verilecek cezanındörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.
            Hata
            Madde 30- (1)Fiilin icrası sırasında suçun kanuni tanımındaki maddi unsurları bilmeyen birkimse, kasten hareket etmiş olmaz. Bu hata dolayısıyla taksirli sorumluluk halisaklıdır.
            (2) Bir suçun daha ağır veya daha azcezayı gerektiren nitelikli hallerinin gerçekleştiği hususunda hataya düşenkişi, bu hatasından yararlanır.
            (3) Ceza sorumluluğunu kaldıran veyaazaltan nedenlere ait koşulların gerçekleştiği hususunda kaçınılmaz bir hatayadüşen kişi, bu hatasından yararlanır.
             (4) (Ek fıkra:29/6/2005 – 5377/4 md.) İşlediği fiilin haksızlık oluşturduğu hususundakaçınılmaz bir hataya düşen kişi, cezalandırılmaz.
            Yaşküçüklüğü
            Madde 31-(1) Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmamış olan çocukların cezasorumluluğu yoktur. Bu kişiler hakkında, ceza kovuşturması yapılamaz; ancak,çocuklara özgü güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

8972

            (2) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/5 md.) Fiili işlediği sırada onikiyaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanların işlediği fiilinhukukî anlam ve sonuçlarını algılayamaması veya davranışlarını yönlendirmeyeteneğinin yeterince gelişmemiş olması hâlinde ceza sorumluluğu yoktur. Ancakbu kişiler hakkında çocuklara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. İşlediğifiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılama ve bu fiille ilgili olarakdavranışlarını yönlendirme yeteneğinin varlığı hâlinde, bu kişiler hakkındasuç, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde oniki yıldanonbeş yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde dokuz yıldan onbiryıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Diğer cezaların yarısı indirilir ve buhâlde her fiil için verilecek hapis cezası yedi yıldan fazla olamaz.
            (3) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/5 md.) Fiili işlediği sırada onbeşyaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında suç,ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde onsekiz yıldanyirmidört yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde oniki yıldan onbeşyıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Diğer cezaların üçte biri indirilir ve buhâlde her fiil için verilecek hapis cezası oniki yıldan fazla olamaz.
            Akılhastalığı
            Madde 32-(1) Akıl hastalığı nedeniyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarınıalgılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneğiönemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez. Ancak, bu kişiler hakkındagüvenlik tedbirine hükmolunur.
            (2) Birinci fıkrada yazılı derecedeolmamakla birlikte işlediği fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirmeyeteneği azalmış olan kişiye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerineyirmibeş yıl, müebbet hapis cezası yerine yirmi yıl hapis cezası verilir. Diğerhallerde verilecek ceza, altıda birden fazla olmamak üzere indirilebilir.Mahkûm olunan ceza, süresi aynı olmak koşuluyla, kısmen veya tamamen, akılhastalarına özgü güvenlik tedbiri olarak da uygulanabilir.
            Sağırve dilsizlik
            Madde 33- (1)Bu Kanunun, fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmamış olan çocuklarailişkin hükümleri, onbeş yaşını doldurmamış olan sağır ve dilsizler hakkında;oniki yaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanlara ilişkinhükümleri, onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan sağırve dilsizler hakkında; onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşınıdoldurmamış olanlara ilişkin hükümleri, onsekiz yaşını doldurmuş olup dayirmibir yaşını doldurmamış olan sağır ve dilsizler hakkında da uygulanır.
            Geçicinedenler, alkol veya uyuşturucu madde etkisinde olma
           Madde 34- (1)Geçici bir nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu maddeetkisiyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bufiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecedeazalmış olan kişiye ceza verilmez.
            (2) İradi olarak alınan alkol veyauyuşturucu madde etkisinde suç işleyen kişi hakkında birinci fıkra hükmüuygulanmaz.

ÜÇÜNCÜBÖLÜM
SuçaTeşebbüs

            Suça teşebbüs
            Madde 35- (1)Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruyaicraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüstendolayı sorumlu tutulur.

8973

            (2) Suça teşebbüs halinde fail,meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbethapis cezası yerine onüç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerinedokuz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerdeverilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.
            Gönüllüvazgeçme
            Madde 36- (1)Fail, suçun icra hareketlerinden gönüllü vazgeçer veya kendi çabalarıyla suçuntamamlanmasını veya neticenin gerçekleşmesini önlerse, teşebbüsten dolayıcezalandırılmaz; fakat tamam olan kısım esasen bir suç oluşturduğu takdirde,sadece o suça ait ceza ile cezalandırılır.

DÖRDÜNCÜBÖLÜM
Suçaİştirak

            Faillik
            Madde 37-(1) Suçun kanuni tanımında yer alan fiili birlikte gerçekleştiren kişilerdenher biri, fail olarak sorumlu olur.
            (2) Suçun işlenmesinde bir başkasınıaraç olarak kullanan kişi de fail olarak sorumlu tutulur. Kusur yeteneğiolmayanları suçun işlenmesinde araç olarak kullanan kişinin cezası, üçte birdenyarısına kadar artırılır.
            Azmettirme
            Madde 38-(1) Başkasını suç işlemeye azmettiren kişi, işlenen suçun cezası ilecezalandırılır.
            (2) Üstsoy ve altsoy ilişkisindendoğan nüfuz kullanılmak suretiyle suça azmettirme halinde, azmettirenin cezasıüçte birden yarısına kadar artırılır. Çocukların suça azmettirilmesi halinde,bu fıkra hükmüne göre cezanın artırılabilmesi için üstsoy ve altsoy ilişkisininvarlığı aranmaz.
            (3) Azmettirenin belli olmamasıhalinde, kim olduğunun ortaya çıkmasını sağlayan fail veya diğer suç ortağıhakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi yıldan yirmibeş yılakadar, müebbet hapis cezası yerine onbeş yıldan yirmi yıla kadar hapis cezasınahükmolunabilir. Diğer hallerde verilecek cezada, üçte bir oranında indirimyapılabilir.
            Yardımetme
            Madde 39-(1) Suçun işlenmesine yardım eden kişiye, işlenen suçun ağırlaştırılmış müebbethapis cezasını gerektirmesi halinde, onbeş yıldan yirmi yıla; müebbet hapiscezasını gerektirmesi halinde, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası verilir.Diğer hallerde cezanın yarısı indirilir. Ancak, bu durumda verilecek ceza sekizyılı geçemez.
            (2) Aşağıdaki hallerde kişi işlenensuçtan dolayı yardım eden sıfatıyla sorumlu olur:
            a) Suç işlemeye teşvik etmek veyasuç işleme kararını kuvvetlendirmek veya fiilin işlenmesinden sonra yardımdabulunacağını vaat etmek.
            b) Suçun nasıl işleneceği hususundayol göstermek veya fiilin işlenmesinde kullanılan araçları sağlamak.
            c) Suçun işlenmesinden önce veyaişlenmesi sırasında yardımda bulunarak icrasını kolaylaştırmak.

8974

            Bağlılıkkuralı
            Madde 40-(1) Suça iştirak için kasten ve hukuka aykırı işlenmiş bir fiilin varlığıyeterlidir. Suçun işlenişine iştirak eden her kişi, diğerinincezalandırılmasını önleyen kişisel nedenler göz önünde bulundurulmaksızın kendikusurlu fiiline göre cezalandırılır.
            (2) Özgü suçlarda, ancak özelfaillik niteliğini taşıyan kişi fail olabilir. Bu suçların işlenişine iştirakeden diğer kişiler ise azmettiren veya yardım eden olarak sorumlu tutulur.
            (3) Suça iştirakten dolayı sorumlututulabilmek için ilgili suçun en azından teşebbüs aşamasına varmış olması gerekir.
            İştirakhâlinde işlenen suçlarda gönüllü vazgeçme
            Madde 41-(1) İştirak halinde işlenen suçlarda, sadece gönüllü vazgeçen suç ortağı,gönüllü vazgeçme hükümlerinden yararlanır.
            (2) Suçun;
            a) Gönüllü vazgeçenin gösterdiğigayreti dışında başka bir sebeple işlenmemiş olması,
            b) Gönüllü vazgeçenin bütüngayretine rağmen işlenmiş olması,
            Hallerinde de gönüllü vazgeçmehükümleri uygulanır.

BEŞİNCİBÖLÜM
Suçlarınİçtimaı

            Bileşik suç
            Madde 42-(1) Biri diğerinin unsurunu veya ağırlaştırıcı nedenini oluşturması dolayısıylatek fiil sayılan suça bileşik suç denir. Bu tür suçlarda içtima hükümleriuygulanmaz.
            Zincirlemesuç
            Madde 43-(1) Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiyekarşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancakbu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır. Bir suçun temel şekliile daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli şekilleri, aynı suçsayılır. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/6md.) Mağdurubelli bir kişi olmayan suçlarda da bu fıkra hükmü uygulanır.
            (2) Aynı suçun birden fazla kişiyekarşı tek bir fiille işlenmesi durumunda da, birinci fıkra hükmü uygulanır.
            (3) Kasten öldürme, kasten yaralama,işkence ve yağma suçlarında bu madde hükümleri uygulanmaz.⁽¹⁾
            Fikriiçtima
            Madde 44- (1)İşlediği bir fiil ile birden fazla farklı suçun oluşmasına sebebiyet verenkişi, bunlardan en ağır cezayı gerektiren suçtan dolayı cezalandırılır.

ÜÇÜNCÜKISIM
Yaptırımlar
BİRİNCİBÖLÜM
Cezalar
            Cezalar
            Madde 45-(1) Suç karşılığında uygulanan yaptırım olarak cezalar, hapis ve adlî paracezalarıdır.
____________________
(1)  Bu fıkradageçen "cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı" ibaresi,29/6/2005 tarihli ve 5377 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle madde metnindençıkarılmıştır.

8975

         Hapis cezaları
           Madde 46-(1) Hapis cezaları şunlardır:
            a) Ağırlaştırılmış müebbet hapiscezası.
            b) Müebbet hapis cezası.
            c) Süreli hapis cezası.
            Ağırlaştırılmışmüebbet hapis cezası⁽¹⁾
            Madde 47-(1) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası hükümlünün hayatı boyunca devam eder,kanun ve Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikte belirtilen sıkı güvenlikrejimine göre çektirilir.
            Müebbethapis cezası
            Madde 48- (1)Müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatı boyunca devam eder.
            Sürelihapis cezası
           Madde 49-(1) Süreli hapis cezası, kanunda aksi belirtilmeyen hallerde bir aydan az,yirmi yıldan fazla olamaz.
            (2) Hükmedilen bir yıl veya daha azsüreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezasıdır.
            Kısasüreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar
           Madde 50-(1) Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna,yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özellikleregöre;
            a) Adlî para cezasına,
            b) Mağdurun veya kamunun uğradığızararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle, tamamengiderilmesine,
            c) En az iki yıl süreyle, bir meslekveya sanat edinmeyi sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkanı da bulunanbir eğitim kurumuna devam etmeye,
            d) Mahkûm olunan cezanın yarısındanbir katına kadar süreyle, belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleriyapmaktan yasaklanmaya,
            e) Sağladığı hak ve yetkiler kötüyekullanılmak suretiyle veya gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırıdavranılarak suç işlenmiş olması durumunda; mahkûm olunan cezanın yarısındanbir katına kadar süreyle, ilgili ehliyet ve ruhsat belgelerinin gerialınmasına, belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanmaya,
            f) Mahkûm olunan cezanın yarısındanbir katına kadar süreyle ve gönüllü olmak koşuluyla kamuya yararlı bir işteçalıştırılmaya,
            Çevrilebilir.
            (2) Suç tanımında hapis cezası ileadlî para cezasının seçenek olarak öngörüldüğü hallerde, hapis cezasınahükmedilmişse; bu ceza artık adlî para cezasına çevrilmez.
            (3) Daha önce hapis cezasına mahkûmedilmemiş olmak koşuluyla, mahkûm olunan otuz gün ve daha az süreli hapiscezası ile fiili işlediği tarihte onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeşyaşını bitirmiş bulunanların mahkûm edildiği bir yıl veya daha az süreli hapiscezası, birinci fıkrada yazılı seçenek yaptırımlardan birine çevrilir.
            (4) Taksirli suçlardan dolayıhükmolunan hapis cezası uzun süreli de olsa; bu ceza, diğer koşulların varlığıhalinde, birinci fıkranın (a) bendine göre adlî para cezasına çevrilebilir.Ancak, bu hüküm, bilinçli taksir halinde uygulanmaz.
            (5) Uygulamada asıl mahkûmiyet, bumadde hükümlerine göre çevrilen adlî para cezası veya tedbirdir.
–––––––––––––––––––––
(1) 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 156 ncımaddesiyle, bu maddede yer alan “tüzükte” ibaresi “Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikte”şeklinde değiştirilmiştir.

8976

            (6) Hüküm kesinleştikten sonraCumhuriyet savcılığınca yapılan tebligata rağmen otuz gün içinde seçenektedbirin gereklerinin yerine getirilmesine başlanmaması veya başlanıp da devamedilmemesi halinde, infaz hâkimliği kısa süreli hapis cezasının tamamen veyakısmen infazına karar verir ve bu karar derhal infaz edilir. Bu durumda,beşinci fıkra hükmü uygulanmaz. ⁽¹⁾⁽²⁾
            (7) Hükmedilen seçenek tedbirinhükümlünün elinde olmayan nedenlerle yerine getirilememesi durumunda, infazhâkimliğince tedbir değiştirilir.⁽²⁾
            Hapiscezasının ertelenmesi
            Madde 51- (1)İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûmedilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediğisırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişilerbakımından üç yıldır. Ancak, erteleme kararının verilebilmesi için kişinin;
            a) Daha önce kasıtlı bir suçtandolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması,
            b) Suçu işledikten sonra yargılamasürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusundamahkemede bir kanaatin oluşması,
            Gerekir.
            (2) Cezanın ertelenmesi, mağdurunveya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veyatazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda,koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devamedilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde, infaz hâkimi kararıyla hükümlüinfaz kurumundan derhal salıverilir.⁽³⁾
            (3) Cezası ertelenen hükümlühakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresibelirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz.
            (4) Denetim süresi içinde;
            a) Bir meslek veya sanat sahibiolmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesine,
            b) Bir meslek veya sanat sahibihükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icraeden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,
            c) Onsekiz yaşından küçük olanhükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla,gerektiğinde barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine,
            Mahkemece karar verilebilir.
            (5) Mahkeme, denetim süresi içindehükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir. Bu kişi, kötüalışkanlıklardan kurtulmasını ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesinitemin hususunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veyanezdinde çalıştığı kişilerle görüşerek, istişarelerde bulunur; hükümlünündavranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında üçeraylık sürelerle rapor düzenleyerek infaz hâkimine verir.⁽³⁾
            (6) Mahkeme, hükümlünün kişiliğinive sosyal durumunu göz önünde bulundurarak, denetim süresinin herhangi biryükümlülük belirlemeden veya uzman kişi görevlendirmeden geçirilmesine de kararverebilir.
––––––––––––––
(1) 26/2/2008 tarihli ve 5739sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle bu fıkrada yer alan "yaptırımın"ibaresi "tedbirin" olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) 14/4/2020 tarihli ve 7242sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle, altıncı fıkrada yer alan “hükmü verenmahkeme” ibaresi “infaz hâkimliği” ve yedinci fıkrada yer alan “hükmü verenmahkemece” ibaresi “infaz hâkimliğince” şeklinde değiştirilmiştir.
(3) 14/4/2020 tarihli ve 7242sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle, ikinci fıkrada yer alan “hakim” ibaresi “infazhâkimi”, beşinci fıkrada yer alan “hakime” ibaresi “infaz hâkimine” şeklindedeğiştirilmiştir.

8977

            (7) Hükümlünün denetim süresiiçinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, infazhâkiminin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde; ertelenen cezanınkısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine infaz hâkimliğince kararverilir. ⁽³⁾
            (8) Denetim süresi yükümlülüklereuygun veya iyi halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır.
            Adlî paracezası
            Madde 52- (1) Adlîpara cezası, beş günden az ve kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerdeyediyüzotuz günden fazla olmamak üzere belirlenen tam gün sayısının, bir günkarşılığı olarak takdir edilen miktar ile çarpılması suretiyle hesaplananmeblağın hükümlü tarafından Devlet Hazinesine ödenmesinden ibarettir.
            (2) En az yirmi ve en fazla yüz TürkLirası olan bir gün karşılığı adlî para cezasının miktarı, kişinin ekonomik vediğer şahsi halleri göz önünde bulundurularak takdir edilir.
            (3) Kararda, adlî para cezasınınbelirlenmesinde esas alınan tam gün sayısı ile bir gün karşılığı olarak takdiredilen miktar ayrı ayrı gösterilir.
            (4) Hakim, ekonomik ve şahsihallerini göz önünde bulundurarak, kişiye adlî para cezasını ödemesi içinhükmün kesinleşme tarihinden itibaren bir yıldan fazla olmamak üzere mehilverebileceği gibi, bu cezanın belirli taksitler halinde ödenmesine de kararverebilir. Taksit süresi iki yılı geçemez ve taksit miktarı dörtten az olamaz.Kararda, taksitlerden birinin zamanında ödenmemesi halinde geri kalan kısmıntamamının tahsil edileceği ve ödenmeyen adlî para cezasının hapse çevrileceğibelirtilir.

İKİNCİ BÖLÜM
GüvenlikTedbirleri

            Bellihakları kullanmaktan yoksun bırakılma ⁽¹⁾⁽²⁾
            Madde 53- (1) Kişi,kasten işlemiş olduğu suçtan dolayı hapis cezasına mahkûmiyetin kanuni sonucuolarak;
            a) Sürekli, süreli veya geçici birkamu görevinin üstlenilmesinden; bu kapsamda, Türkiye Büyük Millet Meclisiüyeliğinden veya Devlet, il, belediye, köy veya bunların denetim ve gözetimialtında bulunan kurum ve kuruluşlarca verilen, atamaya veya seçime tabi bütünmemuriyet ve hizmetlerde istihdam edilmekten,
            b) Seçme ve seçilme ehliyetinden (…)⁽²⁾ ,
            c) Velayet hakkından; vesayet veyakayyımlığa ait bir hizmette bulunmaktan,
            d) Vakıf, dernek, sendika, şirket,kooperatif ve siyasi parti tüzel kişiliklerinin yöneticisi veya denetçisi olmaktan,
            e) Bir kamu kurumunun veya kamukurumu niteliğindeki meslek kuruluşunun iznine tabi bir meslek veya sanatı,kendi sorumluluğu altında serbest meslek erbabı veya tacir olarak icraetmekten,
            Yoksun bırakılır.
            (2) Kişi, işlemiş bulunduğu suçdolayısıyla mahkûm olduğu hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar buhakları kullanamaz.
––––––––––––––––––
(1) Anayasa Mahkemesi’nin8/10/2015 tarihli ve E.: 2014/140, K.: 2015/85 sayılı Kararı ile; bu maddeninbirinci fıkrasında yer alan “Kişi, kasten işlemiş olduğu suçtan dolayı hapiscezasına mahkûmiyetin kanuni sonucu olarak;…” bölümü, aynı fıkranın (b)bendinde yer alan “…seçilme ehliyetinden…” ibaresi yönünden, yine aynı fıkradayer alan “…hapis cezasına…” ibaresi ise (b) bendinde yer alan “Seçme ve…” ibaresiyönünden iptal edilmiştir.
(2) Anayasa Mahkemesi’nin 8/10/2015 tarihli ve E.: 2014/140,K.: 2015/85 sayılı Kararı ile; bu maddenin birinci fıkrasında yer alan “…vediğer siyasi hakları kullanmaktan” ibaresi ile aynı maddenin ikinci fıkrası,birinci fıkranın (b) bendinde yer alan “Seçme ve seçilme ehliyetinden…” ibaresiyönünden iptal edilmiştir.
(3)14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan“hakimin” ibaresi “infaz hâkiminin” şeklinde değiştirilmiş ve aynı fıkraya“çektirilmesine” ibaresinden sonra gelmek üzere “infaz hâkimliğince” ibaresieklenmiştir.

8978

            (3) Mahkûm olduğu hapis cezasıertelenen veya denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezası infaz edilen yada koşullu salıverilen hükümlünün kendi altsoyu üzerindeki velayet, vesayet vekayyımlık yetkileri açısından yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanmaz. Mahkûmolduğu hapis cezası ertelenen veya denetimli serbestlik tedbiri uygulanarakcezası infaz edilen ya da koşullu salıverilen hükümlü hakkında birinci fıkranın(e) bendinde söz konusu edilen hak yoksunluğunun uygulanmamasına kararverilebilir. ⁽²⁾
            (4) Kısa süreli hapis cezasıertelenmiş veya fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan kişilerhakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz. ⁽¹⁾
            (5) Birinci fıkrada sayılan hak veyetkilerden birinin kötüye kullanılması suretiyle işlenen suçlar dolayısıylahapis cezasına mahkûmiyet halinde, ayrıca, cezanın infazından sonra işlemeküzere, hükmolunan cezanın yarısından bir katına kadar bu hak ve yetkininkullanılmasının yasaklanmasına karar verilir. Bu hak ve yetkilerden birininkötüye kullanılması suretiyle işlenen suçlar dolayısıyla sadece adlî paracezasına mahkûmiyet halinde, hükümde belirtilen gün sayısının yarısından birkatına kadar bu hak ve yetkinin kullanılmasının yasaklanmasına karar verilir.Hükmün kesinleşmesiyle icraya konan yasaklama ile ilgili süre, adlî paracezasının tamamen infazından itibaren işlemeye başlar.
            (6) Belli bir meslek veya sanatın yada trafik düzeninin gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılıkdolayısıyla işlenen taksirli suçtan mahkûmiyet halinde, üç aydan az ve üçyıldan fazla olmamak üzere, bu meslek veya sanatın icrasının yasaklanmasına yada sürücü belgesinin geri alınmasına karar verilebilir. Yasaklama ve geri almahükmün kesinleşmesiyle yürürlüğe girer ve süre, cezanın tümüyle infazındanitibaren işlemeye başlar.
            Eşyamüsaderesi
            Madde 54-(1) İyiniyetli üçüncü kişilere ait olmamak koşuluyla, kasıtlı bir suçunişlenmesinde kullanılan veya suçun işlenmesine tahsis edilen ya da suçtanmeydana gelen eşyanın müsaderesine hükmolunur. Suçun işlenmesinde kullanılmaküzere hazırlanan eşya, kamu güvenliği, kamu sağlığı veya genel ahlak açısındantehlikeli olması durumunda müsadere edilir. (Ek cümle: 24/11/2016-6763/11md.) Eşyanın üzerinde iyiniyetli üçüncü kişiler lehine tesis edilmişsınırlı ayni hakkın bulunması hâlinde müsadere kararı, bu hak saklı kalmakşartıyla verilir.
            (2) Birinci fıkra kapsamına gireneşyanın, ortadan kaldırılması, elden çıkarılması, tüketilmesi veyamüsaderesinin başka bir surette imkansız kılınması halinde; bu eşyanın değerikadar para tutarının müsaderesine karar verilir.
            (3) Suçta kullanılan eşyanınmüsadere edilmesinin işlenen suça nazaran daha ağır sonuçlar doğuracağı ve bunedenle hakkaniyete aykırı olacağı anlaşıldığında, müsaderesinehükmedilmeyebilir.
            (4) Üretimi, bulundurulması,kullanılması, taşınması, alım ve satımı suç oluşturan eşya, müsadere edilir.
            (5) Bir şeyin sadece bazıkısımlarının müsaderesi gerektiğinde, tümüne zarar verilmeksizin bu kısmıayırmak olanaklı ise, sadece bu kısmın müsaderesine karar verilir.
            (6) Birden fazla kişinin paydaşolduğu eşya ile ilgili olarak, sadece suça iştirak eden kişinin payınınmüsaderesine hükmolunur.
            Kazançmüsaderesi
            Madde 55-(1) Suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan ya da suçunişlenmesi için sağlanan maddi menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veyadönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazançların müsaderesine kararverilir. Bu fıkra hükmüne göre müsadere kararı verilebilmesi için maddimenfaatin suçun mağduruna iade edilememesi gerekir.
––––––––––––––––––
(1) Anayasa Mahkemesi’nin8/10/2015 tarihli ve E.: 2014/140, K.: 2015/85 sayılı Kararı ile; bu fıkradayer alan “Kısa süreli hapis cezası ertelenmiş veya…” ibaresi, aynı maddeninbirinci fıkrasında yer alan “…seçilme ehliyetinden…” ibaresi yönünden iptaledilmiştir.
(2) 14/4/2020 tarihli ve 7242sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, bu fıkranın birinci cümlesine “ertelenenveya” ibaresinden sonra gelmek üzere “denetimli serbestlik tedbiri uygulanarakcezası infaz edilen ya da” ibaresi ve ikinci cümlesine “cezası ertelenen”ibaresinden sonra gelmek üzere “veya denetimli serbestlik tedbiri uygulanarakcezası infaz edilen ya da koşullu salıverilen” ibaresi eklenmiştir.

8979

            (2) Müsadere konusu eşya veya maddimenfaatlere elkonulamadığı veya bunların merciine teslim edilmediği hallerde,bunların karşılığını oluşturan değerlerin müsaderesine hükmedilir.
            (3) (Ek:26/6/2009 – 5918/2 md.) Bu madde kapsamına giren eşyanınmüsadere edilebilmesi için, eşyayı sonradan iktisap eden kişinin 22/11/2001tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun iyiniyetin korunmasına ilişkinhükümlerinden yararlanamıyor olması gerekir.
            Çocuklaraözgü güvenlik tedbirleri
            Madde 56-(1) Çocuklara özgü güvenlik tedbirlerinin neler olduğu ve ne suretleuygulanacakları ilgili kanunda gösterilir.
            Akılhastalarına özgü güvenlik tedbirleri
            Madde 57- (1)Fiili işlediği sırada akıl hastası olan kişi hakkında, koruma ve tedavi amaçlı olarakgüvenlik tedbirine hükmedilir. Hakkında güvenlik tedbirine hükmedilen akılhastaları, yüksek güvenlikli sağlık kurumlarında koruma ve tedavi altınaalınırlar.
            (2) Hakkında güvenlik tedbirinehükmedilmiş olan akıl hastası, yerleştirildiği kurumun sağlık kuruluncadüzenlenen raporda toplum açısından tehlikeliliğinin ortadan kalktığının veyaönemli ölçüde azaldığının belirtilmesi üzerine infaz hâkimi kararıyla serbestbırakılabilir.⁽¹⁾
            (3) Sağlık kurulu raporunda, akılhastalığının ve işlenen fiilin niteliğine göre, güvenlik bakımından kişinintıbbi kontrol ve takibinin gerekip gerekmediği, gerekiyor ise, bunun süre vearalıkları belirtilir.
            (4) Tıbbi kontrol ve takip, rapordagösterilen süre ve aralıklarla, Cumhuriyet savcılığınca bu kişilerin teknikdonanımı ve yetkili uzmanı olan sağlık kuruluşuna gönderilmeleri ile sağlanır.
            (5) Tıbbi kontrol ve takipte,kişinin akıl hastalığı itibarıyla toplum açısından tehlikeliliğinin arttığıanlaşıldığında, hazırlanan rapora dayanılarak, infaz hâkimliğince yenidenkoruma ve tedavi amaçlı olarak güvenlik tedbirine hükmedilir. Bu durumda, birve devamı fıkralarda belirlenen işlemler tekrarlanır.⁽¹⁾
            (6) İşlediği fiille ilgili olarakhastalığı yüzünden davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmış olan kişihakkında birinci ve ikinci fıkra hükümlerine göre yerleştirildiği yüksekgüvenlikli sağlık kuruluşunda düzenlenen kurul raporu üzerine, mahkûm olduğuhapis cezası, süresi aynı kalmak koşuluyla, kısmen veya tamamen, infaz hâkimikararıyla akıl hastalarına özgü güvenlik tedbiri olarak da uygulanabilir.⁽¹⁾
            (7) Suç işleyen alkol ya dauyuşturucu veya uyarıcı madde bağımlısı kişilerin, güvenlik tedbiri olarak,alkol ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde bağımlılarına özgü sağlık kuruluşundatedavi altına alınmasına karar verilir. Bu kişilerin tedavisi, alkol ya dauyuşturucu veya uyarıcı madde bağımlılığından kurtulmalarına kadar devam eder.Bu kişiler, yerleştirildiği kurumun sağlık kurulunca bu yönde düzenlenecekrapor üzerine infaz hâkimi kararıyla serbest bırakılabilir.⁽¹⁾
            Suçtatekerrür ve özel tehlikeli suçlular
            Madde 58- (1)Önceden işlenen suçtan dolayı verilen hüküm kesinleştikten sonra yeni bir suçunişlenmesi halinde, tekerrür hükümleri uygulanır. Bunun için cezanın infazedilmiş olması gerekmez.
            (2) Tekerrür hükümleri, öncedenişlenen suçtan dolayı;
            a) Beş yıldan fazla süreyle hapiscezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren beşyıl,
            b) Beş yıl veya daha az süreli hapisya da adlî para cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihtenitibaren üç yıl,
            Geçtikten sonra işlenen suçlardolayısıyla uygulanmaz.
______________
(1)17/6/2021 tarihli ve 7328 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle, ikinci ve yedincifıkrada yer alan “mahkeme veya hakim” ibareleri “infaz hâkimi” şeklinde vealtıncı fıkrada yer alan “mahkeme” ibaresi “infaz hâkimi” şeklindedeğiştirilmiş, maddenin beşinci fıkrasına “dayanılarak,” ibaresinden sonragelmek üzere “infaz hâkimliğince” ibaresi eklenmiştir.

8980

            (3) Tekerrür halinde, sonraki suçailişkin kanun maddesinde seçimlik olarak hapis cezası ile adlî para cezasıöngörülmüşse, hapis cezasına hükmolunur.
            (4) Kasıtlı suçlarla taksirli suçlarve sırf askerî suçlarla diğer suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmaz.Kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu veya uyarıcımadde imal ve ticareti ile parada veya kıymetli damgada sahtecilik suçlarıhariç olmak üzere; yabancı ülke mahkemelerinden verilen hükümler tekerrüre esasolmaz.
            (5) Fiili işlediği sırada onsekizyaşını doldurmamış olan kişilerin işlediği suçlar dolayısıyla tekerrürhükümleri uygulanmaz.
            (6) Tekerrür halinde hükmolunanceza, mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilir. Ayrıca, mükerrirhakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanır.
            (7) Mahkûmiyet kararında, hükümlühakkında mükerrirlere özgü infaz rejiminin ve cezanın infazından sonradenetimli serbestlik tedbirinin uygulanacağı belirtilir.
            (8) Mükerrirlerin mahkûm olduğucezanın infazı ile denetimli serbestlik tedbirinin uygulanması, kanundagösterilen şekilde yapılır.
            (9) Mükerrirlere özgü infazrejiminin ve cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin, itiyadisuçlu, suçu meslek edinen kişi veya örgüt mensubu suçlu hakkında dauygulanmasına hükmedilir.
            Sınırdışı edilme
            Madde 59-(Değişik: 31/3/2005 – 5328/1 md.)
            (1) İşlediği suç nedeniylehapis cezasına mahkûm edilen yabancı, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarakcezasının infazına veya koşullu salıverilmesine karar verildikten ve her haldecezasının infazı tamamlandıktan sonra, durumu, sınır dışı işlemleriyle ilgiliolarak değerlendirilmek üzere derhal İçişleri Bakanlığına bildirilir.⁽¹⁾
            Tüzelkişiler hakkında güvenlik tedbirleri
            Madde 60- (1)Bir kamu kurumunun verdiği izne dayalı olarak faaliyette bulunan özel hukuktüzel kişisinin organ veya temsilcilerinin iştirakiyle ve bu iznin verdiğiyetkinin kötüye kullanılması suretiyle tüzel kişi yararına işlenen kasıtlısuçlardan mahkûmiyet halinde, iznin iptaline karar verilir.
            (2) Müsadere hükümleri, yararınaişlenen suçlarda özel hukuk tüzel kişileri hakkında da uygulanır.
            (3) Yukarıdaki fıkralar hükümlerininuygulanmasının işlenen fiile nazaran daha ağır sonuçlar ortaya çıkarabileceğidurumlarda, hakim bu tedbirlere hükmetmeyebilir.
            (4) Bu madde hükümleri kanununayrıca belirttiği hallerde uygulanır.

ÜÇÜNCÜBÖLÜM
CezanınBelirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi

            Cezanınbelirlenmesi
            MADDE 61. -(1) Hakim, somut olayda;
            a) Suçun işleniş biçimini,
            b) Suçun işlenmesinde kullanılanaraçları,
            c) Suçun işlendiği zaman ve yeri,
            d) Suçun konusunun önem ve değerini,
            e) Meydana gelen zarar veyatehlikenin ağırlığını,
            f) Failin kast veya taksire dayalıkusurunun ağırlığını,
______________
(1) 17/6/2021 tarihli ve 7328 sayılı Kanunun 5 incimaddesiyle, bu maddede yer alan “koşullu salıverilmeden yararlandıktan” ibaresi“denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına veya koşullusalıverilmesine karar verildikten” şeklinde değiştirilmiştir.

8981

            g) Failin güttüğü amaç ve saiki,
            Göz önünde bulundurarak, işlenensuçun kanuni tanımında öngörülen cezanın alt ve üst sınırı arasında temelcezayı belirler.
            (2) Suçun olası kastla ya dabilinçli taksirle işlenmesi nedeniyle indirim veya artırım, birinci fıkrahükmüne göre belirlenen ceza üzerinden yapılır.
            (3) Birinci fıkrada belirtilenhususların suçun unsurunu oluşturduğu hallerde, bunlar temel cezanınbelirlenmesinde ayrıca göz önünde bulundurulmaz.
            (4) Bir suçun temel şekline nazarandaha ağır veya daha az cezayı gerektiren birden fazla nitelikli halleringerçekleşmesi durumunda; temel cezada önce artırma sonra indirme yapılır.
            (5) Yukarıdaki fıkralara görebelirlenen ceza üzerinden sırasıyla teşebbüs, iştirak, zincirleme suç, haksıztahrik, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı ve cezada indirim yapılmasını gerektirenşahsi sebeplere ilişkin hükümler ile takdiri indirim nedenleri uygulanaraksonuç ceza belirlenir.
            (6) Hapis cezasının süresi gün, ayve yıl hesabıyla belirlenir. Bir gün, yirmidört saat; bir ay, otuz gündür. Yıl,resmi takvime göre hesap edilir. Hapis cezası için bir günün, adlî para cezasıiçin bir Türk Lirasının artakalanı hesaba katılmaz ve bu cezalar infaz edilmez.
             (7) (Ek:29/6/2005 – 5377/7 md.)Süreli hapis cezasını gerektiren bir suçtan dolayıbu madde hükümlerine göre belirlenen sonuç ceza, otuz yıldan fazla olamaz.
             (8) (Ek:29/6/2005 – 5377/7 md.) Adlî para cezası hesaplanırken, bu madde hükmünegöre cezanın belirlenmesi ve bireyselleştirilmesine yönelik artırma veindirimler, gün üzerinden yapılır. Adlî para cezası, belirlenen sonuç gün ilekişinin bir gün karşılığı ödeyebileceği miktarın çarpılması suretiyle bulunur.
             (9) (Ek:6/12/2006 – 5560/1 md.) Adlî para cezasının seçimlik ceza olaraköngörüldüğü suçlarda bu cezaya ilişkin gün biriminin alt sınırı, o suçtanımındaki hapis cezasının alt sınırından az; üst sınırı da, hapis cezasınınüst sınırından fazla olamaz.
            (10) Kanunda açıkça yazılmışolmadıkça cezalar ne artırılabilir, ne eksiltilebilir, ne de değiştirilebilir.⁽¹⁾⁽²⁾
            Takdiriindirim nedenleri
            Madde 62- (1) Failyararına cezayı hafifletecek takdiri nedenlerin varlığı halinde,ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine, müebbet hapis; müebbet hapiscezası yerine, yirmibeş yıl hapis cezası verilir. Diğer cezaların altıda birinekadarı indirilir. ⁽³⁾
            (2) Takdiri indirim nedeni olarak,failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindekipişmanlığını gösteren davranışları veya cezanın failin geleceği üzerindekiolası etkileri (…)⁽⁴⁾göz önünde bulundurulabilir. (Ek cümle:12/5/2022-7406/1 md.) Ancakfailin duruşmadaki mahkemeyi etkilemeye yönelik şeklî tutum ve davranışları,takdiri indirim nedeni olarak dikkate alınmaz. Takdiri indirim nedenlerikararda gerekçeleriyle gösterilir.⁽⁴⁾
            Mahsup
            Madde 63- (1) Hükümkesinleşmeden önce gerçekleşen ve şahsi hürriyeti sınırlama sonucunu doğuranbütün haller nedeniyle geçirilmiş süreler, hükmolunan hapis cezasındanindirilir. Adlî para cezasına hükmedilmesi durumunda, bir gün yüz Türk Lirasısayılmak üzere, bu cezadan indirim yapılır.

DÖRDÜNCÜBÖLÜM
Dava ve CezanınDüşürülmesi

            Sanığın veyahükümlünün ölümü
            Madde 64- (1) Sanığınölümü halinde kamu davasının düşürülmesine karar verilir. Ancak, niteliğiitibarıyla müsadereye tabi eşya ve maddi menfaatler hakkında davaya devamolunarak bunların müsaderesine hükmolunabilir.
(2)Hükümlünün ölümü, hapis ve henüz infaz edilmemiş adlî para cezalarını ortadankaldırır. Ancak, müsadereye ve yargılama giderlerine ilişkin olup ölümden öncekesinleşmiş bulunan hüküm, infaz olunur.

––––––––––––––––––––
(1)             Bu fıkranın numarası (7) iken, maddeye 29/6/2005 tarihlive 5377 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, altıncı fıkradan sonra gelmek üzere yedinci ve sekizinci fıkraeklendiği için, (9) olarak teselsül ettirilmiştir.
(2)Bu fıkranın numarası (9)iken, maddeye 6/12/2006 tarihli ve 5560 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle,sekizinci fıkradan sonra gelmek üzere (9) numaralı fıkra eklendiğiiçin, (10) olarak teselsül ettirilmiştir.
(3)Bu fıkrada yer alan“beşte” ibaresi, 31/3/2005 tarihli ve 5328 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle “altıda”olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(4) 12/5/2022 tarihli ve 7406sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “sürecindekidavranışları,” ibaresi “sürecindeki pişmanlığını gösteren davranışları veya”şeklinde değiştirilmiş ve “gibi hususlar” ibaresi madde metninden çıkarılmış,fıkraya “kararda” ibaresinden sonra gelmek üzere “gerekçeleriyle” ibaresieklenmiştir.

8982

            Af
           Madde 65-(1) Genel af halinde, kamu davası düşer, hükmolunan cezalar bütün neticeleriile birlikte ortadan kalkar.
            (2) Özel af ile hapis cezasınıninfaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir veya infaz kurumundaçektirilecek süresi kısaltılabilir ya da adlî para cezasına çevrilebilir.
            (3) Cezaya bağlı olan veya hükümdebelirtilen hak yoksunlukları, özel affa rağmen etkisini devam ettirir.
            Davazamanaşımı
            Madde 66-(1) Kanunda başka türlü yazılmış olan haller dışında kamu davası;
            a) Ağırlaştırılmış müebbet hapiscezasını gerektiren suçlarda otuz yıl,
            b) Müebbet hapis cezasını gerektirensuçlarda yirmibeş yıl,
            c) Yirmi yıldan aşağı olmamak üzerehapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıl,
            d) Beş yıldan fazla ve yirmi yıldanaz hapis cezasını gerektiren suçlarda onbeş yıl,
            e) Beş yıldan fazla olmamak üzerehapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda sekiz yıl,
            Geçmesiyle düşer.
            (2) Fiili işlediği sırada onikiyaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, busürelerin yarısının; onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamışolan kişiler hakkında ise, üçte ikisinin geçmesiyle kamu davası düşer.
            (3) Dava zamanaşımı süresininbelirlenmesinde dosyadaki mevcut deliller itibarıyla suçun daha ağır cezayıgerektiren nitelikli halleri de göz önünde bulundurulur.
            (4) Yukarıdaki fıkralarda yer alansürelerin belirlenmesinde suçun kanunda yer alan cezasının yukarı sınırı gözönünde bulundurulur; seçimlik cezaları gerektiren suçlarda zamanaşımıbakımından hapis cezası esas alınır.
            (5) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/8 md.) Aynı fiilden dolayı tekraryargılamayı gerektiren hallerde, mahkemece bu husustaki talebin kabul edildiğitarihten itibaren fiile ilişkin zamanaşımı süresi yeni baştan işlemeye başlar.
            (6) Zamanaşımı, tamamlanmış suçlardasuçun işlendiği günden, teşebbüs halinde kalan suçlarda son hareketin yapıldığıgünden, kesintisiz suçlarda kesintinin gerçekleştiği ve zincirleme suçlarda sonsuçun işlendiği günden, çocuklara karşı üstsoy veya bunlar üzerinde hüküm venüfuzu olan kimseler tarafından işlenen suçlarda çocuğun onsekiz yaşınıbitirdiği günden itibaren işlemeye başlar.
            (7) Bu Kanunun İkinci KitabınınDördüncü Kısmında yazılı ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet veya on yıldanfazla hapis cezalarını gerektiren suçların yurt dışında işlenmesi halinde davazamanaşımı uygulanmaz.
            Davazamanaşımı süresinin durması veya kesilmesi
            Madde 67- (1)Soruşturma ve kovuşturma yapılmasının, izin veya karar alınması veya diğer birmercide çözülmesi gereken bir meselenin sonucuna bağlı bulunduğu hallerde; izinveya kararın alınmasına veya meselenin çözümüne veya kanun gereğince hakkındakaçak olduğu hususunda karar verilmiş olan suç faili hakkında bu kararkaldırılıncaya kadar dava zamanaşımı durur.

8983

            (2) Bir suçla ilgili olarak;
            a) Şüpheli veya sanıklardan birininsavcı huzurunda ifadesinin alınması veya sorguya çekilmesi,
            b) Şüpheli veya sanıklardan birihakkında tutuklama kararının verilmesi,
            c) Suçla ilgili olarak iddianamedüzenlenmesi,
            d) Sanıklardan bir kısmı hakkında daolsa, mahkûmiyet kararı verilmesi,
            Halinde, dava zamanaşımı kesilir.
            (3) Dava zamanaşımı kesildiğinde,zamanaşımı süresi yeniden işlemeye başlar. Dava zamanaşımını kesen birden fazlanedenin bulunması halinde, zamanaşımı süresi son kesme nedeninin gerçekleştiğitarihten itibaren yeniden işlemeye başlar.
            (4) Kesilme halinde, zamanaşımısüresi ilgili suça ilişkin olarak Kanunda belirlenen sürenin en fazla yarısınakadar uzar.
            Cezazamanaşımı
            Madde 68-(1) Bu maddede yazılı cezalar aşağıdaki sürelerin geçmesiyle infaz edilmez:
            a) Ağırlaştırılmış müebbet hapiscezalarında kırk yıl.
            b) Müebbet hapis cezalarında otuzyıl.
            c) Yirmi yıl ve daha fazla sürelihapis cezalarında yirmidört yıl.
            d) Beş yıldan fazla hapiscezalarında yirmi yıl.
            e) Beş yıla kadar hapis ve adlî paracezalarında on yıl.
            (2) Fiili işlediği sırada onikiyaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, busürelerin yarısının; onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamışolan kişiler hakkında ise, üçte ikisinin geçmesiyle ceza infaz edilmez.
            (3) Bu Kanunun İkinci KitabınınDördüncü Kısmında yazılı yurt dışında işlenmiş suçlar dolayısıyla verilmişağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis veya on yıldan fazla hapiscezalarında zamanaşımı uygulanmaz.
            (4) Türleri başka başka cezalarıiçeren hükümler, en ağır ceza için konulan sürenin geçmesiyle infaz edilmez.
            (5) Ceza zamanaşımı, hükmünkesinleştiği veya infazın herhangi bir suretle kesintiye uğradığı gündenitibaren işlemeye başlar ve kalan ceza miktarı esas alınarak süre hesaplanır.
            Cezazamanaşımı ve hak yoksunlukları
            Madde 69- (1)Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunluklarının süresi cezazamanaşımı doluncaya kadar devam eder.
            Müsaderedezamanaşımı
           Madde 70-(1) Müsadereye ilişkin hüküm, kesinleşmeden itibaren yirmi yıl geçtikten sonrainfaz edilmez.
            Cezazamanaşımının kesilmesi
            Madde 71- (1)Mahkûmiyet hükmünün infazı için yetkili merci tarafından hükümlüye kanuna göreyapılan tebligat veya bu maksatla hükümlünün yakalanması ceza zamanaşımınıkeser.
            (2) Bir suçtan dolayı mahkûm olankimse üst sınırı iki yıldan fazla hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suçişlediği takdirde, ceza zamanaşımı kesilir.

8984

            Zamanaşımınınhesabı ve uygulanması
           Madde 72-(1) Dava ve ceza zamanaşımı süreleri gün, ay ve yıl hesabıyla belirlenir. Birgün, yirmidört saat; bir ay, otuz gündür. Yıl, resmi takvime göre hesap edilir.
            (2) Dava ve ceza zamanaşımı re'senuygulanır ve bundan şüpheli, sanık ve hükümlü vazgeçemezler.
            Soruşturulmasıve kovuşturulması şikayete bağlı suçlar⁽¹⁾
            Madde 73-(1) Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkilikimse altı ay içinde şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturmayapılamaz.
            (2) Zamanaşımı süresini geçmemekkoşuluyla bu süre, şikayet hakkı olan kişinin fiili ve failin kim olduğunubildiği veya öğrendiği günden başlar.
            (3) Şikayet hakkı olan birkaçkişiden birisi altı aylık süreyi geçirirse bundan dolayı diğerlerinin haklarıdüşmez.
            (4) Kovuşturma yapılabilmesişikayete bağlı suçlarda kanunda aksi yazılı olmadıkça suçtan zarar görenkişinin vazgeçmesi davayı düşürür ve hükmün kesinleşmesinden sonraki vazgeçmecezanın infazına engel olmaz.
            (5) İştirak halinde suç işlemişsanıklardan biri hakkındaki şikayetten vazgeçme, diğerlerini de kapsar.
            (6) Kanunda aksi yazılı olmadıkça,vazgeçme onu kabul etmeyen sanığı etkilemez.
            (7) Kamu davasının düşmesi, suçtanzarar gören kişinin şikayetten vazgeçmiş olmasından ileri gelmiş ve vazgeçtiğisırada şahsi haklarından da vazgeçtiğini ayrıca açıklamış ise artık hukukmahkemesinde de dava açamaz.
            (8) (Mülga: 6/12/2006 – 5560/45 md.)
            Davaveya cezanın düşmesinin etkisi
            Madde 74- (1)Genel af, özel af ve şikayetten vazgeçme, müsadere olunan şeylerin veya ödenenadlî para cezasının geri alınmasını gerektirmez.
            (2) Kamu davasının düşmesi, mallarıngeri alınması ve uğranılan zararın tazmini için açılan şahsi hak davasınıetkilemez.
            (3) Cezanın düşmesi şahsi haklar,tazminat ve yargılama giderlerine ilişkin hükümleri etkilemez. Ancak, genel afhalinde yargılama giderleri de istenemez.
            Önödeme⁽²⁾
            Madde 75-(1) Uzlaşma kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, yalnız adlî para cezasınıgerektiren veya kanun maddesinde öngörülen hapis cezasının yukarı sınırı altıayı aşmayan suçların faili;
            a) Adlî para cezası maktu ise bumiktarı, değilse aşağı sınırını,
            b) Hapis cezasının aşağı sınırınınkarşılığı olarak her gün için otuz Türk Lirası üzerinden bulunacak miktarı,
            c) Hapis cezası ile birlikte adlîpara cezası da öngörülmüş ise, hapis cezası için bu fıkranın    (b) bendine göre belirlenecek miktar ile adlîpara cezasının aşağı sınırını,
–––––––––––––––––––––
(1)   Bu başlıkta yer alan “, uzlaşma” ibaresi,19/12/2006 tarihli ve 5560 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle metindençıkarılmıştır.
(2) 24/11/2016 tarihli ve6763 sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan“üç” ibaresi “altı” şeklinde, “yirmi” ibaresi “otuz” şeklinde değiştirilmiştir.

8985

            Soruşturma giderleri ile birlikte,Cumhuriyet savcılığınca yapılacak tebliğ üzerine on gün içinde ödediği takdirdehakkında kamu davası açılmaz. (Ek cümleler:17/10/2019-7188/16md.) Failin on gün içinde talep etmesi koşuluyla bu miktarın birer ay araile üç eşit taksit hâlinde ödenmesine Cumhuriyet savcısı tarafından kararverilir. Taksitlerin süresinde ödenmemesi hâlinde önödeme hükümsüz kalır vesoruşturmaya devam edilir. (Ek cümle:24/11/2016-6763/12 md.) Taksirli suçlar hariç olmak üzere, önödemeye bağlıolarak kovuşturmaya yer olmadığına veya kamu davasının düşmesine kararverildiği tarihten itibaren beş yıl içinde önödemeye tabi bir suçu işleyenfaile bu fıkra uyarınca teklif edilecek önödeme miktarı yarı oranındaartırılır.
            (2) Özel kanun hükümleri gereğinceişin doğrudan mahkemeye intikal etmesi halinde de fail, hakim tarafındanyapılacak bildirim üzerine birinci fıkra hükümlerine göre saptanacak miktardakiparayı yargılama giderleriyle birlikte ödediğinde kamu davası düşer.
            (3) Cumhuriyet savcılığınca maddekapsamına giren suç nedeniyle önödeme işlemi yapılmadan dava açılması veya davakonusu fiilin niteliğinin değişmesi suretiyle madde kapsamına giren bir suçadönüşmesi halinde de yukarıdaki fıkra uygulanır.
            (4) Suçla ilgili kanun maddesindeyukarı sınırı altı ayı aşmayan hapis cezası veya adlî para cezasından yalnızbirinin uygulanabileceği hallerde ödenmesi gereken miktar, yukarıdaki fıkralaragöre adlî para cezası esas alınarak belirlenir. ⁽¹⁾
            (5) Bu madde gereğince kamudavasının açılmaması veya ortadan kaldırılması, kişisel hakkın istenmesine,malın geri alınmasına ve müsadereye ilişkin hükümleri etkilemez.
            (6) (Ek: 24/11/2016-6763/12 md.) Bu madde hükümleri;
a) Bu Kanunda yer alan;
1. Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi(98 inci maddenin birinci fıkrası),
2. Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması(madde 171),
3. Çevrenin taksirle kirletilmesi (182 nci maddeninbirinci fıkrası),
4. Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma (264üncü maddenin birinci fıkrası),
5. Suçu bildirmeme (278 inci maddenin birinci ve ikincifıkraları),
                suçları,
             b)  31/8/1956 tarihli ve6831 sayılı Orman Kanununun 108 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alansuç,
c) (Ek:17/10/2019-7188/16 md.)21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun74 üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan suç,
d) (Ek:17/10/2019-7188/16 md.) 4/11/2004tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanununun 32 nci maddesinin birinci fıkrasının(d) bendinde yer alan suç,
            bakımından da uygulanır. Bu fıkrakapsamındaki suçların beş yıl içinde tekrar işlenmesi hâlinde fail hakkındaaynı suçtan dolayı önödeme hükümleri uygulanmaz.
            (7) (Ek: 24/11/2016-6763/12 md.) Ödemede bulunulması üzerine verilenkovuşturmaya yer olmadığına dair kararlar ile düşme kararları, bunlara mahsusbir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmaylabağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından istenmesihâlinde, bu maddede belirtilen amaç için kullanılabilir.

–––––––––––––––––––––
(1) 24/11/2016 tarihli ve6763 sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “üç” ibaresi “altı”şeklinde değiştirilmiştir.

8986

İKİNCİKİTAP
ÖzelHükümler
BİRİNCİKISIM
UluslararasıSuçlar
BİRİNCİBÖLÜM
Soykırımve İnsanlığa Karşı Suçlar

            Soykırım
            Madde 76- (1)Bir planın icrası suretiyle, milli, etnik, ırki veya dini bir grubun tamamenveya kısmen yokedilmesi maksadıyla, bu grupların üyelerine karşı aşağıdakifiillerden birinin işlenmesi, soykırım suçunu oluşturur:
            a) Kasten öldürme.
            b) Kişilerin bedensel veya ruhsalbütünlüklerine ağır zarar verme.
            c) Grubun, tamamen veya kısmenyokedilmesi sonucunu doğuracak koşullarda yaşamaya zorlanması.
            d) Grup içinde doğumlara engelolmaya yönelik tedbirlerin alınması.
            e) Gruba ait çocukların bir başkagruba zorla nakledilmesi.
            (2) Soykırım suçu failineağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. Ancak, soykırım kapsamındaişlenen kasten öldürme ve kasten yaralama suçları açısından, belirlenen mağdursayısınca gerçek içtima hükümleri uygulanır.
            (3) Bu suçlardan dolayı tüzelkişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.
            (4) Bu suçlardan dolayı zamanaşımıişlemez.
            İnsanlığakarşı suçlar
            Madde 77- (1)Aşağıdaki fiillerin, siyasal, felsefi, ırki veya dini saiklerle toplumun birkesimine karşı bir plan doğrultusunda sistemli olarak işlenmesi, insanlığakarşı suç oluşturur:
            a) Kasten öldürme.
            b) Kasten yaralama.
            c) İşkence, eziyet veyaköleleştirme.
            d) Kişi hürriyetinden yoksun kılma.
            e) Bilimsel deneylere tabi kılma.
            f) Cinsel saldırıda bulunma,çocukların cinsel istismarı.
            g) Zorla hamile bırakma.
            h) Zorla fuhşa sevketme.
            (2) Birinci fıkranın (a) bendindekifiilin işlenmesi halinde, fail hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına;diğer bentlerde tanımlanan fiillerin işlenmesi halinde ise, sekiz yıldan azolmamak üzere hapis cezasına hükmolunur. Ancak, birinci fıkranın (a) ve (b)bentleri kapsamında işlenen kasten öldürme ve kasten yaralama suçlarıaçısından, belirlenen mağdur sayısınca gerçek içtima hükümleri uygulanır.
            (3) Bu suçlardan dolayı tüzelkişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.
            (4) Bu suçlardan dolayı zamanaşımı işlemez.

8986-1

            Örgüt
            Madde 78-(1) Yukarıdaki maddelerde yazılı suçları işlemek maksadıyla örgüt kuran veyayöneten kişi, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Buörgütlere üye olanlara beş yıldan on yıla kadar hapis cezası verilir.
            (2) Bu suçlardan dolayı tüzelkişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.
            (3) Bu suçlardan dolayı zamanaşımıişlemez.
İKİNCİBÖLÜM
GöçmenKaçakçılığı ve İnsan Ticareti
Göçmenkaçakçılığı⁽¹⁾
            Madde 79- (1)Doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadıyla, yasalolmayan yollardan;
            a) Bir yabancıyı ülkeye sokan veyaülkede kalmasına imkan sağlayan,
            b) Türk vatandaşı veya yabancınınyurt dışına çıkmasına imkan sağlayan,
             Kişi,üç yıldan sekiz yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî paracezası ile cezalandırılır. (Ek cümle:22/7/2010 - 6008/6 md.) Suç, teşebbüs aşamasında kalmış olsa dahi, tamamlanmış gibi cezayahükmolunur. ⁽²⁾
             (2) (Ek fıkra: 22/7/2010 - 6008/6 md.) Suçun, mağdurların;
             a) Hayatı bakımından birtehlike oluşturması,
             b) Onur kırıcı birmuameleye maruz bırakılarak işlenmesi,
            hâlinde, verilecek ceza yarısından üçte ikisinekadar artırılır.⁽¹⁾
            (3) (Değişik:6/12/2019-7196/56 md.) Bu suçun; birden fazla kişitarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarısına kadar, birörgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek ceza yarısından birkatına kadar artırılır.
            (4) Bu suçun bir tüzel kişininfaaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgügüvenlik tedbirlerine hükmolunur.⁽¹⁾
            İnsanticareti
            Madde 80- (1)(Değişik: 6/12/2006 – 5560/3 md.) Zorlaçalıştırmak, hizmet ettirmek, fuhuş yaptırmak veya esarete tâbi kılmak ya davücut organlarının verilmesini sağlamak maksadıyla tehdit, baskı, cebir veyaşiddet uygulamak, nüfuzu kötüye kullanmak, kandırmak veya kişiler üzerindekidenetim olanaklarından veya çaresizliklerinden yararlanarak rızalarını eldeetmek suretiyle kişileri ülkeye sokan, ülke dışına çıkaran, tedarik eden,kaçıran, bir yerden başka bir yere götüren veya sevk eden ya da barındırankimseye sekiz yıldan oniki yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî paracezası verilir.
            (2) Birinci fıkrada belirtilenamaçlarla girişilen ve suçu oluşturan fiiller var olduğu takdirde, mağdurunrızası geçersizdir.

–––––––––––––––
(1) 22/7/2010tarihli ve 6008 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle bu maddeye birinci fıkrasından sonra gelmek üzere yeni birfıkra eklenmiş ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.
(2) 6/12/2019tarihli 7196 sayılı Kanunun 56 ncı maddesiyle bu fıkraya “üç yıldan sekiz yılakadar hapis ve” ibaresinden sonra gelmek üzere “bin günden” ibaresi eklenmiştir.

8987

            (3) Onsekiz yaşını doldurmamışolanların birinci fıkrada belirtilen maksatlarla tedarik edilmeleri,kaçırılmaları, bir yerden diğer bir yere götürülmeleri veya sevk edilmeleriveya barındırılmaları hallerinde suça ait araç fiillerden hiçbirine başvurulmuşolmasa da faile birinci fıkrada belirtilen cezalar verilir.
            (4) Bu suçlardan dolayı tüzelkişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.

İKİNCİKISIM
KişilereKarşı Suçlar
BİRİNCİBÖLÜM
HayataKarşı Suçlar

            Kasten öldürme
            Madde 81-(1) Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
            Nitelikli haller
            Madde 82- (1)Kasten öldürme suçunun;
            a) Tasarlayarak,
            b) Canavarca hisle veya eziyetçektirerek,
            c) Yangın, su baskını, tahrip,batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmaksuretiyle,
            d) Üstsoy veya altsoydan birine yada eş, boşandığı eşveya kardeşe karşı,⁽³⁾
            e) Çocuğa ya da beden veya ruhbakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
            f) (Değişik:12/5/2022-7406/2 md.) Kadına karşı,
            g) Kişinin yerine getirdiği kamugörevi nedeniyle,
            h) Bir suçu gizlemek, delilleriniortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya dayakalanmamak amacıyla,⁽¹⁾
            i) (Ek:29/6/2005 - 5377/9 md.)Bir suçu işleyememekten dolayı duyduğuinfialle,
            j) Kan gütme saikiyle,⁽²⁾
            k) Töre saikiyle,⁽²⁾
            İşlenmesi halinde, kişiağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
            Kastenöldürmenin ihmali davranışla işlenmesi
            Madde 83- (1)Kişinin yükümlü olduğu belli bir icrai davranışı gerçekleştirmemesi dolayısıylameydana gelen ölüm neticesinden sorumlu tutulabilmesi için, bu neticeninoluşumuna sebebiyet veren yükümlülük ihmalinin icrai davranışa eşdeğer olmasıgerekir.
            (2) İhmali ve icrai davranışıneşdeğer kabul edilebilmesi için, kişinin;
            a) Belli bir icrai davranıştabulunmak hususunda kanuni düzenlemelerden veya sözleşmeden kaynaklanan biryükümlülüğünün bulunması,
            b) Önceden gerçekleştirdiğidavranışın başkalarının hayatı ile ilgili olarak tehlikeli bir durumoluşturması,
            Gerekir.
            (3) Belli bir yükümlülüğün ihmaliile ölüme neden olan kişi hakkında, temel ceza olarak, ağırlaştırılmış müebbethapis cezası yerine yirmi yıldan yirmibeş yıla kadar, müebbet hapis cezasıyerine onbeş yıldan yirmi yıla kadar, diğer hallerde ise on yıldan onbeş yılakadar hapis cezasına hükmolunabileceği gibi, cezada indirim de yapılmayabilir.
______________________
(1)   Bu bentte yeralan “kolaylaştırmak” ibaresinden sonra gelmek üzere, 29/6/2005 tarihli ve 5377sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle "ya da yakalanmamak" ibaresieklenmiş ve metne işlenmiştir.
(2)   Maddeye,29/6/2005 tarihli ve 5377 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle (h) bendinden sonragelmek üzere (i) bendi eklendiğinden, diğer bentler buna göre teselsül ettirilmiştir.
(3) 8/7/2021 tarihli ve 7331 sayılı Kanunun 6 ncımaddesiyle, bu bentte yer alan “eş” ibaresi “eş, boşandığı eş” şeklindedeğiştirilmiştir.

8988

            İntihara yönlendirme⁽¹⁾
            Madde 84- (1)Başkasını intihara azmettiren, teşvik eden, başkasının intihar kararınıkuvvetlendiren ya da başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım edenkişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) İntiharın gerçekleşmesidurumunda, kişi dört yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (3) Başkalarını intihara alenenteşvik eden kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Mülga ikinci cümle: 29/6/2005 – 5377/10md.)
            (4) İşlediği fiilin anlam vesonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişileriintihara sevk edenlerle cebir veya tehdit kullanmak suretiyle kişileri intiharamecbur edenler, kasten öldürme suçundan sorumlu tutulurlar.
            Taksirleöldürme
            Madde 85-(1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadarhapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Fiil, birden fazla insanınölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birdenfazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan onbeş yıla kadarhapis cezası ile cezalandırılır. ⁽²⁾
İKİNCİBÖLÜM
VücutDokunulmazlığına Karşı Suçlar
            Kasten yaralama ⁽³⁾
            Madde 86- (1) Kastenbaşkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğininbozulmasına neden olan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
(2) (Ek fıkra: 31/3/2005 – 5328/4 md.)Kasten yaralama fiilinin kişi üzerindeki etkisinin basit bir tıbbî müdahaleylegiderilebilecek ölçüde hafif olması hâlinde, mağdurun şikâyeti üzerine, dörtaydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur. (Ekcümle:12/5/2022-7406/3 md.) Suçun kadına karşı işlenmesi hâlinde cezanın alt sınırıaltı aydan az olamaz.
            (3) Kasten yaralama suçunun;
            a) Üstsoya, altsoya, eşe, boşandığıeşe veya kardeşe karşı,⁽⁵⁾
            b) Beden veya ruh bakımındankendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
            c) Kişinin yerine getirdiği kamugörevi nedeniyle,
            d) Kamu görevlisinin sahip bulunduğunüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,
            e) Silahla,
f) (Ek:14/4/2020-7242/11md.) Canavarca hisle,
            İşlenmesi halinde,şikâyet aranmaksızın, verilecek ceza yarı oranında, (f) bendi bakımından isebir kat artırılır. ⁽⁴⁾
            Neticesisebebiyle ağırlaşmış yaralama
            Madde 87-(1) Kasten yaralama fiili, mağdurun;
            a) Duyularından veya organlarındanbirinin işlevinin sürekli zayıflamasına,
            b) Konuşmasında sürekli zorluğa,
            c) Yüzünde sabit ize,
            d) Yaşamını tehlikeye sokan birduruma,
            e) Gebe bir kadına karşı işlenip deçocuğunun vaktinden önce doğmasına,

––––––––––––––––––––––
(1)   Bu maddeninbaşlığı “İntihar” iken, 29/6/2005 tarihli ve 5377 sayılı Kanunun 10 uncumaddesiyle "İntihara yönlendirme" şeklinde değiştirilmiş ve metneişlenmiştir.
(2)   Bu maddede yeralan “üç yıldan” ibareleri, 31/3/2005tarihli ve 5328 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle “iki yıldan” şeklindedeğiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(3)   Bu maddeye,31/3/2005 tarihli ve 5328 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle ikinci fıkra eklenmiş, ikinci fıkrasındaki "iki yıldan beş yıla kadar hapiscezasına hükmolunur." ibaresi "şikâyet aranmaksızın, verilecek cezayarı oranında artırılır." şeklinde değiştirilmiş ve fıkra numaraları bunagöre teselsül ettirilmiştir.
(4) 14/4/2020tarihli ve 7242 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle, bu fıkraya “oranında”ibaresinden sonra gelmek üzere “, (f) bendi bakımından ise bir kat” ibaresieklenmiştir.
(5) 8/7/2021 tarihli ve 7331 sayılı Kanunun 7 ncimaddesiyle, bu bentte yer alan “eşe” ibaresi “eşe, boşandığı eşe”şeklinde değiştirilmiştir.

8989

            Neden olmuşsa, yukarıdaki maddeyegöre belirlenen ceza, bir kat artırılır. Ancak, verilecek ceza, birinci fıkrayagiren hallerde üç yıldan, üçüncü fıkraya giren hallerde beş yıldan az olamaz.⁽¹⁾
            (2) Kasten yaralama fiili, mağdurun;
            a) İyileşmesi olanağı bulunmayan birhastalığa veya bitkisel hayata girmesine,
            b) Duyularından veya organlarındanbirinin işlevinin yitirilmesine,
            c) Konuşma ya da çocuk yapmayeteneklerinin kaybolmasına,
            d) Yüzünün sürekli değişikliğine,
            e) Gebe bir kadına karşı işlenip deçocuğunun düşmesine,
            Neden olmuşsa, yukarıdaki maddeyegöre belirlenen ceza, iki kat artırılır. Ancak, verilecek ceza, birinci fıkrayagiren hallerde beş yıldan, üçüncü fıkraya giren hallerde sekiz yıldan azolamaz.⁽¹⁾
            (3) (Değişik: 6/12/2006 – 5560/4 md.) Kasten yaralamanın vücuttakemik kırılmasına veya çıkığına neden olması halinde, yukarıdaki maddeye görebelirlenen ceza, kırık veya çıkığın hayat fonksiyonlarındaki etkisine göre,yarısına kadar artırılır.
            (4) Kasten yaralama sonucunda ölümmeydana gelmişse, yukarıdaki maddenin birinci fıkrasına giren hallerde sekizyıldan oniki yıla kadar, üçüncü fıkrasına giren hallerde ise oniki yıldan onsekizyıla kadar hapis cezasına hükmolunur. ⁽²⁾⁽⁴⁾
            Kastenyaralamanın ihmali davranışla işlenmesi ⁽³⁾
            Madde 88- (1) Kasten yaralamanın ihmali davranışlaişlenmesi halinde, verilecek ceza üçte ikisine kadar indirilebilir. Bu hükmünuygulanmasında kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesine ilişkin koşullargöz önünde bulundurulur.
            Taksirleyaralama
            Madde 89-(1) Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılamayeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veyaadlî para cezası ile cezalandırılır.
            (2) Taksirle yaralama fiili,mağdurun;
            a) Duyularından veya organlarındanbirinin işlevinin sürekli zayıflamasına,
            b) Vücudunda kemik kırılmasına,
            c) Konuşmasında sürekli zorluğa,
            d) Yüzünde sabit ize,
            e) Yaşamını tehlikeye sokan birduruma,
            f) Gebe bir kadının çocuğununvaktinden önce doğmasına,
            Neden olmuşsa, birinci fıkraya görebelirlenen ceza, yarısı oranında artırılır.
            (3) Taksirle yaralama fiili,mağdurun;
            a) İyileşmesi olanağı bulunmayan birhastalığa veya bitkisel hayata girmesine,
            b) Duyularından veya organlarındanbirinin işlevinin yitirilmesine,
            c) Konuşma ya da çocuk yapmayeteneklerinin kaybolmasına,
            d) Yüzünün sürekli değişikliğine,
            e) Gebe bir kadının çocuğunundüşmesine,
            Neden olmuşsa, birinci fıkraya görebelirlenen ceza, bir kat artırılır.
            (4) Fiilin birden fazla kişininyaralanmasına neden olması halinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasınahükmolunur.
            (5) (Değişik: 6/12/2006 – 5560/5 md.) Taksirle yaralama suçununsoruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır. Ancak, birinci fıkrakapsamına giren yaralama hariç, suçun bilinçli taksirle işlenmesi halindeşikâyet aranmaz.
–––––––––––––––––––
(1)   Bu fıkralardageçen “ikinci” ibareleri, 29/6/2005 tarihli ve 5377 sayılı Kanunun 11 incimaddesiyle “üçüncü” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2)   Bu fıkrada yeralan “ikinci” ibaresi, 31/3/2005 tarihli ve 5328 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle “üçüncü” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(3)   Bu madde başlığı “Daha az cezayı gerektiren haller” iken, 31/3/2005 tarihli ve 5328 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiş, sözkonusu maddenin birincifıkrası metinden çıkarılmış, ikinci fıkra birinci fıkra olarak teselsülettirilmiştir.
(4)14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanunun 12 inci maddesiyle, bu fıkrada yeralan “onaltı” ibaresi “onsekiz” şeklinde değiştirilmiştir.

8990

            İnsanüzerinde deney
            Madde 90-(1) İnsan üzerinde bilimsel bir deney yapan kişi, bir yıldan üç yıla kadarhapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) İnsan üzerinde yapılan rızayadayalı bilimsel deneyin ceza sorumluluğunu gerektirmemesi için;
            a) Deneyle ilgili olarak yetkilikurul veya makamlardan gerekli iznin alınmış olması,
            b) Deneyin öncelikle insan dışıdeney ortamında veya yeterli sayıda hayvan üzerinde yapılmış olması,
            c) İnsan dışı deney ortamında veyahayvanlar üzerinde yapılan deneyler sonucunda ulaşılan bilimsel verilerin,varılmak istenen hedefe ulaşmak açısından bunların insan üzerinde deyapılmasını gerekli kılması,
            d) Deneyin, insan sağlığı üzerindeöngörülebilir zararlı ve kalıcı bir etki bırakmaması,
            e) Deney sırasında kişiye insanonuruyla bağdaşmayacak ölçüde acı verici yöntemlerin uygulanmaması,
            f) Deneyle varılmak istenen amacın,bunun kişiye yüklediği külfete ve kişinin sağlığı üzerindeki tehlikeye göredaha ağır basması,
            g) Deneyin mahiyet ve sonuçları hakkındayeterli bilgilendirmeye dayalı olarak açıklanan rızanın yazılı olması veherhangi bir menfaat teminine bağlı bulunmaması,
            Gerekir.
             (3) (Değişik:31/3/2005 – 5328/7 md.) Çocuklar üzerinde bilimsel deneyin cezasorumluluğunu gerektirmemesi için ikinci fıkrada aranan koşulların yanı sıra;
             a) Yapılan deneylersonucunda ulaşılan bilimsel verilerin, varılmak istenen hedefe ulaşmakaçısından bunların çocuklar üzerinde de yapılmasını gerekli kılması,
             b) Rıza açıklamayeteneğine sahip çocuğun kendi rızasının yanı sıra ana ve babasının veyavasisinin yazılı muvafakatinin de alınması,
             c) Deneyle ilgili izinverecek yetkili kurullarda çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanının bulunması,
             Gerekir.
            (4) Hasta olan insan üzerinde rızaolmaksızın tedavi amaçlı denemede bulunan kişi, bir yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır. Ancak, bilinen tıbbi müdahale yöntemlerinin uygulanmasınınsonuç vermeyeceğinin anlaşılması üzerine, kişi üzerinde yapılan rızaya dayalıbilimsel yöntemlere uygun tedavi amaçlı deneme, ceza sorumluluğunu gerektirmez.Açıklanan rızanın, denemenin mahiyet ve sonuçları hakkında yeterlibilgilendirmeye dayalı olarak yazılı olması ve tedavinin uzman hekim tarafındanbir hastane ortamında yapılması gerekir.
            (5) Birinci fıkrada tanımlanan suçunişlenmesi sonucunda mağdurun yaralanması veya ölmesi halinde, kasten yaralamaveya kasten öldürme suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
            (6) Bu maddede tanımlanan suçlarınbir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, tüzel kişi hakkındabunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
            Organveya doku ticareti
            Madde 91- (1)Hukuken geçerli rızaya dayalı olmaksızın, kişiden organ alan kimse, beş yıldandokuz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun konusunun doku olmasıhalinde, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
            (2) Hukuka aykırı olarak, ölüdenorgan veya doku alan kimse, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (3) Organ veya doku satın alan,satan, satılmasına aracılık eden kişi hakkında, birinci fıkrada belirtilencezalara hükmolunur.
            (4) Bir ve üçüncü fıkralardatanımlanan suçların bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, sekizyıldan onbeş yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezasınahükmolunur.
            (5) Hukuka aykırı yollarla eldeedilmiş olan organ veya dokuyu saklayan, nakleden veya aşılayan kişi, ikiyıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

8991

            (6) Belli bir çıkar karşılığındaorgan veya doku teminine yönelik olarak ilan veya reklam veren veya yayınlayankişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (7) Bu maddede tanımlanan suçlarınbir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, tüzel kişi hakkındabunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
            (8) Birinci fıkrada tanımlanan suçunişlenmesi sonucunda mağdurun ölmesi halinde, kasten öldürme suçuna ilişkinhükümler uygulanır.
            Zorunlulukhali
            Madde 92- (1) Organveya dokularını satan kişinin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik koşullar gözönünde bulundurularak, hakkında verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi,ceza vermekten de vazgeçilebilir.
            Etkinpişmanlık
            Madde 93- (1) Organveya dokularını satan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan öncedurumu merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını kolaylaştırırsa,hakkında cezaya hükmolunmaz.
            (2) Bu suç haber alındıktan sonra,organ veya dokularını satan kişi, gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına vediğer suçluların yakalanmasına hizmet ve yardım ederse; hakkında verilecekcezanın, yardımın niteliğine göre, dörtte birden yarısına kadarı indirilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İşkence veEziyet
            İşkence
            Madde 94- (1) Birkişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acıçekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yolaçacak davranışları gerçekleştiren kamu görevlisi hakkında üç yıldan oniki yılakadar hapis cezasına hükmolunur.(Ek cümle:12/5/2022-7406/4 md.) Suçun kadınakarşı işlenmesi hâlinde cezanın alt sınırı beş yıldan az olamaz.
            (2) Suçun;
            a) Çocuğa, beden veya ruh bakımındankendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye ya da gebe kadına karşı,
            b) Avukata veya diğer kamugörevlisine karşı görevi dolayısıyla,
            İşlenmesi halinde, sekiz yıldanonbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
            (3) Fiilin cinsel yönden tacizşeklinde gerçekleşmesi halinde, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasınahükmolunur.
            (4) Bu suçun işlenişine iştirak edendiğer kişiler de kamu görevlisi gibi cezalandırılır.
            (5) Bu suçun ihmali davranışlaişlenmesi halinde, verilecek cezada bu nedenle indirim yapılmaz.
            (6) (Ek: 11/4/2013-6459/9 md.) Bu suçtandolayı zamanaşımı işlemez.
            Neticesisebebiyle ağırlaşmış işkence
            Madde 95- (1) İşkencefiilleri, mağdurun;
            a) Duyularından veya organlarındanbirinin işlevinin sürekli zayıflamasına,
            b) Konuşmasında sürekli zorluğa,
            c) Yüzünde sabit ize,
            d) Yaşamını tehlikeye sokan birduruma,

8992

            e) Gebe bir kadına karşı işlenip deçocuğunun vaktinden önce doğmasına,
            Neden olmuşsa, yukarıdaki maddeyegöre belirlenen ceza, yarı oranında artırılır.
            (2) İşkence fiilleri, mağdurun;
            a) İyileşmesi olanağı bulunmayan birhastalığa veya bitkisel hayata girmesine,
            b) Duyularından veya organlarındanbirinin işlevinin yitirilmesine,
            c) Konuşma ya da çocuk yapmayeteneklerinin kaybolmasına,
            d) Yüzünün sürekli değişikliğine,
            e) Gebe bir kadına karşı işlenip deçocuğunun düşmesine,
            Neden olmuşsa, yukarıdaki maddeyegöre belirlenen ceza, bir kat artırılır.
            (3) İşkence fiillerinin vücuttakemik kırılmasına neden olması halinde, kırığın hayat fonksiyonlarındakietkisine göre sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
            (4) İşkence sonucunda ölüm meydanagelmişse, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur.
            Eziyet
            Madde 96- (1) Birkimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışları gerçekleştiren kişi hakkında ikiyıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (Ek cümle:12/5/2022-7406/5md.) Suçun kadınakarşı işlenmesi hâlinde cezanın alt sınırı iki yıl altı aydan az olamaz.
            (2) Yukarıdaki fıkra kapsamına girenfiillerin;
            a) Çocuğa, beden veya ruh bakımındankendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye ya da gebe kadına karşı,
            b) Üstsoy veya altsoya, babalık veyaanalığa ya da eşe veya boşandığı eşe karşı,⁽¹⁾
İşlenmesihalinde, kişi hakkında üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

DÖRDÜNCÜBÖLÜM
Koruma,Gözetim, Yardım veya Bildirim Yükümlülüğünün İhlâli

            Terk
            Madde97- (1) Yaşı veya hastalığıdolayısıyla kendini idare edemeyecek durumda olan ve bu nedenle koruma vegözetim yükümlülüğü altında bulunan bir kimseyi kendi haline terk eden kişi, üçaydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Terk dolayısıyla mağdur birhastalığa yakalanmış, yaralanmış veya ölmüşse, neticesi sebebiyle ağırlaşmışsuç hükümlerine göre cezaya hükmolunur.
            Yardımveya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi
            Madde 98- (1)Yaşı, hastalığı veya yaralanması dolayısıyla ya da başka herhangi bir nedenlekendini idare edemeyecek durumda olan kimseye hal ve koşulların elverdiğiölçüde yardım etmeyen ya da durumu derhal ilgili makamlara bildirmeyen kişi,bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
            (2) Yardım veya bildirimyükümlülüğünün yerine getirilmemesi dolayısıyla kişinin ölmesi durumunda, biryıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
___________
(1)8/7/2021 tarihli ve 7331 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle, bu bende “eşe”ibaresinden sonra gelmek üzere “veya boşandığı eşe” ibaresi eklenmiştir.

8993

BEŞİNCİBÖLÜM
ÇocukDüşürtme, Düşürme veya Kısırlaştırma

            Çocukdüşürtme
            Madde 99-(1) Rızası olmaksızın bir kadının çocuğunu düşürten kişi, beş yıldan on yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Tıbbi zorunluluk bulunmadığıhalde, rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi on haftadan fazla olan birkadının çocuğunu düşürten kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır. Bu durumda, çocuğunun düşürtülmesine rıza gösteren kadınhakkında bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
            (3) Birinci fıkrada yazılı fiilkadının beden veya ruh sağlığı bakımından bir zarara uğramasına neden olmuşsa,kişi altı yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır; fiilinkadının ölümüne neden olması halinde, onbeş yıldan yirmi yıla kadar hapiscezasına hükmolunur.
            (4) İkinci fıkrada yazılı fiilkadının beden veya ruh sağlığı bakımından bir zarara uğramasına neden olmuşsa,kişi üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır; fiilin kadınınölümüne neden olması halinde, dört yıldan sekiz yıla kadar hapis cezasınahükmolunur.
            (5) Rızaya dayalı olsa bile, gebeliksüresi on haftayı doldurmamış olan bir kadının çocuğunun yetkili olmayan birkişi tarafından düşürtülmesi halinde; iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasınahükmolunur. Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan diğer fiiller yetkili olmayan birkişi tarafından işlendiği takdirde, bu fıkralara göre verilecek ceza, yarıoranında artırılarak hükmolunur.
            (6) Kadının mağduru olduğu bir suçsonucu gebe kalması halinde, süresi yirmi haftadan fazla olmamak ve kadınınrızası olmak koşuluyla, gebeliği sona erdirene ceza verilmez. Ancak, bunun içingebeliğin uzman hekimler tarafından hastane ortamında sona erdirilmesi gerekir.
            Çocukdüşürme
            Madde 100-(1) Gebelik süresi on haftadan fazla olan kadının çocuğunu isteyerek düşürmesihalinde, bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
            Kısırlaştırma
            Madde 101- (1)Bir erkek veya kadını rızası olmaksızın kısırlaştıran kimse, üç yıldan altıyıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Fiil, kısırlaştırma işlemi yapmayetkisi olmayan bir kimse tarafından yapılırsa, ceza üçte bir oranındaartırılır.
            (2) Rızaya dayalı olsa bile,kısırlaştırma fiilinin yetkili olmayan bir kişi tarafından işlenmesi halinde,bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

ALTINCIBÖLÜM
CinselDokunulmazlığa Karşı Suçlar

         Cinselsaldırı
            Madde102- (Değişik: 18/6/2014-6545/58 md.)
   (1) Cinsel davranışlarla bir kimseninvücut dokunulmazlığını ihlâl eden kişi, mağdurun şikâyeti üzerine, beş yıldanon yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Cinsel davranışın sarkıntılıkdüzeyinde kalması hâlinde iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
            (2) Fiilin vücuda organveya sair bir cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda, on ikiyıldan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin eşe karşıişlenmesi hâlinde, soruşturma ve kovuşturmanın yapılması mağdurun şikâyetinebağlıdır.

8994

(3)Suçun;
a)Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
b)Kamu görevinin, vesayet veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüyekullanılmak suretiyle,
c)Üçüncü derece dâhil kan veya kayın hısımlığı ilişkisi içinde bulunan bir kişiyekarşı ya da üvey baba, üvey ana, üvey kardeş, evlat edinen veya evlatlıktarafından,
d)Silahla veya birden fazla kişi tarafından birlikte,
e)İnsanların toplu olarak bir arada yaşama zorunluluğunda bulunduğu ortamlarınsağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,
işlenmesihâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilen cezalar yarı oranında artırılır.
(4)Cinsel saldırı için başvurulan cebir ve şiddetin kasten yaralama suçunun ağırneticelerine neden olması hâlinde, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkinhükümler uygulanır.
(5)Suç sonucu mağdurun bitkisel hayata girmesi veya ölümü hâlinde, ağırlaştırılmışmüebbet hapis cezasına hükmolunur.
            Çocuklarıncinsel istismarı
            Madde 103- (Değişik:18/6/2014-6545/59 md.)⁽¹⁾
(1) (Yeniden düzenlenen birinci ve ikincicümle: 24/11/2016-6763/13 md.) Çocuğu cinsel yönden istismar eden kişi,sekiz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Cinselistismarın sarkıntılık düzeyinde kalması hâlinde üç yıldan sekiz yıla kadarhapis cezasına hükmolunur. (Ek cümle:24/11/2016-6763/13 md.) Mağdurun on iki yaşını tamamlamamış olması hâlindeverilecek ceza, istismar durumunda on yıldan, sarkıntılık durumunda beş yıldanaz olamaz. Sarkıntılık düzeyinde kalmış suçun failinin çocuk olması hâlindesoruşturma ve kovuşturma yapılması mağdurun, velisinin veya vasisininşikâyetine bağlıdır. Cinsel istismar deyiminden;⁽¹⁾
a) Onbeş yaşını tamamlamamış veya tamamlamış olmakla birlikte fiilin hukuki anlam vesonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan çocuklara karşı gerçekleştirilenher türlü cinsel davranış,
b)Diğer çocuklara karşı sadece cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başkabir nedene dayalı olarak gerçekleştirilen cinsel davranışlar,
anlaşılır.
(2) (Yeniden düzenleme: 24/11/2016-6763/13 md.) Cinselistismarın vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiylegerçekleştirilmesi durumunda, on altı yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasınahükmolunur. Mağdurun on iki yaşını tamamlamamış olması hâlinde verilecek cezaon sekiz yıldan az olamaz.
______________
(1) Bu maddenin (1) numaralı fıkrasının (a)bendinde yer alan ‘…tamamlamamış…’ sözcüğü yönünden (1) numaralı fıkranın birinci ve ikincicümleleri Anayasa Mahkemesi’nin 26/5/2016 tarihli ve E.: 2015/108, K.: 2016/46sayılı Kararı ile iptal edilmiş olup, Kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı13/7/2016 tarihinden başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesi hüküm altınaalınmıştır.

8994-1

(3)Suçun;
a)Birden fazla kişi tarafından birlikte,
b)İnsanların toplu olarak bir arada yaşama zorunluluğunda bulunduğu ortamlarınsağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,
c)Üçüncü derece dâhil kan veya kayın hısımlığı ilişkisi içinde bulunan bir kişiyekarşı ya da üvey baba, üvey ana, üvey kardeş veya evlat edinen tarafından,
d)Vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruyucu aile veya sağlık hizmeti veren ya dakoruma, bakım veya gözetim yükümlülüğü bulunan kişiler tarafından,
e)Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmaksuretiyle,
işlenmesihâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(4)Cinsel istismarın, birinci fıkranın (a) bendindeki çocuklara karşı cebir veyatehditle ya da (b) bendindeki çocuklara karşı silah kullanmak suretiylegerçekleştirilmesi hâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarıoranında artırılır.
(5)Cinsel istismar için başvurulan cebir ve şiddetin kasten yaralama suçunun ağırneticelerine neden olması hâlinde, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkinhükümler uygulanır.
(6)Suç sonucu mağdurun bitkisel hayata girmesi veya ölümü hâlinde, ağırlaştırılmışmüebbet hapis cezasına hükmolunur.
            Reşitolmayanla cinsel ilişki
            Madde 104- (1) Cebir,tehdit ve hile olmaksızın, onbeş yaşını bitirmiş olan çocukla cinsel ilişkidebulunan kişi, şikayet üzerine, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.⁽¹⁾
            (2) (İptal: Ana.Mah.nin 23/11/2005 tarihli ve E: 2005/103, K: 2005/89sayılı kararı ile; Yeniden düzenleme: 18/6/2014-6545/60 md.) Suçun mağdurile arasında evlenme yasağı bulunan kişi tarafından işlenmesi hâlinde, şikâyetaranmaksızın, on yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
             (3) (Ek: 18/6/2014-6545/60 md.) Suçun, evlat edineceği çocuğunevlat edinme öncesi bakımını üstlenen veya koruyucu aile ilişkisi çerçevesindekoruma, bakım ve gözetim yükümlülüğü bulunan kişi tarafından işlenmesi hâlinde,şikâyet aranmaksızın ikinci fıkraya göre cezaya hükmolunur.
______________
(1)18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesiyle bu fıkrada yer alan“altı aydan iki” ibaresi “iki yıldan beş” şeklinde değiştirilmiştir.

8995

         Cinsel taciz
           Madde 105- (1) Bir kimseyi cinsel amaçlı olaraktaciz eden kişi hakkında, mağdurun şikayeti üzerine, üç aydan iki yıla kadarhapis cezasına veya adlî para cezasına fiilin çocuğa karşı işlenmesi hâlindealtı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.⁽¹⁾
   (2)(Değişik: 18/6/2014-6545/61 md.) Suçun;
a)Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin ya da aile içi ilişkinin sağladığıkolaylıktan faydalanmak suretiyle,
b)Vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruyucu aile veya sağlık hizmeti veren ya dakoruma, bakım veya gözetim yükümlülüğü bulunan kişiler tarafından,
c)Aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,
d)Posta veya elektronik haberleşme araçlarının sağladığı kolaylıktan faydalanmaksuretiyle,
e)Teşhir suretiyle,
işlenmesihâlinde yukarıdaki fıkraya göre verilecek ceza yarı oranında artırılır. Bu fiilnedeniyle mağdur; işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmışise verilecek ceza bir yıldan az olamaz.

YEDİNCİBÖLÜM
HürriyeteKarşı Suçlar
            Tehdit
            Madde106- (1)Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinseldokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit edenkişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Ek cümle:12/5/2022-7406/6 md.) Busuçun kadına karşı işlenmesi hâlinde cezanın alt sınırı dokuz aydan az olamaz. Malvarlığıitibarıyla büyük bir zarara uğratacağından veya sair bir kötülük edeceğindenbahisle tehditte ise, mağdurun şikayeti üzerine, altı aya kadar hapis veya adlîpara cezasına hükmolunur.
            (2)Tehdidin;
            a)Silahla,
            b)Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle, imzasız mektuplaveya özel işaretlerle,
            c)Birden fazla kişi tarafından birlikte,
            d)Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçtenyararlanılarak,
            İşlenmesihalinde, fail hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
            (3)Tehdit amacıyla kasten öldürme, kasten yaralama veya malvarlığına zarar vermesuçunun işlenmesi halinde, ayrıca bu suçlardan dolayı ceza verilir.
            Şantaj
            Madde107-(1) Hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya yapmayacağındanbahisle, bir kimseyi kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veyayapmamaya ya da haksız çıkar sağlamaya zorlayan kişi, bir yıldan üç yıla kadarhapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
            (2) (Ek: 29/6/2005 – 5377/14 md.) Kendisineveya başkasına yarar sağlamak maksadıyla bir kişinin şeref veya saygınlığınazarar verecek nitelikteki hususların açıklanacağı veya isnat edileceğitehdidinde bulunulması halinde de birinci fıkraya göre cezaya hükmolunur.
            Cebir
            Madde108- (1)Bir şeyi yapması veya yapmaması ya da kendisinin yapmasına müsaade etmesi içinbir kişiye karşı cebir kullanılması halinde, kasten yaralama suçundan verilecekceza üçte birinden yarısına kadar artırılarak hükmolunur.
   Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma
Madde109-(1) Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmek veya bir yerde kalmakhürriyetinden yoksun bırakan kişiye, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezasıverilir.
   (2) Kişi, fiili işlemek için veya işlediğisırada cebir, tehdit veya hile kullanırsa, iki yıldan yedi yıla kadar hapiscezasına hükmolunur.
______________
(1) 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılıKanunun 61 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “hükmolunur” ibaresi “, “fiilinçocuğa karşı işlenmesi hâlinde altı aydan üç yıla kadar hapis cezasınahükmolunur” şeklinde değiştirilmiştir.

8996

            (3) Bu suçun;
            a) Silahla,
            b) Birden fazla kişi tarafındanbirlikte,
            c) Kişinin yerine getirdiği kamugörevi nedeniyle,
            d) Kamu görevinin sağladığı nüfuzkötüye kullanılmak suretiyle,
            e) Üstsoy, altsoy veya eşe ya da boşandığı eşe karşı,⁽³⁾
            f) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımındankendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
            İşlenmesi halinde, yukarıdakifıkralara göre verilecek ceza bir kat artırılır.
            (4) Bu suçun mağdurun ekonomikbakımdan önemli bir kaybına neden olması halinde, ayrıca bin güne kadar adlîpara cezasına hükmolunur.
            (5) Suçun cinsel amaçla işlenmesihalinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek cezalar yarı oranında artırılır.
            (6) Bu suçun işlenmesi amacıyla veyasırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış halleriningerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümleruygulanır.
            Etkinpişmanlık
            Madde 110- (1)Yukarıdaki maddede tanımlanan suçu işleyen kişi, bu suç nedeniyle soruşturmayabaşlanmadan önce mağdurun şahsına zararı dokunmaksızın, onu kendiliğindengüvenli bir yerde serbest bırakacak olursa cezanın üçte ikisine kadarıindirilir.
            Tüzelkişiler hakkında güvenlik tedbiri uygulanması
            Madde 111- (1) Tehdit,şantaj, cebir veya kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçlarının işlenmesisonucunda yararına haksız menfaat sağlanan tüzel kişiler hakkında bunlara özgügüvenlik tedbirlerine hükmolunur.
            Eğitim ve öğretim hakkının engellenmesi ⁽¹⁾
Madde 112- (Değişik: 2/3/2014-6529/12 md.)
(1) Cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka birdavranışla;
a) Devletçe kurulan veya kamu makamlarının verdiği izne dayalı olarakyürütülen her türlü eğitim ve öğretim faaliyetlerine,
b) Kişinin eğitim ve öğretim hakkını kullanmasına,
c) Öğrencilerin toplu olarak oturdukları binalara veya bunlarıneklentilerine girilmesine veya orada kalınmasına,
engel olunması hâlinde, fail hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapiscezasına hükmolunur.
            Kamu hizmetlerinden yararlanma hakkının engellenmesi⁽²⁾
Madde 113- (Değişik: 2/3/2014-6529/13 md.)
(1) Cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka birdavranışla;
a) Bir kamu faaliyetinin yürütülmesine,
b) Kamu kurumlarında veya kamu kurumu niteliğindeki meslekkuruluşlarında verilen ya da kamu makamlarının verdiği izne dayalı olaraksunulan hizmetlerden yararlanılmasına,
engel olunması hâlinde, fail hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapiscezasına hükmolunur.
(2) (Ek:12/5/2022-7406/7 md.)Suçun konusunun sağlık hizmeti olması hâlinde, verilecek ceza altıda birioranına kadar artırılır.
            Siyasihakların kullanılmasının engellenmesi
            Madde 114- (1) Birkimseye karşı;
            a) Bir siyasi partiye üye olmayaveya olmamaya, siyasi partinin faaliyetlerine katılmaya veya katılmamaya,siyasi partiden veya siyasi parti yönetimindeki görevinden ayrılmaya,
            b) Seçim yoluyla gelinen bir kamugörevine aday olmamaya veya seçildiği görevden ayrılmaya,
–––––––––––––––
(1) Bu madde başlığı “Eğitim ve öğretimin engellenmesi”iken, 2/3/2014 tarihli ve 6529 sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle metne işlendiğişekilde değiştirilmiştir.
(2) Bu madde başlığı “Kamu kurumu veya kamu kurumu niteliğindekimeslek kuruluşlarının faaliyetlerinin engellenmesi” iken, 2/3/2014tarihli ve 6529 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle metne işlendiği şekildedeğiştirilmiştir.
(3) 8/7/2021 tarihli ve 7331 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle,bu bende “eşe” ibaresinden sonra gelmek üzere “ya daboşandığı eşe” ibaresi eklenmiştir.

8997

            Zorlamak amacıyla, cebir veya tehditkullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Cebir veya tehdit kullanılarakya da hukuka aykırı başka bir davranışla bir siyasi partinin faaliyetlerininengellenmesi halinde, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
            İnanç,düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme
            Madde 115- (1) Cebirveya tehdit kullanarak, bir kimseyi dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç,düşünce ve kanaatlerini açıklamaya veya değiştirmeye zorlayan ya da bunlarıaçıklamaktan, yaymaktan meneden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
(2) (Değişik: 2/3/2014-6529/14md.) Dini inancın gereğinin yerine getirilmesinin veya dini ibadet veyaayinlerin bireysel ya da toplu olarak yapılmasının, cebir veya tehditkullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla engellenmesi hâlinde,fail hakkında birinci fıkraya göre cezaya hükmolunur.
(3) (Ek: 2/3/2014-6529/14 md.) Cebirveya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla bir kimsenininanç, düşünce veya kanaatlerinden kaynaklanan yaşam tarzına ilişkintercihlerine müdahale eden veya bunları değiştirmeye zorlayan kişiye birincifıkra hükmüne göre ceza verilir.
            Konutdokunulmazlığının ihlali
            Madde 116- (1) Birkimsenin konutuna, konutunun eklentilerine rızasına aykırı olarak giren veyarıza ile girdikten sonra buradan çıkmayan kişi, mağdurun şikayeti üzerine, altıaydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
             (2) (Değişik: 31/3/2005 – 5328/8 md.) Birincifıkra kapsamına giren fiillerin, açık bir rızaya gerek duyulmaksızın girilmesimutat olan yerler dışında kalan işyerleri ve eklentileri hakkında işlenmesihâlinde, mağdurun şikâyeti üzerine altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlîpara cezasına hükmolunur.
             (3) (Değişik: 31/3/2005 – 5328/8 md.) Evlilikbirliğinde aile bireylerinden ya da konutun veya işyerinin birden fazla kişitarafından ortak kullanılması durumunda, bu kişilerden birinin rızası varsa,yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanmaz. Ancak bunun için rıza açıklamasınınmeşru bir amaca yönelik olması gerekir.
            (4) Fiilin, cebir veya tehditkullanılmak suretiyle ya da gece vakti işlenmesi halinde, bir yıldan üç yılakadar hapis cezasına hükmolunur.
            İş veçalışma hürriyetinin ihlali
            Madde 117- (1) Cebirveya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla, iş ve çalışmahürriyetini ihlal eden kişiye, mağdurun şikayeti halinde, altı aydan iki yılakadar hapis veya adlî para cezası verilir.
            (2) Çaresizliğini, kimsesizliğini vebağlılığını sömürmek suretiyle kişi veya kişileri ücretsiz olarak veyasağladığı hizmet ile açık bir şekilde orantısız düşük bir ücretle çalıştıranveya bu durumda bulunan kişiyi, insan onuru ile bağdaşmayacak çalışma vekonaklama koşullarına tabi kılan kimseye altı aydan üç yıla kadar hapis veyayüz günden az olmamak üzere adlî para cezası verilir.
            (3) Yukarıdaki fıkrada belirtilendurumlara düşürmek üzere bir kimseyi tedarik veya sevk veya bir yerden diğerbir yere nakleden kişiye de aynı ceza verilir.
            (4) Cebir veya tehdit kullanarak,işçiyi veya işverenlerini ücretleri azaltıp çoğaltmaya veya evvelce kabuledilenlerden başka koşullar altında anlaşmalar kabulüne zorlayan ya da bir işindurmasına, sona ermesine veya durmanın devamına neden olan kişiye altı aydan üçyıla kadar hapis cezası verilir.
            Sendikalhakların kullanılmasının engellenmesi
            Madde 118- (1) Birkimseye karşı bir sendikaya üye olmaya veya olmamaya, sendikanın faaliyetlerinekatılmaya veya katılmamaya, sendikadan veya sendika yönetimindeki görevindenayrılmaya zorlamak amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, altı aydan ikiyıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

8998

            (2) Cebir veya tehdit kullanılarakya da hukuka aykırı başka bir davranışla bir sendikanın faaliyetlerininengellenmesi halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
            Ortak hüküm
            Madde 119- (1) Eğitimve öğretimin engellenmesi, kamu kurumu veya kamu kurumu niteliğindeki meslekkuruluşlarının faaliyetlerinin engellenmesi, siyasi hakların kullanılmasınınengellenmesi, inanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme,konut dokunulmazlığının ihlali ile iş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçlarının;
            a) Silahla,
            b) Kişinin kendisini tanınmayacakbir hale koyması suretiyle, imzasız mektupla veya özel işaretlerle,
            c) Birden fazla kişi tarafındanbirlikte,
            d) Var olan veya var sayılan suçörgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,
            e) Kamu görevinin sağladığı nüfuzkötüye kullanılmak suretiyle,
            İşlenmesi halinde, verilecek cezabir kat artırılır.
            (2) Bu suçların işlenmesi sırasındakasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesidurumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
            Haksız arama
            Madde 120- (1) Hukukaaykırı olarak bir kimsenin üstünü veya eşyasını arayan kamu görevlisine üçaydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.
            Dilekçehakkının kullanılmasının engellenmesi
           Madde 121- (1) Kişininbelli bir hakkı kullanmak için yetkili kamu makamlarına verdiği dilekçeninhukuki bir neden olmaksızın kabul edilmemesi halinde, fail hakkında altı ayakadar hapis cezasına hükmolunur.
            Nefret ve ayırımcılık ⁽¹⁾
            Madde122- (Değişik: 2/3/2014-6529/15md.)
(1) Dil, ırk, milliyet, renk, cinsiyet, engellilik, siyasi düşünce,felsefi inanç, din veya mezhep farklılığından kaynaklanan nefret nedeniyle;
a) Bir kişiye kamuya arz edilmiş olan bir taşınır veya taşınmaz malınsatılmasını, devrini veya kiraya verilmesini,
b) Bir kişinin kamuya arz edilmiş belli bir hizmetten yararlanmasını,
c) Bir kişinin işe alınmasını,
d) Bir kişinin olağan bir ekonomik etkinlikte bulunmasını,
engelleyen kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
            Kişilerinhuzur ve sükununu bozma
            Madde 123- (1) Sırfhuzur ve sükûnunu bozmak maksadıyla bir kimseye ısrarla; telefon edilmesi,gürültü yapılması ya da aynı maksatla hukuka aykırı başka bir davranıştabulunulması halinde, mağdurun şikayeti üzerine faile üç aydan bir yıla kadarhapis cezası verilir.
Israrlı takip
MADDE 123/A- (Ek:12/5/2022-7406/8 md.)
(1)Israrlı bir şekilde; fıziken takip etmek ya da haberleşme ve iletişimaraçlarını, bilişim sistemlerini veya üçüncü kişileri kullanarak temas kurmayaçalışmak suretiyle bir kimse üzerinde ciddi bir huzursuzluk oluşmasına ya dakendisinin veya yakınlarından birinin güvenliğinden endişe duymasına neden olanfaile altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.
(2)Suçun;
a)Çocuğa ya da ayrılık kararı verilen veya boşandığı eşe karşı işlenmesi,
b)Mağdurun okulunu, iş yerini, konutunu değiştirmesine ya da okulunu veya işinibırakmasına neden olması,
c)Hakkında uzaklaştırma ya da konuta, okula veya iş yerine yaklaşmama tedbirinekarar verilen fail tarafından işlenmesi,
hâlindefaile bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
(3) Bu maddede düzenlenen suçun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.
            Haberleşmeninengellenmesi
            Madde 124- (1) Kişilerarasındaki haberleşmenin hukuka aykırı olarak engellenmesi halinde, altı aydaniki yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
            (2) Kamu kurumları arasındakihaberleşmeyi hukuka aykırı olarak engelleyen kişi, bir yıldan beş yıla kadarhapis cezası ile cezalandırılır.
            (3) Her türlü basın ve yayınorganının yayınının hukuka aykırı bir şekilde engellenmesi halinde, ikincifıkra hükmüne göre cezaya hükmolunur.
__________________
(1) Bu madde başlığı “Ayırımcılık” iken, 2/3/2014 tarihlive 6529 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle metne işlendiği şekildedeğiştirilmiştir.

8999

SEKİZİNCİBÖLÜM
Şerefe KarşıSuçlar

            Hakaret
            Madde 125- (1) Birkimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiilveya olgu isnat eden (...) ⁽¹⁾ veya sövmek suretiyle bir kimseninonur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veyaadlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretincezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesigerekir.
            (2) Fiilin, mağduru muhatap alansesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkradabelirtilen cezaya hükmolunur.
            (3) Hakaret suçunun;
            a) Kamu görevlisine karşı görevindendolayı,
            b) Dini, siyasi, sosyal, felsefiinanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymayaçalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasındandolayı,
            c) Kişinin mensup bulunduğu dinegöre kutsal sayılan değerlerden bahisle,
            İşlenmesi halinde, cezanın altsınırı bir yıldan az olamaz.
             (4) (Değişik:29/6/2005 – 5377/15 md.) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıdabiri oranında artırılır.
             (5) (Değişik:29/6/2005 – 5377/15 md.) Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerinegörevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelerekarşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin maddehükümleri uygulanır.
            Mağdurunbelirlenmesi
            Madde 126- (1) Hakaretsuçunun işlenmesinde mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş veya isnat üstü kapalıgeçiştirilmiş olsa bile, eğer niteliğinde ve mağdurun şahsına yönelikbulunduğunda duraksanmayacak bir durum varsa, hem ismi belirtilmiş ve hem dehakaret açıklanmış sayılır.
            İsnadınispatı
            Madde 127- (1) İsnatedilen ve suç oluşturan fiilin ispat edilmiş olması halinde kişiye cezaverilmez. Bu suç nedeniyle hakaret edilen hakkında kesinleşmiş bir mahkûmiyetkararı verilmesi halinde, isnat ispatlanmış sayılır. Bunun dışındaki hallerdeisnadın ispat isteminin kabulü, ancak isnat olunan fiilin doğru olupolmadığının anlaşılmasında kamu yararı bulunmasına veya şikayetçinin ispatarazı olmasına bağlıdır.
(2)     İspatedilmiş fiilinden söz edilerek kişiye hakaret edilmesi halinde, cezayahükmedilir.
            İddia vesavunma dokunulmazlığı
            Madde 128- (1) Yargımercileri veya idari makamlar nezdinde yapılan yazılı veya sözlü başvuru, iddiave savunmalar kapsamında, kişilerle ilgili olarak somut isnadlarda ya daolumsuz değerlendirmelerde bulunulması halinde, ceza verilmez. Ancak, bununiçin isnat ve değerlendirmelerin, gerçek ve somut vakıalara dayanması veuyuşmazlıkla bağlantılı olması gerekir.
___________________
(1)   Bu arada yer alan "ya da yakıştırmalarda bulunmak"ibaresi, 29/6/2005 tarihli ve 5377 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle madde metinden çıkarılmıştır.

9000

            Haksızfiil nedeniyle veya karşılıklı hakaret
            Madde 129-(1) Hakaret suçunun haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi halinde, verilecekceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
            (2) Bu suçun, kasten yaralama suçunatepki olarak işlenmesi halinde, kişiye ceza verilmez.
            (3) Hakaret suçunun karşılıklıolarak işlenmesi halinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veyabiri hakkında verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, cezavermekten de vazgeçilebilir.
            Kişininhatırasına hakaret
           Madde 130- (1)Bir kimsenin öldükten sonra hatırasına en az üç kişiyle ihtilat ederek hakareteden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ilecezalandırılır. Ceza, hakaretin alenen işlenmesi halinde, altıda biri oranındaartırılır.
            (2) Bir ölünün kısmen veya tamamenceset veya kemiklerini alan veya ceset veya kemikler hakkında tahkir edicifiillerde bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
            Soruşturmave kovuşturma koşulu
           Madde 131-(1) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hariç; hakaret suçununsoruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikayetine bağlıdır.
            (2) Mağdur, şikayet etmeden önceölürse, veya suç ölmüş olan kişinin hatırasına karşı işlenmiş ise; öleninikinci dereceye kadar üstsoy ve altsoyu, eş veya kardeşleri tarafındanşikayette bulunulabilir.

DOKUZUNCUBÖLÜM
ÖzelHayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar

            Haberleşmeningizliliğini ihlal⁽¹⁾
            Madde 132-(1) Kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldanüç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu gizlilik ihlali haberleşmeiçeriklerinin kaydı suretiyle gerçekleşirse, verilecek ceza bir kat artırılır.⁽¹⁾
            (2) Kişiler arasındaki haberleşmeiçeriklerini hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse, iki yıldan beş yıla kadarhapis cezası ile cezalandırılır.⁽¹⁾
            (3) Kendisiyle yapılanhaberleşmelerin içeriğini diğer tarafın rızası olmaksızın hukuka aykırıolarak alenen ifşa eden kişi, bir yıldanüç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Ek cümle: 2/7/2012-6352/79 md.) İfşa edilen bu verilerin basın veyayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.⁽¹⁾
            (4) (Mülga: 2/7/2012-6352/79 md.)
            Kişilerarasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması⁽²⁾
           Madde 133-(1) Kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları, taraflardan herhangi birininrızası olmaksızın bir aletle dinleyen veya bunları bir ses alma cihazı ilekaydeden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.⁽²⁾
            (2) Katıldığı aleni olmayan birsöyleşiyi, diğer konuşanların rızası olmadan ses alma cihazı ile kayda alankişi, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.⁽²⁾
            (3) (Değişik: 2/7/2012-6352/80 md.)Kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaların kaydedilmesisuretiyle elde edilen verileri hukuka aykırı olarak ifşa eden kişi, iki yıldanbeş yıla kadar hapis ve dörtbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezayahükmolunur.
_________________
(1) 2/7/2012 tarihli ve 6352sayılı Kanunun 79 uncu maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan“altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para” ibaresi “bir yıldan üç yılakadar hapis” ve “bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur” ibaresiise “verilecek ceza bir kat artırılır” şeklinde; ikinci fıkrasında yer alan“bir yıldan üç yıla kadar hapis” ibaresi “iki yıldan beş yıla kadar hapis”şeklinde; üçüncü fıkrasında yer alan “altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlîpara” ibaresi “bir yıldan üç yıla kadar hapis” şeklinde değiştirilmiş, fıkraya“rızası olmaksızın” ibaresinden sonra gelmek üzere “hukuka aykırı olarak”ibaresi eklenmiştir.
(2) 2/7/2012 tarihli ve 6352 sayılıKanunun 80 inci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan “iki aydanaltı aya kadar hapis” ibaresi “iki yıldan beş yıla kadar hapis” şeklinde;ikinci fıkrasında yer alan “altı aya kadar hapis” ibaresi “altı aydan iki yılakadar hapis” şeklinde değiştirilmiştir.

9001

            Özel hayatıngizliliğini ihlal⁽¹⁾
           Madde 134- (1)Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadarhapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kaydaalınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.⁽¹⁾
            (2) (Değişik: 2/7/2012-6352/81 md.) Kişilerin özel hayatına ilişkingörüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayınyoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.
            Kişiselverilerin kaydedilmesi
            Madde 135- (1) Hukukaaykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapiscezası verilir.⁽²⁾
            (2) Kişisel verinin, kişilerinsiyasi, felsefi veya dini görüşlerine, ırki kökenlerine; hukuka aykırı olarakahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikalbağlantılarına ilişkin olması durumunda birinci fıkra uyarınca verilecek cezayarı oranında artırılır. ⁽³⁾
            Verilerihukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme
            Madde 136- (1) Kişiselverileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçirenkişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.⁽⁴⁾
(2)(Ek:17/10/2019-7188/17 md.) Suçunkonusunun, Ceza Muhakemesi Kanununun 236 ncı maddesinin beşinci ve altıncıfıkraları uyarınca kayda alınan beyan ve görüntüler olması durumunda verilecekceza bir kat artırılır.
            Niteliklihaller
            Madde 137- (1)Yukarıdaki maddelerde tanımlanan suçların;
            a) Kamu görevlisi tarafından vegörevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle,
            b) Belli bir meslek ve sanatınsağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
            İşlenmesi halinde, verilecek cezayarı oranında artırılır.
            Verileri yoketmeme
           Madde 138- (1)Kanunların belirlediği sürelerin geçmiş olmasına karşın verileri sistem içindeyok etmekle yükümlü olanlara görevlerini yerine getirmediklerinde bir yıldaniki yıla kadar hapis cezası verilir.⁽⁵⁾
            (2) (Ek: 21/2/2014-6526/5 md.) Suçun konusunun Ceza Muhakemesi Kanunuhükümlerine göre ortadan kaldırılması veya yok edilmesi gereken veri olmasıhâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.
_________________
(1) 2/7/2012 tarihli ve 6352sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan“altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para” ibaresi “bir yıldan üç yılakadar hapis” ve “cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz” ibaresi ise“verilecek ceza bir kat artırılır” şeklinde değiştirilmiştir.
(2) 21/2/2014 tarihli ve 6526sayılı kanunun 3 üncü maddesiyle bu fıkrada yer alan “altı aydan” ibaresi “biryıldan” şeklinde değiştirilmiştir.
(3) 24/3/2016 tarihli ve6698 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu fıkrada yeralan “Kişilerin” ibaresi “Kişisel verinin, kişilerin” şeklinde; “bilgileri kişiselveri olarak kaydeden kimse, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır”ibaresi “olması durumunda birinci fıkra uyarınca verilecek ceza yarı oranındaartırılır” şeklinde değiştirilmiştir.
(4) 21/2/2014 tarihli ve 6526 sayılıkanunun 4 üncü maddesiyle bu fıkrada yer alan “bir yıldan” ibaresi “iki yıldan”şeklinde değiştirilmiştir.
(5) 21/2/2014 tarihli ve 6526 sayılıkanunun 5 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “altı aydan bir yıla kadar hapis”ibaresi “bir yıldan iki yıla kadar hapis” şeklinde değiştirilmiştir.

9002

            Şikayet
            Madde 139- (1) Kişiselverilerin kaydedilmesi, verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme veverileri yok etmeme hariç, bu bölümde yer alan suçların soruşturulması vekovuşturulması şikayete bağlıdır.
            Tüzel kişilerhakkında güvenlik tedbiri uygulanması
           Madde 140- (1)Yukarıdaki maddelerde tanımlanan suçların işlenmesi dolayısıyla tüzel kişilerhakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
ONUNCU BÖLÜM
MalvarlığınaKarşı Suçlar
            Hırsızlık
            Madde 141- (1)Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veyabaşkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye biryıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
            (2) (Mülga: 2/7/2012-6352/105 md.)
            Niteliklihırsızlık⁽¹⁾
           Madde 142- (1)Hırsızlık suçunun;
            a) Kime ait olursa olsun kamu kurumve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararınaveya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında,
            b) (Mülga: 18/6/2014-6545/62 md.)
            c) Halkın yararlanmasına sunulmuşulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunaneşya hakkında,
            d) Bir afet veya genel bir felaketinmeydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlananeşya hakkında,
            e) Adet veya tahsis veyakullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında,
            f) (Mülga: 2/7/2012-6352/82 md.)
            İşlenmesi hâlinde, üç yıldan yediyıla kadar hapis cezasına hükmolunur.⁽¹⁾
            (2) Suçun;
            a) Kişinin malını koruyamayacakdurumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak,
            b) Elde veya üstte taşınan eşyayıçekip almak suretiyle ya da özel beceriyle,
            c) Doğal bir afetin veya sosyalolayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak,
            d) Haksız yere elde bulundurulanveya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesiniengellemek suretiyle,⁽¹⁾
            e) Bilişim sistemlerininkullanılması suretiyle,
            f) Tanınmamak için tedbir alarakveya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak,
            g) (…) ⁽¹⁾ büyük veyaküçük baş hayvan hakkında,⁽¹⁾
–––––––––––
(1) 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılıKanunun 62 nci maddesiyle bu maddenin birinci fıkrasında yer alan “iki yıldanbeş” ibaresi “üç yıldan yedi” şeklinde değiştirilmiş, ikinci fıkrasının (d)bendine “kilit açmak” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya kilitlenmesiniengellemek” ibaresi eklenmiş, (g) bendinde yer alan “Barınak yerlerinde, sürüdeveya açık yerlerde bulunan” ibaresi madde metninden çıkarılmış, aynıfıkrada yer alan “üç yıldan yedi” ibaresi“beş yıldan on” şeklinde değiştirilmiştir.

9002-1

            h) (Ek: 18/6/2014-6545/62 md.) Herkesin girebileceği bir yerdebırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içindemuhafaza altına alınmış olan eşya hakkında,
            İşlenmesi hâlinde, beş yıldan onyıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun, bu fıkranın (b) bendindebelirtilen surette, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumdaolan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadarartırılır.⁽¹⁾
            (3) Suçun, sıvı veya gaz hâlindeki enerjihakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerdeişlenmesi halinde, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bufiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ceza yarı oranındaartırılır ve onbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. ⁽²⁾
            (4) (Ek: 6/12/2006 – 5560/6 md.) Hırsızlık suçunun işlenmesi amacıylakonut dokunulmazlığının ihlâli veya mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde,bu suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için şikâyetaranmaz.
            (5) (Ek: 18/6/2014-6545/62 md.) Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucundahaberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamuhizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerinegöre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.
            Suçun gecevakti işlenmesi
           Madde 143- (1)Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranındaartırılır.⁽³⁾
            Daha azcezayı gerektiren haller
            Madde 144- (1)Hırsızlık suçunun;
            a) Paydaş veya elbirliği ile malikolunan mal üzerinde,
            b) Bir hukuki ilişkiye dayananalacağı tahsil amacıyla,
            İşlenmesi halinde, şikayet üzerine,fail hakkında iki aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasınahükmolunur.
            Malındeğerinin az olması
             Madde 145- (1) (Değişik:29/6/2005 – 5377/16 md.) Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malındeğerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, suçunişleniş şekli ve özellikleri de göz önünde bulundurularak, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

–––––––––––
(1) 18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 62 nci maddesiyle bu fıkrada yer alan “üç yıldan yedi” ibaresi “beş yıldanon” şeklinde değiştirilmiştir.
(2) 2/7/2012 tarihli ve 6352 sayılı Kanunun 82nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “ikinci fıkraya göre cezaya” ibaresi “beşyıldan oniki yıla kadar hapis cezasına”, “onbeş yıla kadar hapis” ibaresi ise“ceza yarı oranında artırılır” şeklinde değiştirilmiştir.
(3) 18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 63 üncü maddesiyle bu fıkrada yer alan “üçtebirine kadar” ibaresi “yarı oranında” şeklinde değiştirilmiştir.

9003

         Kullanmahırsızlığı
            Madde146-(1) Hırsızlık suçunun, malın geçici bir süre kullanılıp zilyedine iade edilmeküzere işlenmesi halinde, şikayet üzerine, verilecek ceza yarı oranına kadarindirilir. Ancak malın suç işlemek için kullanılmış olması halinde bu hükümuygulanmaz.
            Zorunluluk hâli
            Madde147-(1) Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesihalinde, olayın özelliğine göre, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi,ceza vermekten de vazgeçilebilir.
            Yağma
            Madde148- (1)Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinseldokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığıitibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebirkullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılankişi, altı yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2)Cebir veya tehdit kullanılarak mağdurun, kendisini veya başkasını borç altınasokabilecek bir senedi veya var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayanbir vesikayı vermeye, böyle bir senedin alınmasına karşı koymamaya, ilerdeböyle bir senet haline getirilebilecek bir kağıdı imzalamaya veya var olan birsenedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya mecbur edilmesi halinde deaynı ceza verilir.
            (3)Mağdurun, herhangi bir vasıta ile kendisini bilmeyecek ve savunamayacak halegetirilmesi de, yağma suçunda cebir sayılır.
            Nitelikli yağma
            Madde149-(1) Yağma suçunun;
            a)Silahla,
            b)Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle,
            c)Birden fazla kişi tarafından birlikte,
            d)(Değişik: 18/6/2014-6545/64 md.) Yol kesmek suretiyle ya da konutta,işyerinde veya bunların eklentilerinde,
            e)Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
            f)Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçtenyararlanılarak,
            g)Suç örgütüne yarar sağlamak maksadıyla,
            h)Gece vaktinde,
İşlenmesi halinde, fail hakkında onyıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
            (2)Yağma suçunun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyleağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçunailişkin hükümler uygulanır.
            Daha az cezayı gerektiren hâl
           Madde 150- (1) Kişinin bir hukuki ilişkiyedayanan alacağını tahsil amacıyla tehdit veya cebir kullanması halinde, ancaktehdit veya kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
            (2)Yağma suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecekceza üçte birden yarıya kadar indirilebilir.⁽¹⁾
_______________________
(1) Bu fıkrada yer alan “indirilir”ibaresi, 29/6/2005 tarihli ve 5377 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle“indirilebilir” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

9004

         Malazarar verme
            Madde151- (1)Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden,yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurunşikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ilecezalandırılır.
            (2)(Mülga:9/7/2021-7332/17 md.)
            Mala zarar vermenin nitelikli halleri⁽¹⁾
            Madde152-(1) Mala zarar verme suçunun;
            a)Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamununyararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya hakkında,
            b)Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsisedilmiş her türlü eşya veya tesis hakkında,
            c)Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikiliağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında,
            d)Sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesislerhakkında,
            e)Grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçisendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina,tesis veya eşya hakkında,
            f)Siyasi partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üstkuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşyahakkında,
            g)Sona ermiş olsa bile, görevinden ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisininzararına olarak,
            İşlenmesihalinde, fail hakkında bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.⁽¹⁾
            (2)Mala zarar verme suçunun;
            a)Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak,
            b)Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle,
            c)Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak,
İşlenmesi halinde, verilecek ceza birkatına kadar artırılır.⁽¹⁾
            (3) (Ek: 18/6/2014-6545/65 md.) Mala zarar verme suçunun işlenmesisonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanındakamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralarhükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.
            İbadethanelere ve mezarlıklara zararverme
           Madde 153- (1) İbadethanelere, bunlarıneklentilerine, buralardaki eşyaya, mezarlara, bunların üzerindeki yapılara,mezarlıklardaki tesislere, mezarlıkların korunmasına yönelik olarak yapılan yapılarayıkmak, bozmak veya kırmak suretiyle zarar veren kişi, bir yıldan dört yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2)Birinci fıkrada belirtilen yerleri ve yapıları kirleten kişi, üç aydan bir yılakadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
            (3)Birinci ve ikinci fıkralardaki fiillerin, ilgili dini inanışı benimseyen toplumkesimini tahkir maksadıyla işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranındaartırılır.
            Hakkı olmayan yere tecavüz
            Madde154-(1) (Değişik: 25/2/2009-5841/1 md.) Bir hakka dayanmaksızın başkasına ait taşınmaz mal veyaeklentilerini malikmiş gibi tamamen veya kısmen işgal eden veya sınırlarınıdeğiştiren veya bozan veya hak sahibinin bunlardan kısmen de olsayararlanmasına engel olan kimseye, suçtan zarar görenin şikâyeti üzerine altıaydan üç yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezası verilir.
_______________
(1) 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılıKanunun 65 inci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasında yer alan “altı”ibaresi “dört”, ikinci fıkrasında yer alan “iki” ibaresi “bir” şeklindedeğiştirilmiştir.

9005

            (2) Köy tüzel kişiliğine aitolduğunu veya öteden beri köylünün ortak yararlanmasına terk edilmişbulunduğunu bilerek mera, harman yeri, yol ve sulak gibi taşınmaz mallarıkısmen veya tamamen zapt eden, bunlar üzerinde tasarrufta bulunan veya sürüpeken kimse hakkında birinci fıkrada yazılı cezalar uygulanır.
            (3) Kamuya veya özel kişilere aitsuların mecrasını değiştiren kimse hakkında birinci fıkrada yazılı cezalaruygulanır.
            Güvenikötüye kullanma
            Madde 155- (1)Başkasına ait olup da, muhafaza etmek veya belirli bir şekilde kullanmak üzerezilyedliği kendisine devredilmiş olan mal üzerinde, kendisinin veya başkasınınyararına olarak, zilyedliğin devri amacı dışında tasarrufta bulunan veya bu devirolgusunu inkar eden kişi, şikayet üzerine, altı aydan iki yıla kadar hapis veadlî para cezası ile cezalandırılır.⁽¹⁾
            (2) Suçun, meslek ve sanat, ticaretveya hizmet ilişkisinin ya da hangi nedenden doğmuş olursa olsun, başkasınınmallarını idare etmek yetkisinin gereği olarak tevdi ve teslim edilmiş eşyahakkında işlenmesi halinde, bir yıldan yedi yıla kadar hapis ve üçbin günekadar adlî para cezasına hükmolunur.
            Bedelsizsenedi kullanma
            Madde 156- (1)Bedelsiz kalmış bir senedi kullanan kimseye, şikayet üzerine, altı aydan ikiyıla kadar hapis ve adlî para cezası verilir.
            Dolandırıcılık
            Madde 157- (1) Hilelidavranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak,kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadarhapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.
            Niteliklidolandırıcılık
           Madde 158- (1)Dolandırıcılık suçunun;
            a) Dinî inanç ve duyguların istismaredilmesi suretiyle,
            b) Kişinin içinde bulunduğutehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
            c) Kişinin algılama yeteneğininzayıflığından yararlanmak suretiyle,
            d) Kamu kurum ve kuruluşlarının,kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzelkişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
            e) Kamu kurum ve kuruluşlarınınzararına olarak,
            f) Bilişim sistemlerinin, banka veyakredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
            g) Basın ve yayın araçlarınınsağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
            h) Tacir veya şirket yöneticisi olanya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında;kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
            i) Serbest meslek sahibi kişilertarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüyekullanılması suretiyle,
            j) Banka veya diğer kredikurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamakmaksadıyla,
            k) Sigorta bedelini almakmaksadıyla,
            l)(Ek: 24/11/2016-6763/14 md.) Kişinin,kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanıolarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesisuretiyle,
             İşlenmesi halinde, üç yıldanon yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/19 md.;Değişik: 3/4/2013-6456/40 md.) Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerindesayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasınınmiktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz. ⁽²⁾
__________________
(1)   Bu fıkrada geçen"Başkasına ait olup da," ibaresinden sonra gelmek üzere, 29/6/2005tarihli ve 5377 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle "muhafaza etmekveya" ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
(2)   24/11/2016tarihli ve 6763 sayılı Kanunun 14 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “ikiyıldan yedi yıla” ibaresi “üç yıldan on yıla” şeklinde, “(j) ve (k)” ibaresi“(j), (k) ve (l)” şeklinde ve “üç yıldan” ibaresi “dört yıldan” şeklinde değiştirilmiştir.

9006

            (2) Kamu görevlileriyle ilişkisininolduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işingördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi,yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
(3) (Ek fıkra: 24/11/2016-6763/14 md.) Bumadde ile 157 nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafındanbirlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek içinteşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecekceza bir kat artırılır.
            Daha azcezayı gerektiren hal
           Madde 159- (1) Dolandırıcılığın,bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla işlenmesi halinde, şikayetüzerine, altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
            Kaybolmuşveya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf
           Madde 160- (1) Kaybedilmişolması nedeniyle malikinin zilyedliğinden çıkmış olan ya da hata sonucu elegeçirilen eşya üzerinde, iade etmeksizin veya yetkili mercileri durumdanhaberdar etmeksizin, malik gibi tasarrufta bulunan kişi, şikayet üzerine, biryıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
            Hileli iflâs
            Madde 161- (1)Malvarlığını eksiltmeye yönelik hileli tasarruflarda bulunan kişi, bu hilelitasarruflardan önce veya sonra iflasa karar verilmiş olması halinde, üç yıldansekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Hileli iflasın varlığı için;
            a) Alacaklıların alacaklarınınteminatı mahiyetinde olan malların kaçırılması, gizlenmesi veya değerininazalmasına neden olunması,
            b) Malvarlığını kaçırmaya yöneliktasarruflarının ortaya çıkmasını önlemek için ticari defter, kayıt veyabelgelerin gizlenmesi veya yok edilmesi,
            c) Gerçekte bir alacak ve borçilişkisi olmadığı halde, sanki böyle bir ilişki mevcutmuş gibi, borçlarınartmasına neden olacak şekilde belge düzenlenmesi,
            d) Gerçeğe aykırı muhasebekayıtlarıyla veya sahte bilanço tanzimiyle aktifin olduğundan az gösterilmesi,
            Gerekir.
            Taksirliiflas
           Madde 162- (1) Tacirolmanın gerekli kıldığı dikkat ve özenin gösterilmemesi dolayısıyla iflasasebebiyet veren kişi, iflasa karar verilmiş olması halinde, iki aydan bir yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Karşılıksızyararlanma
           Madde 163- (1)Otomatlar aracılığı ile sunulan ve bedeli ödendiği takdirde yararlanılabilenbir hizmetten ödeme yapmadan yararlanan kişi, iki aydan altı aya kadar hapisveya adlî para cezası ile cezalandırılır.
            (2) Telefon hatları ilefrekanslarından veya elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresizyayınlardan sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan yararlanan kişi, altıaydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
(3) (Ek: 2/7/2012-6352/83 md.) Abonelik esasına göreyararlanılabilen elektrik enerjisinin, suyun veya doğal gazınsahibinin rızası olmaksızın ve tüketimmiktarının belirlenmesiniengelleyecek şekilde tüketilmesi halinde kişi hakkında biryıldan üç yılakadar hapis cezasına hükmolunur.
            Şirket veyakooperatifler hakkında yanlış bilgi
            Madde 164- (1) Birşirket veya kooperatifin kurucu, ortak, idareci, müdür veya temsilcileri veyayönetim veya denetim kurulu üyeleri veya tasfiye memuru sıfatını taşıyanlar,kamuya yaptıkları beyanlarda veya genel kurula sundukları raporlarda veyaönerilerde ilgililerin zarara uğramasına neden olabilecek nitelikte gerçeğeaykırı önemli bilgiler verecek veya verdirtecek olurlarsa altı aydan üç yılakadar hapis veya bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılırlar.

9007

            Suçeşyasının satın alınması veya kabul edilmesi
            Madde 165 - (Değişik: 26/6/2009 –5918/3 md.)
            (1) Bir suçun işlenmesiyle eldeedilen eşyayı veya diğer malvarlığı değerini, bu suçun işlenmesine iştiraketmeksizin, satan, devreden, satın alan veya kabul eden kişi, altı aydan üçyıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
            Bilgivermeme
            Madde 166- (1) Birhukuki ilişkiye dayalı olarak elde ettiği eşyanın, esasında suç işlemeksuretiyle veya suç işlemek dolayısıyla elde edildiğini öğrenmesine rağmen, suçutakibe yetkili makamlara vakit geçirmeksizin bildirimde bulunmayan kişi, altıaya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
            Şahsicezasızlık sebebi veya cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebep
            Madde 167- (1) Yağmave nitelikli yağma hariç, bu bölümde yer alan suçların;
            a) Haklarında ayrılık kararıverilmemiş eşlerden birinin,
            b) Üstsoy veya altsoyunun veya buderecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın,
            c) Aynı konutta beraber yaşayankardeşlerden birinin,
            Zararına olarak işlenmesi halinde,ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.
            (2) Bu suçların, haklarında ayrılıkkararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayankardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala,teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesihalinde; ilgili akraba hakkında şikayet üzerine verilecek ceza, yarısı oranındaindirilir.
            Etkinpişmanlık
            Madde 168 – (Değişik: 29/6/2005 –5377/20 md.)
(1)Hırsızlık, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileliiflâs, taksirli iflâs (…)⁽¹⁾ suçları tamamlandıktan sonra ve fakatbu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veyayardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geriverme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın üçteikisine kadarı indirilir.⁽¹⁾
             (2) Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra vefakat hüküm verilmezden önce gösterilmesi halinde, verilecek cezanın yarısınakadarı indirilir.
             (3) Yağma suçundan dolayı etkin pişmanlık gösterenkişiye verilecek cezanın, birinci fıkraya giren hallerde yarısına, ikincifıkraya giren hallerde üçte birine kadarı indirilir.
             (4) Kısmen geri verme veya tazmin halinde etkinpişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için, ayrıca mağdurun rızası aranır.
(5) (Ek:2/7/2012 – 6352/84 md.) Karşılıksızyararlanma suçunda, fail, azmettiren veya yardımedenin pişmanlık göstererekmağdurun, kamunun veya özelhukuk tüzel kişisinin uğradığı zararı, soruşturmatamamlanmadan önce tamamen tazmin etmesi halinde kamu davası açılmaz;zararın hüküm verilinceyekadar tamamen tazmin edilmesi halinde ise, verilecek ceza üçtebirine kadar indirilir. Ancak kişi, bu fıkra hükmündeniki defadan fazla yararlanamaz.
            Tüzel kişiler hakkında güvenliktedbiri uygulanması
            Madde 169-(1) Hırsızlık, güveni kötüye kullanma ve dolandırıcılık suçlarının işlenmesisuretiyle yararına haksız menfaat sağlanan tüzel kişiler hakkında bunlara özgügüvenlik tedbirlerine hükmolunur.

ÜÇÜNCÜ KISIM
ToplumaKarşı Suçlar
BİRİNCİBÖLÜM
GenelTehlike Yaratan Suçlar

            Genelgüvenliğin kasten tehlikeye sokulması
           Madde 170- (1)Kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olacak biçimdeya da kişilerde korku, kaygı veya panik yaratabilecek tarzda;
            a) Yangın çıkaran,
            b) Bina çökmesine, toprak kaymasına,çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olan,
__________________
(1) 2/7/2012 tarihli ve 6352 sayılı Kanunun 84 üncümaddesiye bu fıkrada yer alan “ve karşılıksız yararlanma” ibaresi maddemetninden çıkarılmıştır.

9008

            c) Silahla ateş eden veya patlayıcımadde kullanan,
            Kişi, altı aydan üç yıla kadar hapiscezası ile cezalandırılır.
            (2) Yangın, bina çökmesi, toprakkayması, çığ düşmesi, sel veya taşkın tehlikesine neden olan kişi, üç aydan biryıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
            Genelgüvenliğin taksirle tehlikeye sokulması
           Madde 171- (1)Taksirle;
            a) Yangına,
            b) Bina çökmesine, toprak kaymasına,çığ düşmesine, sel veya taşkına,
            Neden olan kişi, fiilin başkalarınınhayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olması halinde, üç aydanbir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Radyasyonyayma
            Madde 172- (1) Birbaşkasını, sağlığını bozmak amacıyla ve bu amacı gerçekleştirmeye elverişliolacak surette, radyasyona tabi tutan kişi, üç yıldan onbeş yıla kadar hapiscezası ile cezalandırılır.
            (2) Birinci fıkradaki fiilinbelirsiz sayıda kişilere karşı işlenmiş olması halinde, beş yıldan az olmamaküzere hapis cezasına hükmolunur.
            (3) Bir başkasının hayatı, sağlığıveya malvarlığına önemli ölçüde zarar vermeye elverişli olacak biçimderadyasyon yayan veya atom çekirdeklerinin parçalanması sürecine etkide bulunankişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (4) Radyasyon yayılmasına veya atomçekirdeklerinin parçalanması sürecine, bir laboratuvar veya tesisin işletilmesisırasında gerekli dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı olarak neden olan kişi,fiilin bir başkasının hayatı, sağlığı veya malvarlığına önemli ölçüde zararvermeye elverişli olması halinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
            Atomenerjisi ile patlamaya sebebiyet verme
           Madde 173- (1) Atomenerjisini serbest bırakarak bir patlamaya ve bu suretle bir başkasının hayatı,sağlığı veya malvarlığı hakkında önemli ölçüde tehlikeye sebebiyet veren kişi,beş yıldan az olmamak üzere hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Yukarıdaki fıkrada tanımlananfiilin taksirle işlenmesi halinde, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasınahükmolunur.
            Tehlikelimaddelerin izinsiz olarak bulundurulması veya el değiştirmesi ⁽¹⁾
           Madde 174- (1) Yetkilimakamlardan gerekli izni almaksızın, patlayıcı, yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı,boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal,biyolojik maddeyi imal, ithal veya ihraç eden, ülke içinde bir yerden diğer biryere nakleden, muhafaza eden, satan, satın alan veya işleyen kişi, dört yıldansekiz yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ilecezalandırılır. Yetkili makamların izni olmaksızın, bu fıkra kapsamına girenmaddeleri imal etmek, işlemek veya kullanmak amacıyla, gerekli olan malzeme veteçhizatı ithal eden, ihraç eden, satışa arz eden, başkalarına veren, nakleden,depolayan, satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi de aynı ceza ilecezalandırılır. ⁽¹⁾
            (2) Bu fiillerin suç işlemek içinteşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecekceza bir kat artırılır. ⁽¹⁾
            (3) Önemsiz tür ve miktardapatlayıcı maddeyi satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi hakkında,kullanılış amacı gözetilerek, bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
–––––––––––––––––
(1) 24/11/2016 tarihli ve 6763 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle, bumaddenin birinci fıkrasında yer alan “üç yıldan”ibaresi “dört yıldan” şeklinde, “maddelerin imalinde, işlenmesinde veyakullanılmasında gerekli olan malzeme ve teçhizatı ihraç eden” ibaresi“maddeleri imal etmek, işlemek veya kullanmak amacıyla, gerekli olan malzeme veteçhizatı ithal eden, ihraç eden, satışa arz eden, başkalarına veren, nakleden,depolayan, satın alan, kabul eden veya bulunduran” şeklinde, ikinci fıkrasındayer alan “yarı oranında” ibaresi “bir kat” şeklinde değiştirilmiştir.

9009

            Akılhastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali
            Madde 175- (1)Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünü, başkalarının hayatı,sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde ihmal edenkişi, altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
            İnşaatveya yıkımla ilgili emniyet kurallarına uymama
            Madde 176- (1)İnşaat veya yıkım faaliyeti sırasında, insan hayatı veya beden bütünlüğüaçısından gerekli olan tedbirleri almayan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapisveya adlî para cezası ile cezalandırılır.
            Hayvanıntehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması
            Madde 177-(1) Gözetimi altında bulunan hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığıbakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakan veya bunların kontrolaltına alınmasında ihmal gösteren kişi, altı aya kadar hapis veya adlî paracezası ile cezalandırılır.
            İşaretve engel koymama
            Madde 178- (1)Herkesin gelip geçtiği yerlerde yapılmakta olan işlerden veya bırakılan eşyadandoğan tehlikeyi önlemek için gerekli işaret veya engelleri koymayan, konulmuşolan işaret veya engelleri kaldıran ya da bunların yerini değiştiren kişi, ikiaydan altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
            Trafikgüvenliğini tehlikeye sokma
            Madde 179- (1)Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güven içinde akışını sağlamak içinkonulmuş her türlü işareti değiştirerek, kullanılamaz hale getirerek,konuldukları yerden kaldırarak, yanlış işaretler vererek, geçiş, varış, kalkışveya iniş yolları üzerine bir şey koyarak ya da teknik işletim sisteminemüdahale ederek, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından birtehlikeye neden olan kişiye bir yıldan altı yıla kadar hapis cezası verilir.
            (2) Kara, deniz, hava veya demiryoluulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeliolabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır. ⁽¹⁾
            (3) Alkol veya uyuşturucu maddeetkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idareedemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanan kişi yukarıdaki fıkra hükmünegöre cezalandırılır.
            Trafikgüvenliğini taksirle tehlikeye sokma
            Madde 180-(1) Deniz, hava veya demiryolu ulaşımında, kişilerin hayatı, sağlığı veyamalvarlığı bakımından bir tehlikeye taksirle neden olan kimseye üç aydan üçyıla kadar hapis cezası verilir.

İKİNCİBÖLÜM
ÇevreyeKarşı Suçlar
            Çevrenin kasten kirletilmesi
           Madde 181- (1)İlgili kanunlarla belirlenen teknik usullere aykırı olarak ve çevreye zararverecek şekilde, atık veya artıkları toprağa, suya veya havaya kasten verenkişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
–––––––––––––––––
(1) 24/11/2016 tarihli ve 6763 sayılı Kanunun 16ncı maddesiyle, bu fıkraya “idare edenkişi,” ibaresinden sonra gelmek üzere “üç aydan” ibaresi eklenmiştir.

9010

            (2) Atık veya artıkları izinsizolarak ülkeye sokan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
            (3) Atık veya artıkların toprakta,suda veya havada kalıcı özellik göstermesi halinde, yukarıdaki fıkralara göreverilecek ceza iki katı kadar artırılır.
            (4) Bir ve ikinci fıkralardatanımlanan fiillerin, insan veya hayvanlar açısından tedavisi zor hastalıklarınortaya çıkmasına, üreme yeteneğinin körelmesine, hayvanların veya bitkilerindoğal özelliklerini değiştirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olan atıkveya artıklarla ilgili olarak işlenmesi halinde, beş yıldan az olmamak üzerehapis cezasına ve bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
            (5) Bu maddenin iki, üç ve dördüncüfıkrasındaki fiillerden dolayı tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenliktedbirlerine hükmolunur.
            Çevrenintaksirle kirletilmesi
           Madde 182-(1) Çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkların toprağa, suya veyahavaya verilmesine taksirle neden olan kişi, adlî para cezası ilecezalandırılır. Bu atık veya artıkların, toprakta, suda veya havada kalıcı etkibırakması halinde, iki aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
            (2) İnsan veya hayvanlar açısındantedavisi zor hastalıkların ortaya çıkmasına, üreme yeteneğinin körelmesine,hayvanların veya bitkilerin doğal özelliklerini değiştirmeye neden olabilecekniteliklere sahip olan atık veya artıkların toprağa, suya veya havaya taksirleverilmesine neden olan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
            Gürültüyeneden olma
            Madde 183-(1) İlgili kanunlarla belirlenen yükümlülüklere aykırı olarak, başka birkimsenin sağlığının zarar görmesine elverişli bir şekilde gürültüye neden olankişi, iki aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
            İmarkirliliğine neden olma
            Madde 184-(1) Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veyayaptıran kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Yapı ruhsatiyesi olmadanbaşlatılan inşaatlar dolayısıyla kurulan şantiyelere elektrik, su veya telefonbağlantısı yapılmasına müsaade eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne görecezalandırılır.
            (3) Yapı kullanma izni alınmamışbinalarda herhangi bir sınai faaliyetin icrasına müsaade eden kişi iki yıldanbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (4) Üçüncü fıkra hariç, bu maddehükümleri ancak belediye sınırları içinde veya özel imar rejimine tabi yerlerdeuygulanır.
            (5) Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsataaykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygunhale getirmesi halinde, bir ve ikinci fıkra hükümleri gereğince kamu davasıaçılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıylaortadan kalkar.
            (6) (Ek: 29/6/2005 – 5377/21 md.) İkinci ve üçüncü fıkra hükümleri, 12Ekim 2004 tarihinden önce yapılmış yapılarla ilgili olarak uygulanmaz.

9011

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KamununSağlığına Karşı Suçlar
            Zehirlimadde katma
           Madde 185- (1)İçilecek sulara veya yenilecek veya içilecek veya kullanılacak veya tüketilecekher çeşit besin veya şeylere zehir katarak veya başka suretlerle bunlarıbozarak kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşüren kimseye iki yıldanonbeş yıla kadar hapis cezası verilir.
            (2) Yukarıdaki fıkrada belirtilenfiillerin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı olarak işlenmesi halinde, üçaydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
            Bozulmuşveya değiştirilmiş gıda veya ilaçların ticareti
            Madde 186- (1)Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde bozulmuş,değiştirilmiş her tür yenilecek veya içilecek şeyleri veya ilaçları satan,tedarik eden, bulunduran kimseye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve binbeşyüzgüne kadar adlî para cezası verilir.
            (2) Bu suçun, resmi izne dayalıolarak yürütülen bir meslek ve sanatın icrası kapsamında işlenmesi halinde,verilecek ceza üçte bir oranında artırılır.
            Kişilerinhayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma
           Madde 187- (1)Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç üreten veyasatan kimseye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve adlî para cezası verilir.
            (2) Bu suçun tabip veya eczacıtarafından ya da resmi izne dayalı olarak yürütülen bir meslek ve sanatınicrası kapsamında işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte bir oranındaartırılır.
            Uyuşturucuveya uyarıcı madde imal ve ticareti⁽²⁾⁽³⁾
            Madde 188- (1)Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal,ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin gündenyirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.⁽²⁾⁽³⁾
            (2) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıylabu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı,Türkiye'de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılamasonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.
            (3) Uyuşturucu veya uyarıcımaddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arzeden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabuleden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibingüne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.⁽¹⁾⁽²⁾ (Ek cümle: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Ancak,uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olmasıhâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan azolamaz. ⁽³⁾
_________________________
(1)   Bu fıkralardageçen "nakleden" ibaresinden önce gelmek üzere, 29/6/2005 tarihli ve5377 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle, "sevk eden," ibaresi eklenmişve metne işlenmiştir.
(2) 18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 66 ncı maddesiyle, bu maddenin birincifıkrasında yer alan “on yıldan az olmamak üzere” ibaresi “yirmi yıldan otuzyıla kadar” şeklinde, üçüncü fıkrasında yer alan “beş yıldan onbeş yıla kadar”ibaresi “on yıldan az olmamak üzere” veyedinci fıkrasında yer alan “dört” ibaresi “sekiz” şeklinde değiştirilmiştir.
(3) 15/8/2017 tarihli ve 694 sayılıKHK’nin 137 nci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasına “yirmi yıldan otuzyıla kadar hapis ve” ibaresinden sonra gelmek üzere “ikibin günden” ibaresi,üçüncü fıkrasına “on yıldan az olmamak üzere hapis ve” ibaresinden sonra gelmeküzere “bin günden” ibaresi eklenmiş, daha sonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve7078 sayılı Kanunun 132 nci maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.

9012

(4)(Değişik: 27/3/2015-6638/11 md.) a)Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin,kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması,
b)Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibitedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ilebunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerlebelirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umumaaçık yerlerde işlenmesi,
hâlindeverilecek ceza yarı oranında artırılır.
            (5) (Değişik: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Yukarıdaki fıkralarda gösterilensuçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlindeverilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütünfaaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
            (6) Üretimi resmi makamların iznineveya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan veuyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından dayukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. (Ekcümle: 29/6/2005 – 5377/22 md.) Ancak, verilecek ceza yarısına kadarindirilebilir.
            (7) Uyuşturucu veya uyarıcı etkidoğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan veithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden,imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç edenkişi, sekiz yıldan az olmamak üzerehapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.^(1)(2)(3)
            (8) Bu maddede tanımlanan suçlarıntabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe,hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veyaecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecekceza yarı oranında artırılır.
            Tüzelkişiler hakkında güvenlik tedbiri uygulanması
            Madde 189- (1)Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarının bir tüzel kişininfaaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgügüvenlik tedbirlerine hükmolunur.
            Uyuşturucu veya uyarıcı maddekullanılmasını kolaylaştırma⁽⁴⁾
           Madde 190- (1)Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için;
            a) Özel yer, donanım veya malzemesağlayan,
            b) Kullananların yakalanmalarınızorlaştıracak önlemler alan,
            c) Kullanma yöntemleri konusundabaşkalarına bilgi veren,
            Kişi, beş yıldan on yıla kadar hapisve bin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.^{(4) (5)}
_________________________
(1)   Bu fıkralardageçen "nakleden" ibaresinden önce gelmek üzere, 29/6/2005 tarihli ve5377 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle, "sevk eden," ibaresi eklenmişve metne işlenmiştir.
(2) 18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 66 ncı maddesiyle, bu maddenin birincifıkrasında yer alan “on yıldan az olmamak üzere” ibaresi “yirmi yıldan otuzyıla kadar” şeklinde, üçüncü fıkrasında yer alan “beş yıldan onbeş yıla kadar”ibaresi “on yıldan az olmamak üzere” veyedinci fıkrasında yer alan “dört” ibaresi “sekiz” şeklinde değiştirilmiştir.
(3) 15/8/2017 tarihli ve 694 sayılıKHK’nin 137 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve” ibaresinden sonra gelmek üzere“bin günden” ibaresi eklenmiş, daha sonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7078sayılı Kanunun 132 nci maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
(4) 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 67 nci maddesiyle, bu maddeninbirinci ve ikinci fıkralarında yer alan “iki yıldan beş” ibareleri “beş yıldanon” şeklinde değiştirilmiştir.
(5) 15/8/2017 tarihli ve 694 sayılıKHK’nin 138 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan ““on yıla kadar hapis” ibaresinden sonragelmek üzere “ve bin günden onbin güne kadar adlî para” ibaresi eklenmiş, dahasonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7078 sayılı Kanunun 133 üncü maddesiyleaynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.

9012-1

            (2) Uyuşturucu veya uyarıcı maddekullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, beş yıldanon yıla kadar hapis ve bin gündenonbin güne kadar adlî para cezası ilecezalandırılır.^(1)(2)(3)
            (3) Bu maddede tanımlanan suçlarıntabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe,hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veyaecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecekceza yarı oranında artırılır.⁽¹⁾
            Kullanmakiçin uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak yada uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak ⁽⁴⁾
            Madde 191- (Değişik: 18/6/2014 – 6545/68 md.)
(1)Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veyabulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beşyıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2)Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında 4/12/2004 tarihli ve5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesindeki şartlararanmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine kararverilir. Cumhuriyet savcısı, bu durumda  şüpheliyi, erteleme süresi zarfında kendisine yüklenen yükümlülüklereuygun davranmadığı veya yasakları ihlal ettiği takdirde kendisi bakımındanortaya çıkabilecek sonuçlar konusunda uyarır.
(3)Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimliserbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre Cumhuriyet savcısının kararı ile üçeraylık sürelerle en fazla bir yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimliserbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestliksüresi içinde tedaviye tabi tutulabilir.
(4)Kişinin, erteleme süresi zarfında;
a)Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygundavranmamakta ısrar etmesi,
b)Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesiveya bulundurması,
c)Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması,
hâlinde,hakkında kamu davası açılır.
(5)Erteleme süresi zarfında kişinin kullanmak için tekrar uyuşturucu veya uyarıcımadde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması ya da uyuşturucu veyauyarıcı madde kullanması, dördüncü fıkra uyarınca ihlal nedeni sayılır ve ayrıbir soruşturma ve kovuşturma konusu yapılmaz.
__________________________
(1) 18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 67 nci maddesiyle, bu maddenin birinci ve ikincifıkralarında yer alan “iki yıldan beş” ibareleri “beş yıldan on” şeklindedeğiştirilmiştir.
(2) 29/6/2005 tarihli ve 5377 sayılı Kanunun 23 üncümaddesiyle, bu maddenin ikinci fıkrası üçüncü fıkra, üçüncü fıkrası ise ikincifıkra olarak değiştirilmiştir.
(3) 15/8/2017 tarihli ve 694 sayılıKHK’nin 138 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan ““on yıla kadar hapis” ibaresinden sonragelmek üzere “ve bin günden onbin güne kadar adlî para” ibaresi eklenmiş, dahasonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7078 sayılı Kanunun 133 üncü maddesiyleaynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
(4) Bu maddenin başlığı “Kullanmak için uyuşturucu veyauyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak” iken, 18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 68 inci maddesiyle metne işlendiği şekildedeğiştirilmiştir.

9012-2

(6) Dördüncü fıkraya göre kamu davasınınaçılmasından sonra, birinci fıkrada tanımlanan suçun tekrar işlendiğiiddiasıyla açılan soruşturmalarda ikinci fıkra uyarınca kamu davasınınaçılmasının ertelenmesi kararı verilemez.
(7)Şüpheli erteleme süresi zarfında dördüncü fıkrada belirtilen yükümlülüklereaykırı davranmadığı ve yasakları ihlal etmediği takdirde, hakkında kovuşturmayayer olmadığı kararı verilir.
(8)Bu Kanunun;
a)188 inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti,
b)190 ıncı maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasınıkolaylaştırma,
suçundandolayı yapılan kovuşturma evresinde, suçun münhasıran bu madde kapsamınagirdiğinin anlaşılması hâlinde, sanık hakkında bu madde hükümleri çerçevesindehükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilir.
(9)Bu maddede aksine düzenleme bulunmayan hâllerde, Ceza Muhakemesi Kanununun kamudavasının açılmasının ertelenmesine ilişkin 171 inci maddesi veya hükmünaçıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin 231 inci maddesi hükümleri uygulanır.
(10) (Ek: 27/3/2015-6638/12 md.) Birincifıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi,eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunlarınvarsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenensınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açıkyerlerde işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

9013

            Etkinpişmanlık
           Madde 192- (1)Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olankişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını veuyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerlerimerciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veyauyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkındacezaya hükmolunmaz.
            (2) Kullanmak için uyuşturucu veyauyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlartarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman teminettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veyauyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezayahükmolunmaz.
            (3) Bu suçlar haber alındıktan sonragönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarınınyakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımınniteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
            (4) Uyuşturucu veya uyarıcı maddekullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satınalmak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önceresmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesiniisterse, cezaya hükmolunmaz. (Ek cümle:24/11/2016-6763/16 md.) Budurumda kamu görevlileri ile sağlık mesleği mensuplarının 279 uncu ve 280 incimaddeler uyarınca suçu bildirme yükümlülüğü doğmaz. ⁽¹⁾
            Zehirlimadde imal ve ticareti
           Madde 193- (1) İçeriğindezehir bulunan ve üretilmesi, bulundurulması veya satılması izne bağlı olanmaddeyi izinsiz olarak üreten, bulunduran, satan veya nakleden kişi, iki aydanbir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Sağlık içintehlikeli madde temini
            Madde 194- (1) Sağlıkiçin tehlike oluşturabilecek maddeleri çocuklara, akıl hastalarına veya uçucumadde kullananlara veren veya tüketimine sunan kişi, altı aydan bir yıla kadarhapis cezası ile cezalandırılır.
            Bulaşıcıhastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma
            Madde 195- (1)Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimseninbulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınantedbirlere uymayan kişi, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
            Usulsüz ölügömülmesi
           Madde 196- (1) Ölügömülmesine ayrılan yerlerden başka yerlere ölü gömen veya gömdüren kişi, altıaya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

DÖRDÜNCÜBÖLÜM
KamuGüvenine Karşı Suçlar

            Paradasahtecilik
            Madde 197- (1) Memleketteveya yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bulunan parayı, sahte olarak üreten,ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan kişi, iki yıldanoniki yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
            (2) Sahte parayı bilerek kabul edenkişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.
–––––––––––––––––
(1) 24/11/2016 tarihli ve 6763 sayılı Kanunun 17nci maddesiyle, bu fıkraya “makamlara”ibaresinden sonra gelmek üzere “veya sağlık kuruluşlarına” ibaresi eklenmiştir.

9014

            (3) Sahteliğini bilmeden kabulettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, üç aydan bir yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Parayaeşit sayılan değerler
            Madde 198- (1)Devlet tarafından ihraç edilip de hamiline yazılı bonolar, hisse senetleri,tahviller ve kuponlar, yetkili kurumlar tarafından çıkarılmış olup da kanunentedavül eden senetler, tahviller ve evrak ile milli ziynet altınları, parahükmündedir.
            Kıymetlidamgada sahtecilik
            Madde 199-(1) Kıymetli damgayı sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza edenveya tedavüle koyan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve adlî para cezasıile cezalandırılır.
            (2) Sahte olarak üretilmiş kıymetlidamgayı bilerek kabul eden kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis ve adlî paracezası ile cezalandırılır.
            (3) Sahteliğini bilmeden kabulettiği kıymetli damgayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, bir aydanaltı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (4) Damgalı kağıtlar, damga ve postapulları ve muayyen bir miktar vergi veya harcın ödendiğini belgelemek amacıylakullanılan pullar, kıymetli damga sayılır.
            Parave kıymetli damgaları yapmaya yarayan araçlar
            Madde 200-(1) Paralarla kıymetli damgaların üretiminde kullanılan alet veya malzemeyiizinsiz olarak üreten, ülkeye sokan, satan, devreden, satın alan, kabul edenveya muhafaza eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis ve adlî para cezasıile cezalandırılır.
            Etkinpişmanlık
            Madde 201-(1) Sahte olarak para veya kıymetli damga üreten, ülkeye sokan, nakleden,muhafaza eden veya kabul eden kişi, bu para veya kıymetli damgaları tedavülekoymadan ve resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suçortaklarını ve sahte olarak üretilen para veya kıymetli damgaların üretildiği veyasaklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarınınyakalanmasını ve sahte olarak üretilen para veya kıymetli damgaların elegeçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
            (2) Sahte para veya kıymetli damgaüretiminde kullanılan alet ve malzemeyi izinsiz olarak üreten, ülkeye sokan,satan, devreden, satın alan, kabul eden veya muhafaza eden kişi, resmi makamlartarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve bu malzemeninüretildiği veya saklandığı yerleri ilgili makama haber verirse, verilenbilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve bu malzemenin ele geçirilmesinisağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
            Mühürdesahtecilik
           Madde 202- (1)Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı ve Başbakanlıktarafından kullanılan mührü sahte olarak üreten veya kullanan kişi, iki yıldansekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Kamu kurum ve kuruluşlarıncaveya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca kullanılan onaylayıcı veyabelgeleyici mührü sahte olarak üreten veya kullanan kişi, bir yıldan altı yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Mühürbozma
            Madde 203-(1) Kanun veya yetkili makamların emri uyarınca bir şeyin saklanmasını veyavarlığının aynen korunmasını sağlamak için konulan mührü kaldıran veya konuluşamacına aykırı hareket eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis veya adlî paracezası ile cezalandırılır.

9015

            Resmibelgede sahtecilik
           Madde 204-(1) Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyibaşkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanankişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Görevi gereği düzenlemeyeyetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyibaşkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belgedüzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekizyıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (3) Resmi belgenin, kanun hükmügereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olmasıhalinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.
            Resmîbelgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek
           Madde 205- (1)Gerçek bir resmi belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, iki yıldan beşyıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun kamu görevlisi tarafındanişlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
            Resmibelgenin düzenlenmesinde yalan beyan
           Madde 206-(1) Bir resmi belgeyi düzenlemek yetkisine sahip olan kamu görevlisine yalanbeyanda bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ilecezalandırılır.
            Özelbelgede sahtecilik
            Madde 207- (1)Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyibaşkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Bir sahte özel belgeyi buözelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne görecezalandırılır.
            Özelbelgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek
           Madde 208 - (1)Gerçek bir özel belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Açığaimzanın kötüye kullanılması
            Madde 209-(1) Belirli bir tarzda doldurulup kullanılmak üzere kendisine teslim olunanimzalı ve kısmen veya tamamen boş bir kağıdı, verilme nedeninden farklı birşekilde dolduran kişi, şikayet üzerine, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıile cezalandırılır.
            (2) İmzalı ve kısmen veya tamamenboş bir kağıdı hukuka aykırı olarak ele geçirip veya elde bulundurup da hukukisonuç doğuracak şekilde dolduran kişi, belgede sahtecilik hükümlerine görecezalandırılır.
            Resmi belge hükmünde belgeler
           Madde 210-(1) Özel belgede sahtecilik suçunun konusunun, emre veya hamile yazılı kambiyosenedi, emtiayı temsil eden belge, hisse senedi, tahvil veya vasiyetname olmasıhalinde, resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
            (2) Gerçeğe aykırı belge düzenleyentabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire veya diğer sağlık mesleği mensubu, üçaydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Düzenlenen belgeninkişiye haksız bir menfaat sağlaması ya da kamunun veya kişilerin zararına birsonuç doğurucu nitelik taşıması halinde, resmi belgede sahtecilik hükümlerinegöre cezaya hükmolunur.

9016

            Daha az cezayı gerektiren hal
            Madde 211-(1) Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatı veya gerçek bir durumunbelgelenmesi amacıyla belgede sahtecilik suçunun işlenmesi halinde, verilecekceza, yarısı oranında indirilir.
            İçtima
          Madde 212- (1) Sahteresmi veya özel belgenin bir başka suçun işlenmesi sırasında kullanılmasıhalinde, hem sahtecilik hem de ilgili suçtan dolayı ayrı ayrı cezayahükmolunur.

BEŞİNCİBÖLÜM
KamuBarışına Karşı Suçlar
            Halk arasında korku ve panikyaratmak amacıyla tehdit
            Madde 213-(1) Halk arasında endişe, korku ve panik yaratmak amacıyla hayat, sağlık, vücutveya cinsel dokunulmazlık ya da malvarlığı bakımından alenen tehditte bulunankişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Suçun silahla işlenmesi halinde,verilecek ceza, kullanılan silahın niteliğine göre yarı oranına kadarartırılabilir.
            Suçişlemeye tahrik
           Madde 214- (1)Suç işlemek için alenen tahrikte bulunan kişi, altı aydan beş yıla kadar hapiscezası ile cezalandırılır.
            (2) Halkın bir kısmını diğer birkısmına karşı silahlandırarak, birbirini öldürmeye tahrik eden kişi, onbeşyıldan yirmidört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (3) Tahrik konusu suçların işlenmesihalinde, tahrik eden kişi, bu suçlara azmettiren sıfatıyla cezalandırılır.
            Suçuve suçluyu övme ⁽¹⁾
           Madde 215- (1)İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen övenkimse, bunedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde,iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Halkıkin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama
            Madde 216-(1) Halkın sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge bakımından farklıözelliklere sahip bir kesimini, diğer bir kesimi aleyhine kin ve düşmanlığaalenen tahrik eden kimse, bu nedenle kamu güvenliği açısından açık ve yakın birtehlikenin ortaya çıkması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
            (2) Halkın bir kesimini, sosyalsınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya bölge farklılığına dayanarak alenenaşağılayan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (3) Halkın bir kesiminin benimsediğidini değerleri alenen aşağılayan kişi, fiilin kamu barışını bozmaya elverişliolması halinde, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Kanunlarauymamaya tahrik
           Madde 217-(1) Halkı kanunlara uymamaya alenen tahrik eden kişi, tahrikin kamu barışınıbozmaya elverişli olması halinde, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlîpara cezası ile cezalandırılır.
            Ortakhüküm
            Madde 218-(1)(Değişik: 29/6/2005 – 5377/25 md.) Yukarıdakimaddelerde tanımlanan suçların basın ve yayın yoluyla işlenmesi hâlinde,verilecek ceza yarı oranına kadar artırılır. Ancak, haber verme sınırlarınıaşmayan ve eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.
––––––––––––––––
(1) 11/4/2013 tarihli ve 6459sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, bu maddede yer alan “kimse,” ibaresindensonra gelmek üzere “bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikeninortaya çıkması hâlinde,” ibaresi eklenmiştir.

9017

            Görevsırasında din hizmetlerini kötüye kullanma
            Madde 219- (1)İmam, hatip, vaiz, rahip, haham gibi dini reislerden biri vazifesini ifasırasında alenen hükümet idaresini ve Devlet kanunlarını ve hükümet icraatınıtakbih ve tezyif ederse bir aydan bir seneye kadar hapis ve adlî para cezasıile cezalandırılır veya bunlardan birine hükmolunabilir.
            (2) Yukarıdaki fıkrada gösterilenkimselerden biri işbu sıfattan bilistifade hükümetin idaresini ve kanun venizam ve emirleri ve dairelerden birine ait olan vazife ve salahiyeti takbih vetezyife veya halkı kanunlara yahut hükümet emirlerini icraya veya memurumemuriyetinin vazifesi icabına karşı itaatsizliğe tahrik ve teşvik edecekolursa üç aydan iki seneye kadar hapse ve adlî para cezası ve müebbeden veyamuvakkaten bilfiil o vazifeyi icradan ve onun menfaat ve aidatını almaktanmemnuiyetine hükmolunur.
            (3) Kendi sıfatlarından istifadeederek kanuna göre kazanılmış olan haklara muhalif iş ve sözlerde bulunmaya,bir kimseyi icbar ve ikna eden din reis ve memurları hakkında dahi baladakifıkrada yazılı ceza tertip olunur.
            (4) Bunlardan biri dini sıfatındanistifade ederek, birinci fıkrada yazılı fiillerden başka bir cürüm işlersealtıda bir miktarı çoğaltılmak şartıyla o cürüm için kanunda yazılı olan cezaile mahkûm olur.
            (5) Şu kadar ki kanun işbu sıfatıesasen nazarıitibara almış ise cezayı çoğaltmaya mahal yoktur.
            Suçişlemek amacıyla örgüt kurma
           Madde 220-(1) Kanunun suç saydığı fiilleri işlemek amacıyla örgüt kuranlar veyayönetenler, örgütün yapısı, sahip bulunduğu üye sayısı ile araç ve gereçbakımından amaç suçları işlemeye elverişli olması halinde, dört yıldan sekizyıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak, örgütün varlığı için üyesayısının en az üç kişi olması gerekir.⁽²⁾
            (2) Suç işlemek amacıyla kurulmuşolan örgüte üye olanlar, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.⁽²⁾
            (3) Örgütün silahlı olması halinde,yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza dörtte birinden yarısına kadarartırılır.
            (4) Örgütün faaliyeti çerçevesindesuç işlenmesi halinde, ayrıca bu suçlardan dolayı da cezaya hükmolunur.
            (5) Örgüt yöneticileri, örgütünfaaliyeti çerçevesinde işlenen bütün suçlardan dolayı ayrıca fail olarak cezalandırılır.
            (6) (Değişik: 2/7/2012 – 6352/85md.)Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi,ayrıca örgüte üye olmak suçundan da cezalandırılır. Örgüte üye olmak suçundandolayı verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.(Ek cümle: 11/4/2013-6459/11 md.) Bu fıkra hükmü sadece silahlıörgütler hakkında uygulanır.
            (7) (Değişik: 2/7/2012 – 6352/85md.)Örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dahil olmamakla birlikte,örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişi, örgüt üyesi olarak cezalandırılır.Örgüt üyeliğinden dolayı verilecek ceza, yapılan yardımın niteliğine göre üçtebirine kadar indirilebilir.
            (8) Örgütün cebir, şiddet veyatehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek veya övecek ya da bu yöntemlerebaşvurmayı teşvik edecek şekilde propagandasını yapan kişi, bir yıldan üç yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suçun basın ve yayın yolu ileişlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.⁽¹⁾
––––––––––––
(1) 11/4/2013 tarihli ve 6459sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle, bufıkrada yer alan “veya amacının” ibaresi “cebir, şiddet veya tehdit içerenyöntemlerini meşru gösterecek veya övecek ya da bu yöntemlere başvurmayı teşvikedecek şekilde” şeklinde değiştirilmiştir.
(2) 14/4/2020 tarihli ve 7242sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle, birinci fıkrada yer alan “iki yıldan altıyıla” ibaresi “dört yıldan sekiz yıla” ve ikinci fıkrada yer alan “bir yıldanüç yıla” ibaresi “iki yıldan dört yıla” şeklinde değiştirilmiştir.

9018

            Etkinpişmanlık
           Madde 221-(1) Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu nedeniyle soruşturmaya başlanmadan veörgütün amacı doğrultusunda suç işlenmeden önce, örgütü dağıtan veya verdiğibilgilerle örgütün dağılmasını sağlayan kurucu veya yöneticiler hakkında cezayahükmolunmaz.
            (2) Örgüt üyesinin, örgütünfaaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmeksizin,gönüllü olarak örgütten ayrıldığını ilgili makamlara bildirmesi halinde,hakkında cezaya hükmolunmaz.
            (3) Örgütün faaliyeti çerçevesindeherhangi bir suçun işlenişine iştirak etmeden yakalanan örgüt üyesinin,pişmanlık duyarak örgütün dağılmasını veya mensuplarının yakalanmasınısağlamaya elverişli bilgi vermesi halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
            (4) Suç işlemek amacıyla örgütkuran, yöneten veya örgüte üye olan ya da üye olmamakla birlikte örgütadına suç işleyen veya örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişinin,gönüllü olarak teslim olup, örgütün yapısı ve faaliyeti çerçevesinde işlenensuçlarla ilgili bilgi vermesi halinde, hakkında örgüt kurmak, yönetmek veyaörgüte üye olmak suçundan dolayı cezaya hükmolunmaz. Kişinin bu bilgileriyakalandıktan sonra vermesi halinde, hakkında bu suçtan dolayı verilecek cezadaüçte birden dörtte üçe kadar indirim yapılır.⁽¹⁾
            (5) Etkin pişmanlıktan yararlanankişiler hakkında bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbirine hükmolunur.Denetimli serbestlik tedbirinin süresi üç yıla kadar uzatılabilir.
            (6) (Ek: 6/12/2006 – 5560/8 md.) Kişi hakkında, bu maddedeki etkinpişmanlık hükümleri birden fazla uygulanmaz.
            Şapkave Türk harfleri
           Madde 222-(Mülga: 2/3/2014-6529/16 md.)

ALTINCIBÖLÜM
UlaşımAraçlarına veya Sabit Platformlara Karşı Suçlar

            Ulaşım araçlarının kaçırılması veyaalıkonulması
           Madde 223-(1) Cebir veya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla karaulaşım aracının hareket etmesini engelleyen, bu aracı hareket halinde ikendurduran veya gitmekte olduğu yerden başka yere götüren kişi, bir yıldan üçyıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Suçun konusunun deniz veyademiryolu ulaşım aracı olması halinde, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasınahükmolunur.
            (3) Cebir veya tehdit kullanarak yada hukuka aykırı başka bir davranışla hava ulaşım aracının hareket etmesiniengelleyen veya bu aracı gitmekte olduğu yerden başka yere götüren kişi, beşyıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (4) Bu suçların işlenmesi sırasındakişilerin hürriyetinin tahdit edilmesi dolayısıyla ayrıca cezaya hükmolunur.
            (5) Bu suçların işlenmesi sırasındakasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesidurumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
            Kıt'asahanlığında veya münhasır ekonomik bölgedeki sabit platformların işgali
            Madde 224-(1) Kıt'a sahanlığında veya münhasır ekonomik bölgede kurulmuş sabit birplatformu cebir veya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışlaele geçiren, zapteden veya kontrolü altına alan kişi, beş yıldan onbeş yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır.
______________________
(1)   Bu fıkrada geçen "örgüte üye olan" ibaresinden sonragelmek üzere, 29/6/2005 tarihli ve 5377 sayılı Kanunun 26 ncı maddesiyle"ya da üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen veya örgüte bilerekve isteyerek yardım eden" ibaresi eklenmiştir.

9019

            (2) Bu suçun işlenmesi sırasındakişilerin hürriyetinin tahdit edilmesi dolayısıyla ayrıca cezaya hükmolunur.
            (3) Bu suçun işlenmesi sırasındakasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesidurumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

YEDİNCİBÖLÜM
GenelAhlaka Karşı Suçlar
            Hayasızca hareketler
           Madde 225-(1) Alenen cinsel ilişkide bulunan veya teşhircilik yapan kişi, altı aydan biryıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Müstehcenlik
            Madde 226- (1)a) Bir çocuğa müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünleri veren ya dabunların içeriğini gösteren, okuyan, okutan veya dinleten,
            b) Bunların içeriklerini çocuklarıngirebileceği veya görebileceği yerlerde ya da alenen gösteren, görülebilecekşekilde sergileyen, okuyan, okutan, söyleyen, söyleten,
            c) Bu ürünleri, içeriğine vakıfolunabilecek şekilde satışa veya kiraya arz eden,
            d) Bu ürünleri, bunların satışınamahsus alışveriş yerleri dışında, satışa arz eden, satan veya kiraya veren,
            e) Bu ürünleri, sair mal veya hizmetsatışları yanında veya dolayısıyla bedelsiz olarak veren veya dağıtan,
            f) Bu ürünlerin reklamını yapan,
            Kişi, altı aydan iki yıla kadarhapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.
            (2) Müstehcen görüntü, yazı veyasözleri basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık edenkişi altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ilecezalandırılır.
            (3) Müstehcen görüntü, yazı veyasözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları, temsiliçocuk görüntülerini veya çocuk gibi görünen kişilerikullanan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî paracezası ile cezalandırılır. Bu ürünleri ülkeye sokan, çoğaltan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, ihraç eden,bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan kişi, iki yıldan beş yıla kadarhapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. ⁽¹⁾
            (4) Şiddet kullanılarak,hayvanlarla, ölmüş insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılancinsel davranışlara ilişkin yazı, ses veya görüntüleri içeren ürünleri üreten,ülkeye sokan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, başkalarınınkullanımına sunan veya bulunduran kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis vebeşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
            (5) Üç ve dördüncü fıkralardakiürünlerin içeriğini basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasınaaracılık eden ya da çocukların görmesini, dinlemesini veya okumasını sağlayankişi, altı yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ilecezalandırılır.
            (6) Bu suçlardan dolayı, tüzelkişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
–––––––––––––––
(1) 24/3/2016tarihli ve 6698 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan“çocukları” ibaresi “çocukları, temsili çocuk görüntülerini veya çocuk gibigörünen kişileri” şeklinde değiştirilmiştir.

9020

            (7) Bu madde hükümleri, bilimseleserlerle; üçüncü fıkra hariç olmak ve çocuklara ulaşması engellenmekkoşuluyla, sanatsal ve edebi değeri olan eserler hakkında uygulanmaz.
            Fuhuş
           Madde 227- (1) Çocuğufuhşa teşvik eden, bunun yolunu kolaylaştıran, bu maksatla tedarik eden veyabarındıran ya da çocuğun fuhşuna aracılık eden kişi, dört yıldan on yıla kadarhapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu suçunişlenişine yönelik hazırlık hareketleri de tamamlanmış suç gibi cezalandırılır.
            (2) Bir kimseyi fuhşa teşvik eden,bunun yolunu kolaylaştıran ya da fuhuş için aracılık eden veya yer temin edenkişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis ve üçbin güne kadar adlî para cezası ilecezalandırılır. Fuhşa sürüklenen kişinin kazancından yararlanılarak kısmen veyatamamen geçimin sağlanması, fuhşa teşvik sayılır.
            (3) (Mülga: 6/12/2006 – 5560/45 md.; Yeniden düzenleme: 24/11/2016-6763/18 md.)Fuhşu kolaylaştırmak veya fuhşa aracılık etmek amacıyla hazırlanmışgörüntü, yazı ve sözleri içeren ürünleri veren, dağıtan veya yayan kişi biryıldan üç yıla kadar hapis ve iki yüz günden iki bin güne kadar adli paracezası ile cezalandırılır.
            (4) Cebir veya tehdit kullanarak,hile ile ya da çaresizliğinden yararlanarak bir kimseyi fuhşa sevk eden veyafuhuş yapmasını sağlayan kişi hakkında yukarıdaki fıkralara göre verilecek cezayarısından iki katına kadar artırılır.
            (5) Yukarıdaki fıkralarda tanımlanansuçların eş, üstsoy, kayın üstsoy, kardeş, evlat edinen, vasi, eğitici,öğretici, bakıcı, koruma ve gözetim yükümlülüğü bulunan diğer kişilertarafından ya da kamu görevi veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüyekullanılmak suretiyle işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranındaartırılır.
            (6) Bu suçların, suç işlemekamacıyla teşkil edilmiş örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde,yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.
            (7) Bu suçlardan dolayı, tüzelkişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
            (8) Fuhşa sürüklenen kişi, tedaviyeveya psikolojik terapiye tâbi tutulabilir. ⁽¹⁾
            Kumaroynanması için yer ve imkan sağlama
           Madde 228- (1) Kumaroynanması için yer ve imkan sağlayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis veiki yüz günden aşağı olmamak üzere adlî para cezası ile cezalandırılır. ⁽²⁾
            (2) Çocukların kumar oynaması içinyer ve imkan sağlanması halinde, verilecek ceza bir katı oranında artırılır.
–––––––––––––––––––––––
(1) Bu fıkrada yer alan “tedavi veya terapiye tabi tutulur.” ibaresi, 6/12/2006 tarihli ve 5560 sayılıKanunun 9 uncu maddesiyle "tedaviye veya psikolojik terapiye tâbitutulabilir." Şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) 24/11/2016 tarihli ve6763 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan “bir yıla kadarhapis ve” ibaresi “bir yıldan üç yıla kadar hapis ve iki yüz günden aşağıolmamak üzere” şeklinde değiştirilmiştir.

9020-1

(3) (Ek: 15/8/2017-KHK-694/139 md.; Aynenkabul: 1/2/2018-7078/134 md.) Suçun bilişim sistemlerinin kullanılmasısuretiyle işlenmesi halinde üç yıldan beş yıla kadar hapis ve bin günden onbingüne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
            (4) (Ek: 15/8/2017-KHK-694/139 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7078/134 md.) Suçunbir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza yarıoranında artırılır.
            (5) Bu suçtan dolayı, tüzel kişilerhakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. ⁽¹⁾
            (6) Ceza Kanununun uygulanmasındakumar, kazanç amacıyla icra edilen ve kar ve zararın talihe bağlı olduğuoyunlardır.⁽¹⁾
            Dilencilik
           Madde 229- (1)Çocukları, beden veya ruh bakımından kendini idare edemeyecek durumda bulunankimseleri dilencilikte araç olarak kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadarhapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Bu suçun üçüncü derece dahil kanveya kayın hısımları ya da eş tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza yarıoranında artırılır.
            (3) Bu suçun örgüt faaliyetiçerçevesinde işlenmiş olması halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

–––––––––––––––––––––––
(1) 15/8/2017 tarihli ve 694 sayılı KHK’nin 139 uncumaddesiyle, 228 inci maddeye ikinci fıkradan sonra gelmek üzere (3), (4)numaralı fıkralar eklenmiş ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirilmiş,daha sonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7078 sayılı Kanunun 134 üncü maddesiyleaynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.

9021

SEKİZİNCİBÖLÜM
AileDüzenine Karşı Suçlar

            Birden çok evlilik, hileli evlenme,dinsel tören
            Madde 230-(1) Evli olmasına rağmen, başkasıyla evlenme işlemi yaptıran kişi, altı aydaniki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Kendisi evli olmamakla birlikte,evli olduğunu bildiği bir kimse ile evlilik işlemi yaptıran kişi de yukarıdakifıkra hükmüne göre cezalandırılır.
            (3) Gerçek kimliğini saklamaksuretiyle bir başkasıyla evlenme işlemi yaptıran kişi, üç aydan bir yıla kadarhapis cezası ile cezalandırılır.
            (4) Yukarıdaki fıkralarda tanımlanansuçlardan dolayı zamanaşımı, evlenmenin iptali kararının kesinleştiği tarihtenitibaren işlemeye başlar.
            (5) (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 27/5/2015 tarihli ve E.: 2014/36, K.:2015/51 sayılı Kararı ile.)
            (6) (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 27/5/2015 tarihli ve E.: 2014/36, K.:2015/51 sayılı Kararı ile.)
            Çocuğunsoybağını değiştirme
           Madde 231- (1)Bir çocuğun soybağını değiştiren veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadarhapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Özen yükümlülüğüne aykırıdavranarak, sağlık kurumundaki bir çocuğun başka bir çocukla karışmasına nedenolan kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Kötümuamele
           Madde 232-(1) Aynı konutta birlikte yaşadığı kişilerden birine karşı kötü muameledebulunan kimse, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) İdaresi altında bulunan veyabüyütmek, okutmak, bakmak, muhafaza etmek veya bir meslek veya sanat öğretmekleyükümlü olduğu kişi üzerinde, sahibi bulunduğu terbiye hakkından doğan disiplinyetkisini kötüye kullanan kişiye, bir yıla kadar hapis cezası verilir.
            Ailehukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali
            Madde 233- (1)Aile hukukundan doğan bakım, eğitim veya destek olma yükümlülüğünü yerinegetirmeyen kişi, şikayet üzerine, bir yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
            (2) Hamile olduğunu bildiği eşiniveya sürekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış bulunduğunu bildiğievli olmayan bir kadını çaresiz durumda terk eden kimseye, üç aydan bir yılakadar hapis cezası verilir.
            (3) Velayet hakları kaldırılmış olsada, itiyadi sarhoşluk, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılması ya daonur kırıcı tavır ve hareketlerin sonucu maddi ve manevi özen noksanlığınedeniyle çocuklarının ahlak, güvenlik ve sağlığını ağır şekilde tehlikeyesokan ana veya baba, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Çocuğun kaçırılması vealıkonulması
            Madde234- (1) Velayet yetkisi elinden alınmış olan ana veya babanın ya daüçüncü derece dahil kan hısmının, onaltı yaşını bitirmemiş bir çocuğu veli,vasi veya bakım ve gözetimi altında bulunan kimsenin yanından cebir veya tehditkullanmaksızın kaçırması veya alıkoyması halinde, üç aydan bir yıla kadar hapiscezasına hükmolunur.

9022

            (2) Fiil cebir veya tehditkullanılarak işlenmiş ya da çocuk henüz oniki yaşını bitirmemiş ise ceza birkatı oranında artırılır.
            (3) (Ek: 6/12/2006 – 5560/10 md.) Kanunî temsilcisinin bilgisi veyarızası dışında evi terk eden çocuğu, rızasıyla da olsa, ailesini veya yetkilimakamları durumdan haberdar etmeksizin yanında tutan kişi, şikâyet üzerine, üçaydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

DOKUZUNCUBÖLÜM
Ekonomi,Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar
            İhaleye fesat karıştırma
           Madde 235- (1) (Değişik: 11/4/2013-6459/12 md.) Kamukurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına yada kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi,üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Aşağıdaki hallerde ihaleye fesatkarıştırılmış sayılır:
            a) Hileli davranışlarla;
            1. İhaleye katılma yeterliğine veyakoşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlerekatılmalarını engellemek,
            2. İhaleye katılma yeterliğine veyakoşullarına sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmasını sağlamak,
            3. Teklif edilen malları,şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığındanbahisle değerlendirme dışı bırakmak,
            4. Teklif edilen malları,şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde, sahip olduğundanbahisle değerlendirmeye almak.
            b) Tekliflerle ilgili olup da ihalemevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilerebaşkalarının ulaşmasını sağlamak.
            c) Cebir veya tehdit kullanmaksuretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğineveya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlerekatılmalarını engellemek.
            d) İhaleye katılmak isteyen veyakatılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek içinaralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları.
(3) (Değişik: 11/4/2013-6459/12md.) İhaleye fesat karıştırma suçunun;
a) Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi hâlinde temel cezanınalt sınırı beş yıldan az olamaz. Ancak, kasten yaralama veya tehdit suçunundaha ağır cezayı gerektiren nitelikli hâllerinin gerçekleşmesi durumunda,ayrıca bu suçlar dolayısıyla cezaya hükmolunur.
b) İşlenmesi sonucunda ilgili kamu kurumu veya kuruluşu açısından birzarar meydana gelmemiş ise, bu fıkranın (a) bendinde belirtilen hâller hariçolmak üzere, fail hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
            (4) İhaleye fesat karıştırmadolayısıyla menfaat temin eden görevli kişiler, ayrıca bu nedenle ilgili suçhükmüne göre cezalandırılırlar.
            (5) Yukarıdaki fıkralar hükümleri,kamu kurum veya kuruluşları aracılığı ile yapılan artırma veya eksiltmeler ilekamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu kurum veya kuruluşlarının yada kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının iştirakiyle kurulmuşşirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar, kamu yararınaçalışan dernekler veya kooperatifler adına yapılan mal veya hizmet alım veyasatımlarına ya da kiralamalara fesat karıştırılması halinde de uygulanır.
            Ediminifasına fesat karıştırma
           Madde 236- (1) Kamukurum veya kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bunlarıniştirakiyle kurulmuş şirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra edenvakıflar, kamu yararına çalışan dernekler ya da kooperatiflere karşı taahhütaltına girilen edimin ifasına fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadarhapis cezası ile cezalandırılır.

9023

            (2) Aşağıdaki fiillerin hileliolarak yapılması halinde, edimin ifasına fesat karıştırılmış sayılır:
            a) İhale kararında veya sözleşmedeevsafı belirtilen maldan başka bir malın teslim veya kabul edilmesi.
            b) İhale kararında veya sözleşmedebelirtilen miktardan eksik malın teslim veya kabul edilmesi.
            c) Edimin ihale kararında veyasözleşmede belirtilen sürede ifa edilmemesine rağmen, süresinde ifa edilmişgibi kabul edilmesi.
            d) Yapım ihalelerinde eserin veyakullanılan malzemenin şartname veya sözleşmesinde belirlenen şartlara, miktarveya niteliklere uygun olmamasına rağmen kabul edilmesi.
            e) Hizmet niteliğindeki edimin,ihale kararında veya sözleşmede belirtilen şartlara göre verilmemesine veyaeksik verilmesine rağmen verilmiş gibi kabul edilmesi.
            (3) Edimin ifasına fesat karıştırmadolayısıyla menfaat temin eden görevli kişiler, ayrıca bu nedenle ilgili suçhükmüne göre cezalandırılırlar.
            Fiyatlarıetkileme⁽¹⁾
           Madde 237- (1)İşçi ücretlerinin veya besin veya malların değerlerinin artıp eksilmesisonucunu doğurabilecek bir şekilde ve bu maksatla yalan haber veya havadisyayan veya sair hileli yollara başvuran kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapisve adlî para cezası verilir.
            (2) Fiil sonucu besin veya mallarındeğerleri veya işçi ücretleri artıp eksildiği takdirde ceza yarısı oranındaartırılır.
            (3) Fail, ruhsatlı simsar veya borsatellalı ise ceza ayrıca yarısı oranında artırılır.
            Kamuyagerekli şeylerin yokluğuna neden olma
           Madde 238- (1)Taahhüt ettiği işi yerine getirmeyerek, kamu kurum ve kuruluşları veya kamuhizmeti veya genel bir felaketin önlenmesi için zorunlu eşya veya besinlerinortadan kalkmasına veya önemli ölçüde azalmasına neden olan kimseye bir yıldanüç yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezası verilir.
            Ticarîsır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerinaçıklanması
            Madde 239-(1) Sıfat veya görevi, meslek veya sanatı gereği vakıf olduğu ticari sır,bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgeleri yetkisizkişilere veren veya ifşa eden kişi, şikayet üzerine, bir yıldan üç yıla kadarhapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu bilgi veyabelgelerin, hukuka aykırı yolla elde eden kişiler tarafından yetkisiz kişilereverilmesi veya ifşa edilmesi halinde de bu fıkraya göre cezaya hükmolunur.
            (2) Birinci fıkra hükümleri, fennikeşif ve buluşları veya sınai uygulamaya ilişkin bilgiler hakkında dauygulanır.
            (3) Bu sırlar, Türkiye'de oturmayanbir yabancıya veya onun memurlarına açıklandığı takdirde, faile verilecek cezaüçte biri oranında artırılır. Bu halde şikayet koşulu aranmaz.
            (4) Cebir veya tehdit kullanarak birkimseyi bu madde kapsamına giren bilgi veya belgeleri açıklamaya mecbur kılankişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
            Malveya hizmet satımından kaçınma ⁽²⁾
           Madde 240- (1)Belli bir mal veya hizmeti satmaktan kaçınarak kamu için acil bir ihtiyacınortaya çıkmasına neden olan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
______________________
(1) 23/6/2022 tarihli ve 7413sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle bu maddenin birinci fıkrasında yer alan “üçaydan iki yıla” ibaresi “bir yıldan üç yıla”, ikinci fıkrasında yer alan “üçtebiri” ibaresi “yarısı” ve üçüncü fıkrasında yer alan “sekizde bir” ibaresi“yarısı” şeklinde değiştirilmiştir.
(2) 23/6/2022 tarihli ve 7413sayılı Kanunun 20 nci maddesiyle bu maddede yer alan “altı aydan iki yıla”ibaresi “bir yıldan üç yıla” şeklinde değiştirilmiştir.

9024

            Tefecilik
           Madde 241- (1) Kazançelde etmek amacıyla başkasına ödünç para veren kişi, iki yıldan altı yıla kadarhapis ve beşyüz günden beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. ⁽²⁾
            (2)(Ek:14/4/2020-7242/14 md.) Suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesindeişlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.
Tüzelkişiler hakkında güvenlik tedbiri uygulanması
            Madde 242- (1) Bubölümde yer alan suçların işlenmesi suretiyle yararına haksız menfaat sağlanantüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

ONUNCU BÖLÜM
BilişimAlanında Suçlar

            Bilişim sistemine girme
            Madde 243- (1) Birbilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak giren veyaorada kalmaya devam eden kimseye bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasıverilir. ⁽¹⁾
            (2) Yukarıdaki fıkrada tanımlananfiillerin bedeli karşılığı yararlanılabilen sistemler hakkında işlenmesihalinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir.
            (3) Bu fiil nedeniyle sisteminiçerdiği veriler yok olur veya değişirse, altı aydan iki yıla kadar hapiscezasına hükmolunur.
            (4) (Ek: 24/3/2016-6698/30 md.) Bir bilişim sisteminin kendi içindeveya bilişim sistemleri arasında gerçekleşen veri nakillerini, sistemegirmeksizin teknik araçlarla hukuka aykırı olarak izleyen kişi, bir yıldan üçyıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Sistemiengelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme
           Madde 244- (1) Birbilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi, bir yıldan beş yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (2) Bir bilişim sistemindekiverileri bozan, yok eden, değiştiren veya erişilmez kılan, sisteme veriyerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen kişi, altı aydan üç yılakadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            (3) Bu fiillerin bir banka veyakredi kurumuna ya da bir kamu kurum veya kuruluşuna ait bilişim sistemiüzerinde işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
            (4) Yukarıdaki fıkralarda tanımlananfiillerin işlenmesi suretiyle kişinin kendisinin veya başkasının yararına haksızbir çıkar sağlamasının başka bir suç oluşturmaması halinde, iki yıldan altıyıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
            Banka veyakredi kartlarının kötüye kullanılması
           Madde 245 – (Değişik: 29/6/2005 –5377/27 md.)
             (1) Başkasına ait bir banka veya kredi kartını, her nesuretle olursa olsun ele geçiren veya elinde bulunduran kimse, kart sahibininveya kartın kendisine verilmesi gereken kişinin rızası olmaksızın bunukullanarak veya kullandırtarak kendisine veya başkasına yarar sağlarsa, üçyıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ilecezalandırılır.
––––––––––––
(1) 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılıKanunun 30 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan “ve” ibaresi “veya” şeklindedeğiştirilmiştir.
(2) 14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılıKanunun 14 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “beş yıla kadar hapis ve”ibaresi “altı yıla kadar hapis ve beşyüz günden” şeklinde değiştirilmiştir.

9024-1

             (2) Başkalarına ait banka hesaplarıylailişkilendirilerek sahte banka veya kredi kartı üreten, satan, devreden, satınalan veya kabul eden kişi üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve onbin güne kadaradlî para cezası ile cezalandırılır.
             (3) Sahte oluşturulan veya üzerinde sahtecilik yapılanbir banka veya kredi kartını kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yararsağlayan kişi, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığıtakdirde, dört yıldan sekiz yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî paracezası ile cezalandırılır.
             (4) Birinci fıkrada yer alan suçun;
             a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerdenbirinin,
             b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayınhısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın,
             c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin,
             Zararına olarak işlenmesi hâlinde, ilgili akrabahakkında cezaya hükmolunmaz.
             (5) (Ek:6/12/2006 – 5560/11 md.) Birinci fıkra kapsamına giren fiillerle ilgiliolarak bu Kanunun malvarlığına karşı suçlara ilişkin etkin pişmanlık hükümleriuygulanır.
Yasak cihaz veya programlar
             Madde 245/A- (Ek:24/3/2016-6698/30 md.)
             (1) Bir cihazın, bilgisayar programının,şifrenin veya sair güvenlik kodunun; münhasıran bu Bölümde yer alan suçlar ilebilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenebilen diğersuçların işlenmesi için yapılması veya oluşturulması durumunda, bunları imaleden, ithal eden, sevk eden, nakleden, depolayan, kabul eden, satan, satışa arzeden, satın alan, başkalarına veren veya bulunduran kişi, bir yıldan üç yılakadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
            Tüzelkişiler hakkında güvenlik tedbiri uygulanması
           Madde 246- (1) Bubölümde yer alan suçların işlenmesi suretiyle yararına haksız menfaat sağlanantüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

9025

DÖRDÜNCÜKISIM
Milleteve Devlete Karşı Suçlar ve Son Hükümler
BİRİNCİBÖLÜM
Kamuİdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar
            Zimmet
            Madde 247- (1) Görevi nedeniyle zilyedliği kendisinedevredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle yükümlü olduğu malı kendisinin veyabaşkasının zimmetine geçiren kamu görevlisi, beş yıldan oniki yıla kadar hapiscezası ile cezalandırılır.
            (2) Suçun, zimmetin açığaçıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde, verilecekceza yarı oranında artırılır.
            (3) Zimmet suçunun, malın geçici birsüre kullanıldıktan sonra iade edilmek üzere işlenmesi halinde, verilecek cezayarı oranına kadar indirilebilir.
            Etkinpişmanlık
           Madde 248- (1)Soruşturma başlamadan önce, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veyauğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisiindirilir.
            (2) Kovuşturma başlamadan önce,gönüllü olarak, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılanzararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir.Etkin pişmanlığın hükümden önce gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın üçtebiri indirilir.
            Dahaaz cezayı gerektiren hal
           Madde 249- (1)Zimmet suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecekceza üçte birden yarıya kadar indirilir.
            İrtikap
            Madde 250-(1) (Değişik: 2/7/2012-6352/86 md.) (1)Görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasınayarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi icbar edenkamu görevlisi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kamugörevlisinin haksız tutum ve davranışları karşısında, kişinin haklı bir işiningereği gibi, hiç veya en azından vaktinde görülmeyeceği endişesiyle, kendisinimecbur hissederek, kamu görevlisine veya yönlendireceği kişiye menfaat teminetmiş olması halinde, icbarın varlığı kabul edilir.
            (2) Görevinin sağladığı güvenikötüye kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği hileli davranışlarla, kendisineveya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına birkimseyi ikna eden kamu görevlisi, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
            (3) İkinci fıkrada tanımlanan suçunkişinin hatasından yararlanarak işlenmiş olması halinde, bir yıldan üç yılakadar hapis cezasına hükmolunur.
            (4) (Ek: 2/7/2012-6352/86 md.) İrtikapedilen menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumu göz önünde bulundurularak,yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.

9026

            Denetimgörevinin ihmali
           Madde 251- (1)Zimmet veya irtikap suçunun işlenmesine kasten göz yuman denetimle yükümlü kamugörevlisi, işlenen suçun müşterek faili olarak sorumlu tutulur.
            (2) Denetim görevini ihmal ederek,zimmet veya irtikap suçunun işlenmesine imkan sağlayan kamu görevlisi, üç aydanüç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
            Rüşvet
            Madde 252-(Değişik: 2/7/2012-6352/87 md.)
(1)Görevinin ifasıyla ilgili bir işi yapması veya yapmaması için, doğrudan veyaaracılar vasıtasıyla, bir kamu görevlisine veya göstereceği bir başka kişiyemenfaat sağlayan kişi, dört yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır.
(2) Görevinin ifasıylailgili bir işi yapması veya yapmaması için, doğrudanveya aracılar vasıtasıyla,kendisine veya göstereceği bir başka kişiyemenfaat sağlayan kamu görevliside birinci fıkrada belirtilen ceza ile cezalandırılır.
(3) Rüşvet konusunda anlaşmayavarılması halinde, suçtamamlanmış gibi cezaya hükmolunur.
(4) Kamu görevlisinin rüşvettalebinde bulunması ve fakat bunun kişi tarafındankabul edilmemesi ya da kişinin kamu görevlisinemenfaat temini konusunda teklif veya vaatte bulunması vefakat bunun kamu görevlisi tarafındankabul edilmemesi hâllerinde fail hakkında,birinci ve ikinci fıkra hükümlerinegöre verilecek ceza yarı oranındaindirilir.
(5) Rüşvet teklif veyatalebinin karşı tarafa iletilmesi, rüşvetanlaşmasının sağlanması veya rüşvetintemini hususlarında aracılık edenkişi, kamu görevlisi sıfatını taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın, müşterekfail olarak cezalandırılır.
(6) Rüşvet ilişkisindedolaylı olarak kendisine menfaat sağlanan üçüncü kişi veyatüzel kişinin menfaati kabuleden yetkilisi, kamu görevlisi sıfatını taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın, müşterekfail olarak cezalandırılır.
(7) Rüşvet alan veya talebindebulunan ya da bu konuda anlaşmaya varan kişinin;yargı görevi yapan, hakem,bilirkişi, noter veya yeminli mali müşavirolması halinde, verilecek ceza üçtebirden yarısına kadar artırılır.
(8) Bu madde hükümleri;
a) Kamu kurumu niteliğindekimeslek kuruluşları,
b) Kamu kurum veya kuruluşlarının ya dakamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının iştirakiylekurulmuş şirketler,
c) Kamu kurum veya kuruluşlarının ya dakamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının bünyesindefaaliyet icra eden vakıflar,
d) Kamu yararına çalışandernekler,
e) Kooperatifler,
f) Halka açık anonim şirketler,
adına hareket eden kişilere,kamu görevlisi sıfatını taşıyıp taşımadıklarına bakılmaksızın, görevlerininifasıyla ilgili bir işin yapılması veyayapılmaması amacıyla doğrudanveya aracılar vasıtasıyla,menfaat temin, teklif veya vaat edilmesi; bu kişilertarafından talep veya kabul edilmesi; bunlara aracılıkedilmesi; bu ilişki dolayısıyla birbaşkasına menfaat teminedilmesi halinde de uygulanır.

9026-1

(9) Bu madde hükümleri;
a) Yabancı bir devlette seçilmiş veyaatanmış olan kamu görevlilerine,
b) Uluslararası veya uluslarüstümahkemelerde ya da yabancı devlet mahkemelerinde görevyapan hâkimlere, jüri üyelerineveya diğer görevlilere,
c) Uluslararası veya uluslarüstüparlamento üyelerine,
d) Kamu kurumu ya da kamu işletmeleride dahil olmak üzere, yabancı bir ülke içinkamusal bir faaliyet yürüten kişilere,
e) Bir hukuki uyuşmazlığın çözümü amac