Polı̇s Vazı̇fe ve Salȃhı̇yet Kanunu

1409

Kanun Numarası                    : 2559

Kabul Tarihi                           : 4/7/1934

YayımlandığıR. Gazete          : Tarih :14/7/1934   Sayı : 2751

YayımlandığıDüstur              : Tertip : 3   Cilt : 15  Sayfa : 575

Bu Kanunun yürürlükte olmayan hükümleri için bakınız.

"Yürürlükteki Bazı Kanunların Mülga Hükümleri Külliyatı",

Cilt : 1               Sayfa :225

Bu Kanun ile ilgili tüzük için, "Tüzükler Külliyatı"nınkanunlara

göre düzenlenen nümerik fihristine bakınız.

Bu Kanun ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren

yönetmelik için, "Yönetmelikler Külliyatı "nın kanunlara göre

düzenlenen nümerik fihristine bakınız.

            Madde1 – Polis, asayişi amme, şahıs, tasarruf emniyetini ve mesken masuniyetinikorur. Halkın ırz, can ve malını muhafaza ve ammenin istirahatini temin eder.

            Yardım istiyenlerle yardıma muhtaçolan çocuk, alil ve acizlere muavenet eder. Kanun,  Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve ilgilimevzuatın kendisine verdiği vazifeleri yapar. ⁽⁴⁾

            Madde2 – (Değişik: 16/7/1965 - 694/2 md.)

            Polisin genel emniyetle ilgiligörevleri iki kısımdır.

            A) Kanunlara, Cumhurbaşkanlığıkararnamelerine, yönetmeliklere, Hükümet emirlerine ve kamu düzenine uygunolmıyan hareketlerin işlenmesinden önce bu kanun hükümleri dairesinde önünüalmak, ⁽⁵⁾

——————————

(1) Bu Kanunun10/3/1983 tarih ve 2803 sayılı Kanuna aykırı hükümleri, aynı Kanunun 25 incimaddesinin b/2 fıkrası gereğince Jandarma Teşkilatı için uygulanmaz.

(2) Bu Kanunda, 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunuhükümlerine  aykırılık bulunmasıdurumunda, 5302 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı,  söz konusu Kanunun 70 inci maddesi ile hükümaltına alınmıştır.

(3) 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılıBelediye Kanunun 84 üncü maddesiyle; bu Kanunda, belediyenin sorumlu ve yetkilikılındığı görev ve hizmetlerle sınırlı olarak, 5393 sayılı Belediye Kanunuhükümlerine aykırılık bulunması durumunda mezkur kanun hükümlerininuygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

(4) 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılıKHK’nin 14 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “ve nizamnamelerinin” ibaresi “, Cumhurbaşkanlığıkararnameleri ve ilgili mevzuatın” şeklinde değiştirilmiştir.

(5) 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılıKHK’nin 14 üncü maddesiyle, bu bentte yer alan “tüzüklere” ibaresi“Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine” şeklinde değiştirilmiştir.

1410

            B) İşlenmiş olan bir suç hakkındaCeza Muhakemeleri Usulü Kanunu ile diğer kanunlarda yazılı görevleri yapmak,

            Kamu düzeni ve kamu güvenliğininsağlanmasından sorumlu olan polis; amirinden aldığı emri, kanun, Cumhurbaşkanlığıkararnamesi ve yönetmelik hükümlerine aykırı görürse, yerine getirmez ve buaykırılığı emri verene bildirir. Ancak, amir emrinde ısrar eder ve bu emriniyazılı olarak yenilerse, emir yerine getirilir. Bu halde, emri yerine getirensorumlu olmaz. Konusu suç teşkil eden emir hiçbir suretle yerine getirilmez.Yerine getirenler sorumluluktan kurtulamaz. ⁽¹⁾

                Aşağıda yazılı hallerde:

            I – Can, ırz veya mal emniyetinikorumak için,

            II – Devletin şahsiyetine karşıişlenen cürümlerin faillerini yakalamak veya delillerini tesbit etmek için,

            III – Devlet kuvvetleri aleyhine,yalnız veya toplu olarak taarruz veya mukavemette bulunanları yakalamak, veyabunların taarruz veya mukavemetlerini def etmek için,

            IV – Hükümete karşı, şiddet kullananveya gösteren veya mukavemet edenlerin yakalanması, taarruz veya mukavemetedenlerin def edilmesi için,

            V – Zabıtaca muhafaza altına alınanşahıslara,bina veya tesislere,meskün veya gayrımeskün yerlere vakı olacakmünferit veya toplu tecavüzleri def etmek için,

            VI – Ağır cezalı bir suçun sanığıolarak yakalandıktan sonra zabıta kuvvetlerinin elinden kaçmakta olanşahısların yakalanması için,

            VII – İşlenmekte olan bir suçunişlenmesine veya devamına mani olmak için,

            VIII – Ceza Muhakemeleri UsulüKanunu ile diğer kanunlarda, zabıta tarafından suç delillerinin tesbiti veyasuç faillerinin yakalanması maksadiyle yapılacak aramalar için,

            IX – Kanunsuz toplantı veya kanunsuzyürüyüşleri dağıtmak veya suçlularını yakalamak için,

            X – Yangın, su baskını, yersarsıntısı gibi afetlerde olay yerinde görevlilerce alınması gereken tedbirleriçin,

            XI – Umuma açık yerlerde yapılan hertürlü toplantı veya yürüyüşlerde veya törenlerde bozulan düzeni sağlamak için,

            XII – Herhangi bir sebeple tıkanmışolan yolların trafiğe açılması için,

            XIII – Yukardaki maddeler dışındadiğer kanunlarda istisnai olarak zabıtanın sözlü emirle yapmaya mecburtutulduğu haller için,

            Yetkili amir tarafından verileceksözlü emirler derhal yerine getirilir. Bu emirlerin yazılı olarak verilmesiistenilemez. Bu hallerde emrin yerine getirilmesinden doğabilecek sorumlulukemri verene aittir. ⁽²⁾

            Madde3 – (Mülga: 2/6/2007-5681/6 md.)

            Madde4 – Polis hiç bir suretle vazifesinden başka bir işte kullanılamaz.

——————————

(1) 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin14 üncü maddesiyle, bu paragrafta yer alan “tüzük” ibaresi “Cumhurbaşkanlığıkararnamesi” şeklinde değiştirilmiştir.

(2)     Bu hükmün uygulanmasında ek 4 ncü maddeyebakınız.

1411

            Durdurma ve kimliksorma

            Madde 4/A- (Ek: 2/6/2007-5681/1 md.)

            Polis, kişileri ve araçları;

            a) Bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek,

            b) Suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasınısağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek,

            c) Hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararıverilmiş olan kişileri tespit etmek,

            ç) Kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığıbakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek,

            amacıyla durdurabilir.

            Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için polisin tecrübesineve içinde bulunulan durumdan edindiği izlenime dayanan makul bir sebebinbulunması gerekir. Süreklilik arz edecek, fiilî durum ve keyfilik oluşturacakşekilde durdurma işlemi yapılamaz.

            Polis, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir vedurdurma sebebine ilişkin sorular sorabilir; kimliğini veya bulundurulmasıgerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilir.

            Durdurma süresi, durdurma sebebine esas teşkil edenişlemin gerçekleştirilmesi için zorunlu olan süreden fazla olamaz.

            Durdurma sebebinin ortadan kalkması halinde kişilerin vearaçların ayrılmalarına izin verilir.

            Polis, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veyatehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüpheninvarlığı halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacınayönelik gerekli tedbirleri alabilir. Bu amaçla kişinin üzerindeki elbiseninçıkarılması veya aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerininaçılması istenemez. (Ek cümleler:27/3/2015-6638/1 md.) Ancak, el ile dıştan kontrol hariç, (İptal ibare:Anayasa Mahkemesinin 4/5/2017tarihli ve E.: 2015/41, K.: 2017/98 sayılı Kararı ile)⁽²⁾ (…)Kolluk amirinin kararı yirmi dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur.Bu fıkra kapsamında yapılan araç aramalarına ilişkin olarak kişiye, aramagerekçesini de içeren bir belge verilir. ⁽¹⁾

            Bu Kanun ve diğer kanunların verdiği görevlerin yerinegetirilmesi sırasında, polis tarafından gerekli işlemler için durdurulankişiler ve araçlarla ilgili hükümler saklıdır.

––––––––––––––––––

(1)  27/3/2015 tarihli ve 6638 sayılı Kanunun 1inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Ancak bu” ibaresi “Bu” şeklinde değiştirilmiştir.

(2) AnayasaMahkemesi’nin 4/5/2017 tarihli ve E.: 2015/41, K.: 2017/98 sayılı Kararı ile;bu fıkranın üçüncü cümlesinin “kişinin üstü ve eşyası ile aracının dışarıdanbakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin aranması; İçişleri Bakanlığıtarafından belirlenecek esaslar dâhilinde mülki amirin görevlendireceği kollukamirinin yazılı, acele hâllerde sonradan yazıyla teyit edilmek üzere sözlüemriyle yapılabilir” bölümü iptal edilmiş olup, İptal Kararının Resmi Gazete’deyayımlandığı 3/8/2017 tarihinden başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesihüküm altına alınmıştır.

1412

            Polis, görevini yerine getirirken, kendisinin polisolduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, kişilere kimliğini sorabilir.Bu kişilere kimliğini ispatlamaları hususunda gerekli kolaylık gösterilir.

            Belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınmasıveya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da sair surette kimliğibelirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal Cumhuriyet savcısı haberdaredilir. Bu kişi, kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınırve gerekirse tutuklanır. Gözaltına ve tutuklamaya karar verme yetkisi ve usûlübakımından 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanır.

            Kimliğinin tespiti amacıyla tutulan kişiye, kimliğitespit edildikten sonra ve talepte bulunması halinde, bu amaçla tutulduğuna vetutulma süresine dair bir belge verilir. Kişinin kimliğinin belirlenmesidurumunda, bu nedenle gözaltına alınma veya tutuklanma haline derhal sonverilir.

            Nüfusa kayıtlı olmadığı için kimliği tespit edilemeyenkişilerin nüfusa kayıtlarının temini için gerekli işlemler yapıldıktan sonra, 5inci maddeye göre fotoğraf ve parmak izi tespit edilerek kayda alınır.

            Kimliği tespit edilemeyen kişinin yabancı olduğununanlaşılması halinde, 5682 sayılı Pasaport Kanunu ve 5683 sayılı YabancılarınTürkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.

            Parmakizi ve fotoğrafların kayda alınması

            Madde 5- (Değişik: 2/6/2007-5681/2 md.)

            Polis;

            a) Gönüllü,

            b) Her çeşit silah ruhsatı, sürücü belgesi, pasaport veyapasaport yerine geçen belge almak için başvuruda bulunan,

            c) Başta polis olmak üzere, genel veya özel kollukgörevlisi ya da özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilen,

            ç) Türk vatandaşlığına başvuruda bulunan,

            d) Sığınma talebinde bulunan veya gerekli görülmesihalinde, ülkeye giriş yapan sair yabancı,

            e) Gözaltına alınan,

            kişilerin parmak izini alır.

            Birinci fıkraya göre alınan parmak izi, ait olduğukişinin kimlik bilgileri ile birlikte, ne zaman ve kim tarafından alındığıbelirtilmek suretiyle, bu amaca özgü sisteme kaydedilerek saklanır. Ancak, parmakizinin hangi sebeple alındığı sisteme kaydedilmez.

            Olay yerinden elde edilen ve kime ait olduğu henüz tespitedilemeyen parmak izleri, kime ait olduğu tespit edilinceye kadar, ilgilisoruşturma dosya numarası ile birlikte sisteme kaydedilir.

            5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 81 inci maddesi ile5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 21 incimaddesi hükümlerine göre alınan parmak izleri de bu sisteme kaydedilir.

            (a) bendi hariç birinci fıkra ile dördüncü fıkra kapsamınagiren kişilerin ayrıca fotoğrafları alınarak, ikinci fıkrada belirlenenesaslara uygun olarak parmak izi ile birlikte sisteme kaydedilir.

1412-1

            Bu sistemde yer alan bilgiler, kimlik tespiti, suçunönlenmesi veya yürütülmekte olan soruşturma ve kovuşturma kapsamında maddîgerçeğin ortaya çıkarılması amacıyla mahkeme, hâkim, Cumhuriyet savcısı vekolluk tarafından kullanılabilir.

            Kolluk birimleri, kimlik tespiti yapmak ya da olayyerinden alınan parmak izini karşılaştırmak amacıyla doğrudan bu sistemlebağlantı kurabilir.

            Sistemde kayıtlı bilgilerin hangi kamu görevlisitarafından ve ne amaçla kullanıldığının denetlenebilmesine imkân tanıyan birgüvenlik sistemi kurulur.

            Sistemde yer alan kayıtlar gizlidir; altıncı ve yedincifıkralarda belirlenen amaçlar dışında kullanılamaz.

            Sisteme kayıtlı olan parmak izi ve fotoğraflar, kişininölümünden itibaren on yıl ve her halde kayıt tarihinden itibaren seksen yılgeçtikten sonra sistemden silinir.

            Parmak izi ile fotoğrafların sistemde kaydedilmesi vesaklanması ile bu kayıtlardan yararlanmaya ilişkin diğer esas ve usûller,İçişleri Bakanlığı tarafından Adalet Bakanlığının görüşü alınarak çıkarılacakyönetmelikle düzenlenir.

            Madde6 – (Mülga: 13/1/1986 - 3257/13 md.; Yeniden düzenleme: 24/11/2004-5259/1 md.)

            Umumaaçık istirahat ve eğlence yerlerinden;

            a)Faaliyetten geçici olarak men edildiği halde süresinden önce açılan,

            b)Açık ve kapalı bulunacağı saatlere uymayan,

            c)Bu Kanunun 12 nci maddesinde belirtilen yasaklara uymadığı tespit edilen,

            d)Mevzuat hükümlerine aykırı olarak işletilen,

            İşyerlerinin işletmecilerine beşyüzmilyon Türk Lirası ile birmilyar Türk Lirasıarasında idarî para cezası verilir.

            Bumaddede öngörülen idarî para cezaları, belediye sınırları içinde belediyeencümeni, belediye sınırları dışında il daimi encümeni tarafından verilir.Verilen idarî para cezalarına dair kararlar ilgililere 7201 sayılı TebligatKanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. Bu cezalara karşı tebliğ tarihindenitibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir.İtiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz üzerineverilen karar kesindir. İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerindeinceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır. İdarî para cezaları 6183sayılı Âmme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsilolunur.

            Bumaddede belirtilen aynı fiillerin bir yıl içinde tekrarı halinde, en sonuygulanan para cezası bir kat artırılarak uygulanır.

1413

            Madde 7 – (Değişik: 24/11/2004-5259/2 md.)

            Kişilerin tek tek veya toplu olarak eğlenmesi, dinlenmesi veya konaklaması içinaçılan otel, motel, pansiyon, kamping ve benzeri konaklama yerleri; gazino,pavyon, meyhane, bar, birahane, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkiliyerler; sinema, kahvehane ve kıraathane; kumar ve kazanç kastı olmamak şartıylaadı ne olursa olsun bilgi ve maharet artırıcı veya zeka geliştirici niteliktekielektronik oyun alet ve makinelerinin, video ve televizyon oyunlarının içerisindebulunduğu elektronik oyun yerleri; internet kafeler ve benzeri yerler umumaaçık istirahat ve eğlence yeri sayılır.

            Sabit veya seyyar olarak kullanılan kara, deniz, hava ve her çeşit taşımaaraçlarında, birinci fıkrada belirtilen faaliyetlerin icrası durumunda, buyerler de umuma açık istirahat ve eğlence yeri sayılır.

            Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin ruhsatı bağlı olduğu kollukkuvvetinin görüşü alındıktan sonra belediye ve mücavir alan sınırları içindebelediyeler; bu alanların dışında il özel idareleri tarafından verilir. Kollukkuvveti görüşünü yedi gün içinde verir. Ruhsat talepleri bir ay içindesonuçlandırılır. İzin alınmadan açılan umuma açık istirahat ve eğlence yerlerikapatılır.

            Bu iş yerlerinin faaliyet göstereceği alanları belirlemeye veya mevcut umumaaçık istirahat ve eğlence yerlerinin bu amaç için ayrılan yerlerdetoplanmasına, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler; bu alanlardışında il özel idareleri yetkilidir.

            Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin bulunacağı alanların tespiti ve buyerlerin ruhsatlandırılmasında uygulanacak usul ve esaslar İçişleri Bakanlığıtarafından çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

            Bu iş yerleri için düzenlenen iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarının bir örneğiyetkili kolluk kuvvetine gönderilir. Bu iş yerleri genel güvenlik ve asayişyönünden genel kolluk tarafından denetlenir.

            Bu yerlerin ruhsatlandırılmasında 14.6.1989 tarihli ve 3572 sayılı İş Yeri Açmave Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin DeğiştirilerekKabulüne Dair Kanunun 5 inci ve 6 ncı maddelerinin hükümleri uygulanmaz.

            Madde 8- (Değişik: 24/11/2004-5259/3 md.)

            Polisçe kat’i delil elde edilmesi halinde;

            A) Kumar oynanan umumî ve umuma açık yerler ile her çeşit özel ve resmi kurumve kuruluşlara ait lokaller,

            B) Mevzuata aykırı bir şekilde uyuşturucu madde imal edilen, satılan,kullanılan, bulundurulan yerler,

            C) Mevzuata aykırı faaliyet gösteren genelevler, birleşme yerleri ve fuhuşyapılan evler ve yerler,

            D) Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Anayasal düzenine, genelgüvenliğe ve genel ahlâka zararı dokunacak oyun oynatılan, temsil verilen, filmveya video bant gösterilen yerler ile internet üzerinden yapılan yayınlara izinverilen yerler,

            E) Derneklere, sendikalara, loca ve kulüplere, kamu kurumu niteliğindeki meslekkuruluşları ile benzeri kurum ve kuruluşlara ait ve yalnız üyelerininyararlanması için açılan lokallerden, birden fazla denetim sonunda ve yazılıihtara rağmen, iç yönetmeliğine aykırı faaliyet göstererek umuma açık yerdurumuna geldiği tespit edilenler,

1414

            F) (Ek: 28/12/2006-5571/1 md.) Her türlü denize elverişli araçlarlagünübirlik tur düzenleyen veya her türlü mal ve hizmet satanlardan, müşteriyefaaliyetlerini duyururken veya müşteri kabul ederken çevreyi veya müşteriyirahatsız edecek yöntemler kullananlar,

            Mahallin en büyük mülkî amiri tarafından otuz günü geçmemek üzere geçicisüreyle faaliyetten men edilir.

            Bu maddede yazılı fiiller sebebiyle bir yıl içinde üç defa faaliyetten menedilen işyerlerinde, bu fiiller tekrar işlendiği takdirde, işyeri açma ve çalışmaruhsatları, mahallin en büyük mülkî amirinin bildirimi üzerine, belediye veyail özel idaresi tarafından beş iş günü içinde iptal edilir.

            Önleme araması

            Madde 9- (Değişik: 2/6/2007-5681/3 md.)

            Polis, tehlikenin veya suçişlenmesinin önlenmesi amacıyla usûlüne göre verilmiş sulh ceza hâkimininkararı veya bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hâllerdemülkî âmirin vereceği yazılı emirle; kişilerin üstlerini, araçlarını, özelkâğıtlarını ve eşyasını arar; alınması gereken tedbirleri alır, suç delillerinikoruma altına alarak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göregerekli işlemleri yapar.

            Arama talep yazısında, arama için makul sebeplerin oluştuğunun gerekçeleriylebirlikte gösterilmesi gerekir.

            Arama kararında veya emrinde;

            a) Aramanın sebebi,

            b) Aramanın konusu ve kapsamı,

            c) Aramanın yapılacağı yer,

            ç) Aramanın yapılacağı zaman ve geçerli olacağı süre,

            belirtilir.

            Önleme araması aşağıdaki yerlerde yapılabilir:

            a) 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu kapsamına giren toplantıve gösteri yürüyüşlerinin yapıldığı yerde veya yakın çevresinde.

            b) Özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarıveya sendikaların genel kurul toplantılarının yapıldığı yerin yakın çevresinde.

            c) Halkın topluca bulunduğu veya toplanabileceği yerlerde.

            ç) Eğitim ve öğretim özgürlüğünün sağlanması için her derecede eğitim veöğretim kurumlarının idarecilerinin talebiyle ve 20 nci maddenin ikincifıkrasının (A) bendindeki koşula uygun olarak girilecek yüksek öğretimkurumlarının içinde, bunların yakın çevreleri ile giriş ve çıkışlarında.

            d) Umumî veya umuma açık yerlerde.

            e) Her türlü toplu taşıma araçlarında, seyreden taşıtlarda.

            Konutta, yerleşim yerinde ve kamuya açık olmayan işyerlerinde ve eklentilerinde önleme araması yapılamaz.

            Spor karşılaşması, miting, konser, festival, toplantı ve gösteri yürüyüşünündüzenlendiği veya aniden toplulukların oluştuğu hallerde gecikmesinde sakıncabulunan hal var sayılır.

            Polis, tehlikenin önlenmesi veya bertaraf edilmesi amacıyla güvenliğinisağladığı bina ve tesislere gelenlerin; herhangi bir emir veya karar olmasınabakılmaksızın, üstünü, aracını ve eşyasını teknik cihazlarla, gerektiğinde elile kontrol etmeye ve aramaya yetkilidir. Bu yerlere girmek isteyenler kimliklerinisorulmaksızın ibraz etmek zorundadırlar. Milletlerarası anlaşmalar hükümlerisaklıdır.

            Önleme aramasının sonucu, arama kararı veya emri veren merci veya makama birtutanakla bildirilir.

1415

            Madde 10 – Taşınması memnuolan kama, hançer ve saldırmanın yapılması ve satılması da yasaktır.

            Eski eserlerden oluptakıymetli olanların satışı bu hükümden müstesnadır.

            Madde 11 – (Değişik: 16/6/1985 - 3233/3 md.)

            Polis;

            A) Genel ahlak ve edepkurallarına aykırı olarak; utanç verici ve toplum düzeni bakımından tasvipedilmeyen tavır ve davranışta bulunanlar ile bu nitelikte söz, şarkı, müzikveya benzeri gösteri yapanları,

            B) Çocuklar, kız vekadınlar ile genç erkeklere sözle veya herhangi bir şekilde sarkıntılıkedenleri, kötü alışkanlıklara ve hertürlü ahlaksızlığa yönelten ve teşvikedenleri,

            C) (Değişik: 3/8/2002-4771/10 md.) Genel ahlâk ve edebe aykırımahiyette her türlü sesli ve görüntülü eserleri, kaydedildiği materyalebakılmaksızın üreten ve satanları,

            Herhangi bir müracaat veyaşikayet olmasa bile engeller, davranışlarının devamını durdurarak yasaklar,sanıklar hakkında tanzim olunacak evrakı derhal şikayete bağlı suçlarhakkındaki evrakı da şikayet ve müracaat vukubulduğu takdirde adliyeye tevdieder.

            (Mülga: 3/8/2002-4771/12 md.)

            Madde12- (Değişik: 3/8/2002-4771/10 md.)

            Kanunî istisnalar saklı kalmak üzere, eğlence, oyun,içki ve benzeri amaçlı umuma açık ve açılması izne bağlı yerlerde onsekizyaşından küçükler çalıştırılamaz.

            Polis bar, pavyon, gazino, meyhanegibi içkili yerler ile kıraathane ve oyun oynatılan benzeri yerlere yanlarındaveli ve vasileri olsa bile onsekiz yaşını doldurmamış küçüklerin girmesinimeneder.

            Bu madde  hükümlerine  aykırı hareket  edenler  hakkında 17 nci,  işyerleri hakkında da 6 ncı madde hükümlerinegöre işlem yapılır.⁽¹⁾

            Madde13- (Değişik: 3/8/2002-4771/10 md.)

            Polis,

            A) Suçüstü hâlinde veya gecikmesindesakınca bulunan diğer hâllerde suç işlendiğine veya suça teşebbüs edildiğinedair haklarında kuvvetli iz, eser, emare veya delil bulunan şüphelileri,

            B) Haklarında yetkili mercilerceverilen yakalama veya tutuklama kararı bulunanları,

            C) Halkın rahatını bozacak veyarezalet çıkaracak derecede sarhoş olanları veya sarhoşluk hâlinde başkalarınasaldıranları, yapılan uyarılara rağmen bu hareketlerine devam edenler ilebaşkalarına saldırmaya yeltenenleri ve kavga edenleri,

            D) Usulüne aykırı şekilde ülkeyegiren ya da haklarında sınır dışı etme veya geri verme kararı alınanları,

            E) Polisin kanunlara uygun olarakaldığı tedbirlere karşı gelenleri, direnenleri ve görev yapmasınıengelleyenleri,  

________________

(1) Bu fıkrada geçen “8 inci”ibaresi, 24/11/2004 tarihli ve 5259 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile “6 ncı”olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

1416

            F) Bir kurumda tedavi, eğitim veıslahı için kanunlarla ve bu Kanunun uygulanmasını gösteren Cumhurbaşkanıncaçıkarılan yönetmelikte belirtilen esaslara uygun olarak alınan tedbirlerinyerine getirilmesi amacıyla, toplum için tehlike teşkil eden akıl hastası,uyuşturucu madde veya alkol bağımlısı serseri veya hastalık bulaştırabilecekkişileri, ⁽¹⁾

            G) Haklarında gözetim altındaıslahına veya yetkili merci önüne çıkarılmasına karar verilen küçükleri,

            H) (Ek: 27/3/2015-6638/2 md.) Başkalarının can güvenliğini tehlikeyedüşürenleri,

            eylemin veya durumun niteliğinegöre; koruma altına alır, uzaklaştırır ya da yakalar ve gerekli kanuniişlemleri yapar. Yakalanması belirli birusule bağlanmış kişilerle ilgili kanun hükümleri saklıdır. ⁽²⁾

            Yakalanan kişilerin kaçması veyasaldırıda bulunmasının önlenmesi bakımından kişinin sağlığına zarar vermeyecekşekilde her türlü tedbir alınabilir.

            Yakalanan kişilere, yakalama sebebiherhalde yazılı ve bunun mümkün olmaması hâlinde sözlü olarak derhal; toplusuçlarda ise en geç bu kişiler hâkim huzuruna çıkarılıncaya kadar bildirilir.

            Kişinin yakalandığı, istediği kanunîyakınlarına derhal bildirilir.

            Yakalananlardan,

            A) Uyuşturucu madde kullanmışolanlar ile sarhoş olanların,

            B) Zor kullanılarak yakalananların,

            C) Haklarında suç soruşturmasıyapılacak olan şüpheli ve sanıkların,

            Yakalanma anındaki sağlık durumlarıtabip raporuyla tespit edilir.

            Yakalanan kişilerden suç işlediğişüphesi altında olanlar adlî mercilere sevk edilir. Haklarında ıslah veyatedavi tedbiri alınması gerekenler, ilgili kurum yetkilileri tarafından teslimalınır. Yakalama sebebi ortadan kalkanlar derhal serbest bırakılır.

Kayıp çocukların araştırılması

Madde 13/A- (Ek: 2/1/2017-KHK-680/26 md.; Aynen kabul:1/2/2018-7072/25 md.)

Kaybolançocukların bulunması amacıyla, polis, sulh ceza hâkiminin veya gecikmesindesakınca bulunan hallerde mülki idare amirinin yazılı veya sonradan yazılı halegetirilmek üzere sözlü emri ile kayıp çocuğa ait veya başkasına ait olmaklabirlikte kayıp çocuk tarafından kullanılan her türlü banka hesap hareketlerinitalep edebilir, telekomünikasyon yoluyla iletişimini denetleyebilir ve sinyalbilgilerini değerlendirebilir. Tedbir kararı, en çok bir ay için verilebilir;ancak bu süre, bir defaya mahsus olmak üzere bir ay daha uzatılabilir.

Mülki idare amirinin kararı, derhal mahkemenin onayınasunulur. Mahkeme kararını en geç yirmidört saat içinde verir.

––––––––––––––––

(1) 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılıKHK’nin 14 üncü maddesiyle, bu bentte yer alan “tüzükte” ibaresi“Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikte” şeklinde değiştirilmiştir.

(2) 27/3/2015tarihli ve 6638 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle, bu fıkrada  yer alan “Yakalar ve gerekli kanuni işlemleri yapar.” ibaresi “eylemin veyadurumun niteliğine göre; koruma altına alır, uzaklaştırır ya da yakalar vegerekli kanuni işlemleri yapar.” şeklinde değiştirilmiştir.

1416-1

            Madde 14 – Şehir ve kasabalarda gerek mesken içinde ve gerek dışında saat 24 ten sonraher ne suretle olursa olsun civar halkının rahat ve huzurunu bozacak surettegürültü yapanlar polisçe menolunur. Bu yasağı dinlemiyenler hakkında CezaKanununun 546 ncı maddesine göre takibat yapılır.

            Zabıtadan izin alınarakyapılacak düğün ve müsamere ve balolar bu kayıttan müstesnadır.

            Madde 15 – Polis; yaptığı tahkikat esnasında ifadelerine müracaatlazımgelen kimseleri çağırır ve kendilerine lüzumu olan şeyleri sorar.

            (Ek: 16/6/1985 - 3233/5 md.; İptal: An. Mah.nin 26/11/1986 tarih ve1985/8 E., 1986/27 K. sayılı Kararı ile.)

(Ek fıkra: 27/3/2015-6638/3 md.) Polis; müşteki, mağdur veya tanık ifadelerini,talepleri hâlinde ikamet ettikleri yerlerde veya işyerlerinde de alabilir. Bufıkranın kapsamı ile uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar İçişleriBakanlığınca belirlenir.

            Zor ve silahkullanma

            Madde 16-  (Değişik:2/6/2007-5681/4 md.)

            Polis, görevini yaparken direnişle karşılaşmasıhalinde, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde zor kullanmayayetkilidir.

            Zor kullanma yetkisi kapsamında, direnmenin mahiyetine vederecesine göre ve direnenleri etkisiz hale getirecek şekilde kademeli olarakartan nispette bedenî kuvvet, maddî güç ve kanunî şartları gerçekleştiğindesilah kullanılabilir.

            İkinci fıkrada yer alan;

            a) Bedenî kuvvet; polisin direnen kişilere karşı veyaeşya üzerinde doğrudan doğruya kullandığı bedenî gücü,

            b) Maddî güç; polisin direnen kişilere karşı veya eşyaüzerinde bedenî kuvvetin dışında kullandığı kelepçe, cop, basınçlı ve/veyaboyalı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fizikî engeller, polis köpeklerive atları ile sair hizmet araçlarını, ⁽¹⁾

            ifade eder.

            Zor kullanmadan önce, ilgililere direnmeye devam etmelerihalinde doğrudan doğruya zor kullanılacağı ihtarı yapılır. Ancak, direnmeninmahiyeti ve derecesi göz önünde bulundurularak, ihtar yapılmadan da zorkullanılabilir.

            Polis, zor kullanma yetkisi kapsamında direnmeyi etkisizkılmak amacıyla kullanacağı araç ve gereç ile kullanacağı zorun derecesinikendisi takdir ve tayin eder. Ancak, toplu kuvvet olarak müdahale edilendurumlarda, zor kullanmanın derecesi ile kullanılacak araç ve gereçler müdahaleeden kuvvetin amiri tarafından tayin ve tespit edilir.

            Polis, kendisine veya başkasına yönelik bir saldırıkarşısında, zor kullanmaya ilişkin koşullara bağlı kalmaksızın, 5237 sayılıTürk Ceza Kanununun meşru savunmaya ilişkin hükümleri çerçevesinde savunmadabulunur.

            Polis;

            a) Meşru savunma hakkının kullanılması kapsamında,

––––––––––––––––

(1) 27/3/2015tarihli ve 6638 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle, bu bentte  yer alan “basınçlı” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve/veya boyalı” ibaresi eklenmiştir.

1416-2

            b) Bedenî kuvvet ve maddî güç kullanarak etkisiz halegetiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde,

            c) Hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirmekararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halindeşüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde,

d) (Ek: 27/3/2015-6638/4 md.) Kendisineveya başkalarına, işyerlerine, konutlara, kamu binalarına, okullara, yurtlara,ibadethanelere, araçlara ve kişilerin tek tek veya toplu halde bulunduğu açıkveya kapalı alanlara molotof, patlayıcı, yanıcı, yakıcı, boğucu, yaralayıcı vebenzeri silahlarla saldıran veya saldırıya teşebbüs edenlere karşı, saldırıyıetkisiz kılmak amacıyla ve etkisiz kılacak ölçüde,

            silah kullanmaya yetkilidir.

1417

            Polis, yedinci fıkranın (c) bendi kapsamında silahkullanmadan önce kişiye duyabileceği şekilde "dur" çağrısındabulunur. Kişinin bu çağrıya uymayarak kaçmaya devam etmesi halinde, önce uyarıamacıyla silahla ateş edilebilir. Buna rağmen kaçmakta ısrar etmesi dolayısıylaele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde ise kişinin yakalanmasını sağlamakamacıyla ve sağlayacak ölçüde silahla ateş edilebilir.

            Polis, direnişi kırmak ya da yakalamak amacıyla zor veyasilah kullanma yetkisini kullanırken, kendisine karşı silahla saldırıyateşebbüs edilmesi halinde, silahla saldırıya teşebbüs eden kişiye karşı saldırıtehlikesini etkisiz kılacak ölçüde duraksamadan silahla ateş edebilir

            Madde17 – Polisin:

            A) Kanun ve usul dairesinde verdiğiemre itaatsizlik ve ittihaz eylediği tedbirlere riayetsizlik edenler; ⁽¹⁾

            B) Vazife yaparken polisemukavemette bulunan veya vazifesinden alıkoymak maksadiyle polise zorla karşıkoyan ve yakalanmadıkları takdirde hareketlerinde devam etmeleri melhuz bulunanşahıslar; ⁽²⁾

            (Değişik:16/6/1985 - 3233/6 md.) Karakola götürülüp haklarında tanzim olunacakevrakla beraber adliyeye verilirler.

            (Fıkraiki ve üç: Ek: 19/2/1980 - 2261/1 md.; Mülga: 2/6/2007-5681/6 md.)

            (Fıkra dört ve beş-Ek : 16/6/1985 - 3233/6 md.; Mülga:2/6/2007-5681/6 md.)

            Madde18 – (Mülga: 20/2/1948 - 5188/1 md.)

            Madde 19 – Polis; sokak, meydan ve umuma mahsus yerlerdeintizamı temin ve Seyrüsefer Talimatnamesindeki vasıflara uygun olmıyan nakilvasıtalarını işletmekten ve bu vasıtaları sarhoş olarak veya seyrüseferinintizam ve selametini bozacak surette idare edenleri çalışmaktan meneder.

            Madde20 – (Değişik: 26/6/1973 - 1775/4 md.)

            Zabıta, imdat istenmesi veya yangın,su baskını ve boğulma gibi büyük tehlikelerin haber verilmesi veya görülmesihalleri ile ağır cezalı bir suçun işlenmesine veya yapılmakta devam olunmasınamani olmak için konutlara, iş yerlerine ve eklentilerine girebilir.

            Zabıta aşağıda yazılı hallerdeüniversite, bağımsız fakülte veya üniversiteye bağlı kurumların binalarına veyabunların eklerine girebilir.

            A) Üniversite binaları veya ekleriiçinde, kurumun imkanlarıyla önlenmesi mümkün görülmeyen olayların çıkmasıihtimali karşısında rektör, acele hallerde de dekan veya bağlı kuruluşyetkililerinin zabıtadan yardım talep etmeleri halinde,

——————————

 (1)    Buhükmün uygulanmasında ek 3 üncü maddeye bakınız.

(2)     Bu hükmün uygulanmasında ek 4 üncü maddeye bakınız.

1418

            B) Herhangi bir davet veya iznebağlı olmaksızın suç ve suçluların kovuşturulması için her zaman,

            Fıkranın (A) bendinde gösterilenhallerde talep derhal yerine getirilir, (...)⁽¹⁾

            İlgili kurumlar kovuşturmadolayısiyle zabıta kuvvetlerine gereken her türlü yardım ve kolaylığıgöstermekle yükümlüdürler.

            Madde21 – Bir neşir vasıtası için abone yazmak veya bunlar için yazı, resim,ilan gibi bir madde kabul etmek maksadiyle Matbuat Kanununa göre alınmışvesikası olmaksızın idare evlerinin dışında dolaşanlar veya dolaştırılanlarşantajdan veya böyle bir harekette dolandırıcılıktan maznun olarak takibataltında bulunanlar; polisçe bu yolda çalışmaktan menedilir.

            Madde22 – Bu kanunda yazılı vazife ve salahiyetlerin yapılması ve kullanılmasıiçin en büyük mülkiye amirlerinin vereceği emirleri, Dahiliye Vekili re'senverebilir.

            Madde23 – Umumi ve hususi kanunlarla polise verilen ve bu kanunda yazılıbulunmıyan vazife ve salahiyetlerin hükümleri bakidir.

            Madde24 – Mahsus zabıta teşkilatı olan işlerde bu teşkilata mensup memurbulunmadığı yerlerde polis, bunlara ait inzıbati muameleleri yapmağa salahiyetlidir.

            Madde 25 – (Değişik: 25/6/1973 - 1758/1 md.)

            Polis teşkilatı bulunmıyan yerlerdeil, ilçe ve bucak jandarma komutanları ile jandarma karakol komutanları bukanunda yazılı vazifeleri yapar ve yetkileri kullanırlar.

            Madde26 – Bu kanunun tatbik suretini gösterir bir yönetmelik Cumhurbaşkanıncaçıkarılır. ⁽²⁾

            Ek Madde 1- (Ek: 3/8/2002-4771/10 md.)

            Umumî veya umuma açık yerler ile umuma açıkyer niteliğindeki ulaşım araçlarında, gerçek kişi veya topluluklar, mahallin enbüyük mülkî amirine, en az kırk sekiz saat önceden yazılı bildirimde bulunmaksuretiyle, oyun ve temsil verebilir veya çeşitli şekillerde gösteridüzenleyebilir.

            Bunlardan,Devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğüne, Anayasal düzene veya genelahlâka aykırı olduğu tespit edilenler hakkında mahallin en büyük mülkî amiritarafından derhal Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulur.

            Birincifıkra uyarınca yapılacak bildirimde oyun veya temsile katılan yönetici ve diğerkişilerin kimlik, ikametgâh ve tâbiiyetleri belirtilir.

            Ek Madde 2 – (Ek: 16/6/1985 - 3233/7 md.)

            (Birinci fıkra mülga : 18/11/1992 - 3842/31 md.)

            Gözaltına alınanların yeme, içmeihtiyaçlarına ve nakillerine ait masraflar Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinekonulacak ödenekle karşılanır.

——————————

(1)     Bu aradaki “(B) bendindegösterilen hallerde de giriş sebebinin niteliğine göre, kurumun yetkililileriteşebbüsten haberdar edilir.” şeklindeki cümle Anayasa Mahkemesinin 25/4/1974tarih ve E. 1973/41, K. 1974/13 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.

(2) 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılıKHK’nin 14 üncü maddesiyle, bu maddede yer alan “nizamname yapılacaktır”ibaresi “yönetmelik Cumhurbaşkanınca çıkarılır” şeklinde değiştirilmiştir.

1419

Ek Madde 3 – (Ek: 16/6/1985 -3233/7 md.)

Polis, aşağıdaki hallerde gerekligörülen kişilerden;

A) Devletin bütünlüğü, genelgüvenliği ve Anayasa düzeni ile kaçakçılık ve uyuşturucu maddelerle ilgiliolarak yaptığı suç soruşturmaları sırasında ifadesine başvurulacak olanlara,

B) Vatandaşlık durumu ile buKanunun 17 nci maddesinde belirtilen kimlik tesbiti yapılıncaya kadar,

Tespit edilmiş olan ikametgah veyaiş adreslerinden ayrılmamalarını yazılı olarak isteyebilir.

Bunların, bulunabilecekleri yeniadreslerini bildirmeleri şartıyla o yerden ayrılmalarına mahallin en büyükmülki amirinin yazılı emriyle izin verilir.

Ek Madde 4 – (Ek: 16/6/1985 -3233/7 md.)

Polis, görevli bulunduğu mülkisınırlar içinde, hizmet branşı, yeri ve zamanına bakılmaksızın, bir suçlakarşılaştığında suça el koymak, önlemek, sanık ve suç delillerini tesbit,muhafaza ve yetkili zabıtaya teslim etmekle görevli ve yetkilidir.

Bu madde hükmü gereğince bir suçamüdahale eden polise karşı işlenen suçlar görevli memura karşı işlenmiş suç;müdahalede bulunan polisin işlediği suçlar ise görevli memurun işlediği suçsayılır.

Ek Madde 5 – (Ek: 16/6/1985 -3233/7 md.)

Genel güvenlik, kaçakçılık veuyuşturucu maddelerle ilgili önemli olayları takip etmek, gerekiyorsa müdahaleederek soruşturmasını yapmak üzere;

A) İçişleri Bakanlığınca doğrudanveya ilgili valinin talebi üzerine merkez personelinden ekipler (timler)görevlendirilebilir.

B) Yukarıdaki bent hükmüne uygunolarak bir ilde soruşturması yapılan olayın aydınlatılması, delillerintoplanması, sanıkların yakalanması, başka illerde de araştırma ve soruşturmayapılmasını gerektiriyorsa iller arasında ilgili valiliklerce ekiplergörevlendirilebilir.

Bu ekiplerin polis yetkilerinikullanması, polis bölgesi sınırları ile kayıtlı değildir. Bu ekipler görevyaptıkları mahallin en büyük mülki amirine bilgi vermek zorundadırlar. Görevinifası sırasında mahallin en büyük mülki amirine karşı da sorumludurlar.

Genel ve özel kolluk makam vememurları bu personele gereken her türlü yardımı yapmaya mecburdur.

Adlî görev ve yetkiler

Ek Madde 6 – (Ek: 16/6/1985 - 3233/7md.; Değişik: 2/6/2007-5681/5 md.)

Polis, bu maddede yazılı görevlerininyanında, Ceza Muhakemesi Kanunu ve diğer mevzuatta yazılı soruşturmaişlemlerine ilişkin görevleri de yerine getirir.

Polis, bir suça ilişkin olarak kendisineyapılan sözlü ihbar ve şikâyetleri ve görevi sırasında öğrendiği suça ilişkinbilgileri yazılı hale getirir.

Edinilen bilgi veya alınan ihbar veyaşikâyet üzerine veya kendiliğinden bir suçla karşılaşan polis, olay yerindekişilerin ve toplumun sağlığına, vücut bütünlüğüne veya malvarlığına zarargelmemesi ve suçun delillerinin kaybolmaması ya da bozulmaması için derhalgerekli tedbirleri alır.

1420

            Bir suç işlendiği veya işlenmekte olduğubilgisini edinen polis, olay yerinin korunması, delillerin tespiti,kaybolmaması ya da bozulmaması için acele tedbirleri aldıktan sonra el koyduğuolayları, yakalanan kişiler ile uygulanan tedbirleri derhal Cumhuriyetsavcısına bildirir ve Cumhuriyet savcısının emri doğrultusunda işinaydınlatılması için gerekli soruşturma işlemlerini yapar.

            Yapılacak araştırma sonunda edinilen bilginin bir kabahate ilişkin olduğuhallerde, konu araştırılarak gerekli yasal işlem yapılır veya yapılmasısağlanır.

            Olay yerinde görevine ait işlemlere başlayan polis, bunların yapılmasına engelolan veya yetkisi içinde aldığı tedbirlere aykırı davranan kişileri, işlemlersonuçlanıncaya kadar ve gerektiğinde zor kullanarak bundan men eder.

            Polis, suçun delillerini tespit etmek amacıyla, Cumhuriyet savcısının emriyleolay yerinde gerekli inceleme ve teknik araştırmaları yapar, delilleri tespiteder, muhafaza altına alır ve incelenmek üzere ilgili yerlere gönderir.

            Olay yeri dışında kalan ve o suça ilişkin delil elde edilebileceği yönündekuvvetli şüphe sebebi bulunan konut, işyeri ve kamuya açık olmayan kapalıalanlarda yapılacak işlemler için Ceza Muhakemesi Kanununun arama ve elkoymayailişkin hükümleri uygulanır.

            Polis, olaydaki failin, gözaltına alınan şüpheli ile aynı kişi olup olmadığınınbelirlenmesi bakımından zorunlu olması halinde, Cumhuriyet savcısınıntalimatıyla teşhis yaptırabilir.

            Tanıklıktan çekinebilecek olanlar, teşhiste bulunmaya zorlanamaz.

            İşleme başlanmadan önce, teşhiste bulunacak kişinin faili tarif eden beyanlarıtutanağa bağlanır.

            Teşhis işlemine tâbi tutulan kişilerin birden fazla ve aynı cinsten olması,aralarında yaş, boy, ağırlık, giyinme gibi görünüşe ilişkin hususlardabenzerlik bulunması gerekir. Teşhis için gerekli olması halinde, şüpheliningörünüşü ile ilgili gerekli değişiklikler yapılabilir. Teşhis işlemine tâbitutulan kişilerin her birinde, teşhis sırasında bir numara bulundurulur.

            Teşhiste bulunan kişi ile teşhis işlemine tâbi tutulan kişilerin birbirinigörmemesi gerekir.

            Teşhis işlemi en az iki kez tekrarlanır ve teşhiste bulunması istenen kişiye,şüphelinin teşhis edilecek kişiler arasında yer almıyor olabileceğihatırlatılır.

            Teşhis işlemine tâbi tutulan kişilerin, bu işlem sırasında birliktefotoğrafları çekilerek veya görüntüleri kayda alınarak, soruşturma dosyasınakonur.

            Şüphelinin fotoğrafı üzerinden de teşhis yaptırılabilir. Ancak tek bir fotoğrafveya aynı kişinin farklı fotoğrafları üzerinden teşhis yaptırılamaz. Değişikkişilerin fotoğraflarının aynı büyüklük ve özellikte olmaları gerekir.

            Teşhis işlemi tutanağa bağlanır.

(Ekfıkra: 2/1/2017-KHK-680/27 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7072/26 md.) (İptalonsekizinci fıkra:Anayasa Mahkemesinin 19/2/2020 tarihli ve E.:2018/91K.:2020/10 sayılı kararı ile)

            Ek Madde 7 – (Ek: 16/6/1985 - 3233/7 md.)

            Polis, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Anayasa düzenine vegenel güvenliğine dair önleyici ve koruyucu tedbirleri almak, emniyet veasayişi sağlamak üzere, ülke seviyesinde ve sanal ortamda istihbarat faaliyetlerinde bulunur, bu amaçlabilgi toplar, değerlendirir, yetkili mercilere veya kullanma alanına ulaştırır.Devletin diğer istihbarat kuruluşlarıyla işbirliği yapar. ⁽¹⁾

–––––––––––––––

(1) 2/1/2017 tarihli ve 680 sayılı KHK’nin 28 incimaddesiyle, bu fıkrada yer alan  “ülke seviyesinde” ibaresinden sonra gelmeküzere “ve sanal ortamda” ibaresi eklenmiş, daha sonra bu hüküm 1/2/2018 tarihlive 7072 sayılı Kanunun 27 nci  maddesiyleaynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.

1421

            (Ek fıkra:3/7/2005 – 5397/1 md.) Birinci fıkrada belirtilen görevlerin yerinegetirilmesine yönelik olarak, 4.12.2004  tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun, casusluk suçlarıhariç, 250 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yazılısuçlar ile bilişim suçlarının işlenmesinin önlenmesi amacıyla hâkim kararı veyagecikmesinde sakınca bulunan hallerde Emniyet Genel Müdürünün, Emniyet GenelMüdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkanının veya bilişim suçlarıyla sınırlı olmaküzere bilişim suçları ile ilgili daire başkanının yazılı emriyle,telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişim veya internet bağlantı adresleriyle internet kaynakları arasındaki veritrafiği ile iletilen veriler tespit edilebilir, dinlenebilir, sinyalbilgileri değerlendirilebilir, kayda alınabilir. Gecikmesinde sakınca bulunanhallerde verilen yazılı emir, yirmidört saat içinde yetkili ve görevli hâkiminonayına sunulur. Hâkim, kararını en geç kırk sekiz saat içinde verir. Sürenindolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi halinde tedbir derhalkaldırılır. Bu halde dinlemenin içeriğine ilişkin kayıtlar en geç on gün içindeyok edilir; durum bir tutanakla tespit olunur ve bu tutanak denetimde ibraz edilmeküzere muhafaza edilir. ⁽¹⁾⁽²⁾

            (Ek fıkra:3/7/2005 – 5397/1 md.; Değişik fıkra: 27/3/2015-6638/5 md.) Yetkili vegörevli hâkim, Ankara ağır ceza mahkemesi üyesidir.

            (Ek fıkra:3/7/2005 – 5397/1 md.) Kararda ve yazılı emirde, hakkında tedbir uygulanacakkişinin kimliği, iletişim aracının türü, kullandığı telefon numaraları, ilgili internet bağlantı adresi veyabağlantıyı tesbite imkân veren kodundan belirlenebilenler ile tedbirintürü, kapsamı ve süresi ile tedbire başvurulmasını gerektiren nedenler belirtilir.Kararlar, en fazla üç ay için verilebilir; bu süre aynı usûlle üçer ayıgeçmeyecek şekilde en fazla üç defa uzatılabilir. Ancak, terör örgütününfaaliyeti çerçevesinde devam eden tehlikelere ilişkin olarak gerekli görülmesihalinde, hâkim üç aydan fazla olmamak üzere sürenin müteaddit defalaruzatılmasına karar verebilir. ⁽³⁾

            (Ek fıkra:3/7/2005 – 5397/1 md.) Uygulanan tedbirin sona ermesi halinde, dinlemeniniçeriğine ilişkin kayıtlar en geç on gün içinde yok edilir. Durum bir tutanaklatesbit olunur ve bu tutanak denetimde ibraz edilmek üzere muhafaza edilir.

––––––––––––––––––

(1) 27/3/2015 tarihli ve 6638 sayılı Kanunun 5 incimaddesiyle, bu fıkranın üçüncü cümlesinde yer alan “yirmidört saat” ibaresi“kırk sekiz saat” şeklinde değiştirilmiştir.

(2) 2/1/2017 tarihli ve 680 sayılı KHK’nin 28inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan  “yazılı suçların işlenmesininönlenmesi amacıyla, hâkim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerdeEmniyet Genel Müdürünün veya İstihbarat Dairesi Başkanının” ibaresi “yazılısuçlar ile bilişim suçlarının işlenmesinin önlenmesi amacıyla hâkim kararı veyagecikmesinde sakınca bulunan hallerde Emniyet Genel Müdürünün, Emniyet GenelMüdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkanının veya bilişim suçlarıyla sınırlı olmaküzere bilişim suçları ile ilgili daire başkanının” şeklinde değiştirilmiş, aynıfıkraya “telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişim” ibaresinden sonra gelmeküzere “veya internet bağlantıadresleriyle internet kaynakları arasındaki veri trafiği ile iletilen veriler”ibaresi eklenmiş, daha sonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7072 sayılı Kanunun27 nci  maddesiyle aynen kabul edilerekkanunlaşmıştır.

(3) 2/1/2017 tarihli ve 680 sayılı KHK’nin 28inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan  “veya iletişim bağlantısını” ibaresi “,ilgili internet bağlantı adresi veya bağlantıyı” şeklinde değiştirilmiş, dahasonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7072 sayılı Kanunun 27 nci  maddesiyle aynen kabul edilerekkanunlaşmıştır.

1422

            (Ek fıkra:3/7/2005 – 5397/1 md.) İstihbarat faaliyetlerinde, bu maddede belirtilensuçların önlenmesi amacıyla ve hâkim kararı alınmak koşuluyla, teknik araçlarlaizleme yapılabilir. Ayrıca, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu hizmeti verenkuruluşların ihtiyaç duyulan bilgi ve belgelerinden yararlanabilmek içingerekçesini de göstermek suretiyle yazılı talepte bulunulabilir. Bu kurum vekuruluşların kanuni sebeplerle veya ticari sır gerekçesiyle bu bilgi vebelgeleri vermemeleri halinde ancak hâkim kararı ile bu bilgi ve belgelerdenyararlanılabilir.

            (Ek fıkra:3/7/2005 – 5397/1 md.) Bu madde hükümlerine göre yürütülen faaliyetlerçerçevesinde elde edilen kayıtlar, birinci fıkrada belirtilen amaçlar dışındakullanılamaz. Elde edilen bilgi ve kayıtların saklanmasında ve korunmasındagizlilik ilkesi geçerlidir. Bu fıkra hükümlerine aykırı hareket edenlerhakkında, görev sırasında veya görevden dolayı işlenmiş olsa bile Cumhuriyetsavcılarınca doğrudan soruşturma yapılır.

            (Ek fıkra:3/7/2005 – 5397/1 md.) Hâkim kararları ve yazılı emirler, Emniyet GenelMüdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkanlığı görevlileri ile bilişim suçlarıylasınırlı olmak üzere bilişim suçlarıyla ilgili daire başkanlığı görevlilerinceyerine getirilir. İşlemin başladığı ve bitirildiği tarih ve saat ile işlemiyapanın kimliği bir tutanakla saptanır. ⁽¹⁾

            (Ek fıkra:3/7/2005 – 5397/1 md.; Değişik fıkra: 27/3/2015-6638/5 md.) Bu maddede yeralan faaliyetlerin denetimi; sıralı kurum amirleri, mülki idare amirleri,Emniyet Genel Müdürlüğü ve ilgili bakanlığın teftiş elemanları  tarafındanyılda en az bir defa yapılır. Bu faaliyetler Başbakanlık Teftiş Kurulutarafından da denetlenebilir. Bu kapsamda yapılan denetimlerin sonuçları birrapor hâlinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Güvenlik ve İstihbarat Komisyonunasunulur.

            (Ekfıkra: 3/7/2005 – 5397/1 md.; Değişik: 15/8/2016-KHK-671/24 md.; Aynen kabul:9/11/2016-6757/21 md.)  Bu maddede belirtilen telekomünikasyon yoluylayapılan iletişime ilişkin işlemler ile 5271 sayılı Kanunun 135 inci maddesikapsamında yapılacak dinlemeler, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumubünyesinde tek bir merkezden yürütülür.

            (Ek fıkra:3/7/2005 – 5397/1 md.) Bu maddede belirlenen usûl ve esaslara aykırı dinlemelerhukuken geçerli sayılmaz ve bu şekilde dinleme yapanlar hakkında 26.9.2004tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre işlem yapılır.

            (Ek fıkra:3/7/2005 – 5397/1 md.) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usûller Cumhurbaşkanıncaçıkarılan yönetmelikle düzenlenir. ⁽²⁾

            Ek Madde8 – (Ek:16/6/1985 - 3233/7 md.; Mülga: 24/11/2004-5259/8 md.)

––––––––––––––––––

(1) 2/1/2017 tarihli ve 680 sayılı KHK’nin28 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “görevlilerince”ibaresi “görevlileri ile bilişim suçlarıyla sınırlı olmak üzere bilişimsuçlarıyla ilgili daire başkanlığı görevlilerince” şeklinde değiştirilmiş, daha sonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7072sayılı Kanunun 27 nci  maddesiyle aynenkabul edilerek kanunlaşmıştır.

(2) 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılıKHK’nin 14 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Adalet, İçişleri ve Ulaştırmabakanlıklarının görüşü alınarak Başbakanlık tarafından üç ay içindeçıkarılacak” ibaresi “Cumhurbaşkanınca çıkarılan” şeklinde değiştirilmiştir.

1422-1

            EkMadde 9 – (Ek: 16/6/1985 - 3233/7 md.)

            Bu Kanun ve diğer kanun hükümlerinegöre gerekli hallerde;

            A) Önleyici, caydırıcı, düzenleyicive koruyucu kolluk hizmetlerine dair görevlerin ifası sırasında silah kullanmakzorunda kalan polis hakkında, cezai sorumluluğun tespiti bakımından MemurinMuhakematı Hakkında Kanuna göre işlem yapılır.

            B) Adliyeye ilişkin vazife ve işlerleilgili bir hizmeti yerine getirirken silah kullanmak zorunda kalan polishakkında, hazırlık soruşturması bizzat Cumhuriyet savcıları veya yardımcılarıtarafından yapılır.

            Sanık polis, hakkında dava açıldığıtakdirde duruşmadan vareste tutulabilir. Olayın mahiyetine ve kusurunderecesine göre, İçişleri Bakanlığınca durumu uygun görülen polisin vekaletverdiği avukatın ücreti, Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesine konulacak ödenektenkarşılanır. Avukat tutma ve ücret ödeme usul ve esasları yönetmelikte gösterilir.

            (Mülgaüçüncü fıkra: 12/7/2013-6495/102 md.)

            1481 sayılı Asayişe Müessir BazıFiillerin Önlenmesi Hakkında Kanuna göre, sanık ve hükümlülerden ilan edilmeksuretiyle arananların bulundukları yerleri bildiren ve yakalanmalarına yardımcıolanlara para ödülü verilebilir. Verilecek ödülün miktarı ile bu fıkranınuygulanmasına dair diğer hususlar İçişleri Bakanlığınca çıkarılacakyönetmelikte gösterilir. Para ödülüne ait giderler Emniyet Genel Müdürlüğübütçesine konulacak ödenekten karşılanır. Ödül verilen kişilerin kimlikleri,rızaları olmadıkça hiçbir şekilde açıklanamaz.

            EkMadde 10 – (23/7/1999 - 4419/2 md.)

            Görevli personelden görevin icrasısırasında veya görevin icrasından dolayı bir uzvunu veya duyusunu tamamen veyakısmen kaybedenlerin, rehabilitasyonu ile bu kayıplardan doğan ihtiyaçlarınıkarşılayacak her türlü cihaz ve sistemleri, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafındanaynen temin edilir veya bedelleri, Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinden ödenir.

            Madde27 – Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.

            Madde28 – Bu kanunun hükümlerini yürütmeğe İcra Vekilleri Heyeti memurdur.

1422-2

4/7/1934 TARİHLİ VE 2559 SAYILIKANUNA İŞLENEMEYEN

HÜKÜMLER

            1- 24/11/2004 tarihli ve 5259 sayılı Kanunun Geçici Maddesi:

            Geçici Madde 1- BuKanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce mülkî amirliklerce verilen izinlefaaliyette bulunan umuma açık istirahat ve eğlence yerlerine ait işlemdosyaları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç üç ayiçerisinde ilgili belediye veya il özel idaresine devredilir.

            2- 3/7/2005 tarihli ve 5397 sayılı Kanunun Geçici Maddesi:

            Geçici Madde 1 - 2559sayılı Kanunun ek 7 nci maddesinde düzenlenen merkez, en geç altı ay içindekurulur. Merkez kuruluncaya kadar 2559 sayılı Kanunun ek 7 nci maddesi, 2803sayılı Kanunun ek 5 inci maddesi ve 2937 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi hükümleriuyarınca verilen iletişimin dinlenmesi, tespiti, sinyal bilgilerinindeğerlendirilmesi ve kayda alınmasına dair karar veya yazılı emirler, telekomünikasyonhizmeti veren kurum ve kuruluşlar tarafından derhal yerine getirilir; ilgiliistihbarat kurumlarının mevcut sistemlerinin kullanılmasına devam olunur. ⁽¹⁾

            3- 1/2/2006 tarihli ve 5453 sayılı Kanunun hükmü:

            Geçici Madde 2 - 2559 sayılı Kanunun ek 7 nci maddesinde düzenlenenmerkez, en geç altı ay içinde kurulur. Merkez kuruluncaya kadar 2559 sayılıKanunun ek 7 nci maddesi, 2803 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesi ve 2937 sayılıKanunun 6 ncı maddesi hükümleri uyarınca verilen iletişimin dinlenmesi,tespiti, sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi ve kayda alınmasına dair kararveya yazılı emirler, telekomünikasyon hizmeti veren kurum ve kuruluşlartarafından derhal yerine getirilir; ilgili istihbarat kurumlarının mevcutsistemlerinin kullanılmasına devam olunur.

–––––––––––––––––

(1) 1/2/2006tarihli ve 5453 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle; 3/7/2005 tarihli ve 5397sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun mevcut bu geçicimaddesine "1" numarası verildiğinden  yapılan değişiklik metneişlenmiştir.

1422-3

2559SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA ANAYASA MAHKEMESİTARAFINDAN İPTAL EDİLEN HÜKÜMLERİN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE

1422-4