İdari Yargılama Usulü Kanunu

1. Millî Eğitim Bakanlığı ile Ölçme,Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılan merkezî ve ortak sınavlar, busınavlara ilişkin iş ve işlemler ile sınav sonuçları hakkında açılan davalarailişkin yargılama usulünde:

a) Dava açma süresi on gündür.

b) Bu Kanunun 11 inci maddesi hükümleriuygulanmaz.

c) Yedi gün içinde ilk inceleme yapılırve dava dilekçesi ile ekleri tebliğe çıkarılır.

ç) Savunma süresi dava dilekçesinintebliğinden itibaren üç gün olup, bu süre bir defaya mahsus olmak üzere enfazla üç gün uzatılabilir. Savunmanın verilmesi veya savunma verme süresiningeçmesiyle dosya tekemmül etmiş sayılır.

d) Yürütmenin durdurulması talebineilişkin olarak verilecek kararlara itiraz edilemez.

e) Bu davalar dosyanın tekemmülündenitibaren en geç on beş gün içinde karara bağlanır. Ara kararı verilmesi, keşif,bilirkişi incelemesi ya da duruşma yapılması gibi işlemler ivediliklesonuçlandırılır.

f) Verilen nihai kararlara karşı tebliğtarihinden itibaren beş gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir.

g) Temyiz dilekçeleri üç gün içindeincelenir ve tebliğe çıkarılır. Bu Kanunun 48 inci maddesinin bu maddeye aykırıolmayan hükümleri kıyasen uygulanır.

ğ) Temyiz dilekçelerine cevap vermesüresi beş gündür.

h) Danıştay evrak üzerinde yaptığıinceleme sonunda, maddi vakalar hakkında edinilen bilgiyi yeterli görürse veyatemyiz sadece hukuki noktalara ilişkin ise yahut temyiz olunan karardaki maddiyanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise işin esası hakkında karar verir. Aksihâlde gerekli inceleme ve tahkikatı kendisi yaparak esas hakkında yeniden kararverir. Ancak, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan temyizihaklı bulduğu hâllerde kararı bozmakla birlikte dosyayı geri gönderir. Temyizüzerine verilen kararlar kesindir. 

5473

ı)Temyiz istemi en geç on beş gün içinde karara bağlanır. Karar en geç yedi güniçinde tebliğe çıkarılır.

2.Millî Eğitim Bakanlığı ile Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafındanyapılan merkezî ve ortak sınavlar, bu sınavlara ilişkin iş ve işlemler ilesınav sonuçları hakkında açılan davalarda verilen yürütmenin durdurulması veiptal kararları, söz konusu sınava katılan kişilerin lehine sonuç doğuracakşekilde uygulanır.

Askerî hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğanuyuşmazlıklara dair hükümler:

Madde20/C- (Ek:24/6/2021-7329/16 md.)

1. Bu madde; Millî Savunma Bakanlığıkadrolarında çalışan kamu görevlileri ile  tarihlive 7179 sayılı  Kanunu kapsamındaaskerlik hizmetini yerine getiren yedek subaylar ve yedek astsubaylar ile erbaşve erleri ilgilendiren ve askerî hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerdendoğan uyuşmazlıklar hakkında uygulanır. 25/6/2019Askeralma(Ekcümle:30/6/2022-7415/8 md.) Bu uyuşmazlıkların çözümünde ilgilinin görevyaptığı yerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idaremahkemesinin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi yetkilidir.

2. Dava dilekçelerinde, 3 üncü maddeninikinci fıkrasında sayılanlara ilaveten bu madde kapsamındakilerin sicili, varsasınıfı ve rütbesi de gösterilir.

3. Dilekçeler ile davalara ilişkin hertürlü evrak, 4 üncü maddede belirtilen yerlere ilaveten ilgili idari yargımerciine gönderilmek üzere en yakın amirlere verilebilir.

4. Savaş hâlinde yürütmenin durdurulmasınakarar verilemez.

5. Olağanüstü hâller sebebiyle alınantedbirlerin uygulanmasında görevlendirilenlerin naklen atanmalarına ilişkiniptal davalarında, yürütmenin durdurulmasına karar verilemez.

6. Yüksek Askerî Şûranın terfi işlemleriile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma işlemleri hariç her türlü ilişikkesme kararlarına karşı yargı yolu açıktır.

   Sonradanibraz olunan belgeler:

   Madde21 – Dilekçeler ve savunmalarla birlikte verilmeyen belgeler, bunlarınvaktinde ibraz edilmelerine imkan bulunmadığına mahkemece kanaat getirilirse,kabul ve diğer tarafa tebliğ edilir. Bu belgeler duruşmada ibraz edilir vediğer taraf cevabını hemen verebileceğini beyan eder veya cevap vermeye lüzumgörmezse, ayrıca tebliğ edilmez.

   Davalarınkarara bağlanması:

   Madde 22 – 1. Konular aydınlandığında meseleler sırasıyla oya konulur ve kararabağlanır.

2. 15 nci maddede sayılan sebeplerden biriile veya yargılama usullerine ilişkin meselelerde azınlıkta kalanlar işin esasıhakkında da oylarını kullanırlar. Azınlıkta kalanların görüşleri, kararlarınaltına yazılır.   

Tutanaklar:

   Madde23 – Her dava dosyası için görüşmelere katılan başkan ve üyelerin,Danıştayda düşünce veren savcının, tetkik hakiminin ve tarafların ad vesoyadlarını, incelenen dosya numarasını, kısaca dava konusunu ve verilenkararın neticesini, çoğunlukta ve azınlıkta bulunanları gösteren bir tutanakdüzenlenir. Bu tutanaklar görüşmelere katılanlar tarafından aynı toplantıda imzalanırve dosyalarında saklanır.

Kararlardabulunacak hususlar:  

   Madde24 – Kararlarda:

a) Tarafların ve varsa vekillerinin veyatemsilcilerinin ad ve soyadları yahut unvanları ve adresleri,   

b) Davacının ileri sürdüğü olayların vedayandığı hukuki sebeplerin özeti istem sonucu ile davalının savunmasınınözeti,  

c)   (Değişik: 10/6/1994-4001/11 md.) Danıştayda görülen davalarda tetkik hakimive savcının ad ve soyadları ile düşünceleri,

d) Duruşmalı davalarda duruşma yapılıpyapılmadığı, yapılmış ise hazır bulunan taraflar ve vekil veya temsilcilerininad ve soyadları,   

e) Kararın dayandığı hukuki sebepler ilegerekçesi ve hüküm:tazminat davalarında hükmedilen tazminatın miktarı,  

f) Yargılama giderleri ve hangi tarafayükletildiği,   

g) Kararıntarihi ve oybirliği ile mi, oyçokluğu ile mi verildiği,

h) Kararı veren mahkeme başkan ve üyelerininveya hakiminin ad ve soyadları ve imzaları ve varsa karşı oyları,  

ı) Kararı veren dairenin veya mahkemenin adıve dosyanın esas ve karar numarası,   

Belirtilir.    (Ek cümle:8/7/2021-7331/4 md.) Kararlar,verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yazılır ve imzalanır.

5474

Kararlarınsaklanması ve tebliği:  

   Madde 25 – Kararınmahkeme başkanı ve üyeleri veya hakimi tarafından imzalı asıllarından biri,karar dosyasına, diğeri de dava dosyasına konur; mahkeme mührü ve başkan yahuthakim, Danıştayda daire veya kurul başkanı veya görevlendireceği bir üye imzasıylatasdikli birer örneği de taraflara tebliğ edilir.

Taraflarınkişilik veya niteliğinde değişiklik:  

   Madde 26 – 1. Davaesnasında ölüm veya herhangi bir sebeple tarafların kişilik veya niteliğindedeğişiklik olursa, davayı takip hakkı kendisine geçenin başvurmasına kadar;gerçek kişilerden olan tarafın ölümü halinde, idarenin mirasçılar aleyhinetakibi yenilemesine kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına ilgili mahkemecekarar verilir. Dört ay içinde yenileme dilekçesi verilmemiş ise, varsayürütmenin durdurulması kararı kendiliğinden hükümsüz kalır.

2 Yalnız öleni ilgilendiren davalara ait dilekçeler iptal edilir.  

3.    (Değişik: 5/4/1990-3622/9md.) Davacının gösterdiği adrese tebligat yapılamaması halinde, yeniadresin bildirilmesine kadar dava dosyası işlemden kaldırılır ve varsayürütmenin durdurulması kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. Dosyanın işlemdenkaldırıldığı tarihten başlayarak bir yıl içinde yeni adres bildirilmeksuretiyle yeniden işleme konulması istenmediği takdirde, davanın açılmamış sayılmasınakarar verilir.

4.    (Değişik: 5/4/1990-3622/9md.) Dosyaların işlemden kaldırılmasına ve davanın açılmamış sayılmasınadair kararlar diğer tarafa tebliğ edilir.

   Yürütmenin durdurulması

   Madde 27 – (Değişik: 10/6/1994-4001/12md.)

1. Danıştayda veya idarimahkemelerde dava açılması dava edilen idari işlemin yürütülmesini durdurmaz.

2.   (Değişik: 2/7/2012-6352/57md.)Danıştay veya idari mahkemeler,idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğmasıve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesidurumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtiktensonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler.Uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerin yürütülmesi, savunmaalındıktan sonra yeniden karar verilmek üzere, idarenin savunması alınmaksızında durdurulabilir.   (Ek cümle:21/2/2014-6526/17 md.) Ancak, kamu görevlileri hakkında tesis edilen atama,naklen atama, görev ve unvan değişikliği, geçici veya sürekli görevlendirmelereilişkin idari işlemler, uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerdensayılmaz. Yürütmenin durdurulması kararlarında idari işlemin hangi gerekçelerlehukuka açıkça aykırı olduğu ve işlemin uygulanması halinde doğacak telafisi güçveya imkânsız zararların neler olduğunun belirtilmesi zorunludur. Sadece ilgilikanun veyaCumhurbaşkanlığı kararnamesi hükmünün iptali istemiyleAnayasa Mahkemesine başvurulduğu gerekçesiyle yürütmenin durdurulması kararıverilemez.⁽¹⁾

–––––––––––––––––––

(1)  2/7/2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun HükmündeKararnamenin 185 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “ilgili kanun” ibaresinden sonra gelmek üzere “yaCumhurbaşkanlığı kararnamesi” ibaresi eklenmiştir. ve

5474-1

3. (Ek: 2/7/2012-6352/57 md.)  Dava dilekçesi ve eklerinden yürütmenin durdurulması isteminin yerindeolmadığı anlaşılırsa, davalı idarenin savunması alınmaksızın istem reddedilebilir.⁽¹⁾

4. Vergi mahkemelerinde, vergi uyuşmazlıklarından doğan davalarınaçılması, tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin vebunların zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil işlemlerinidurdurur. Ancak, 26 ncı maddenin 3 üncü fıkrasına göre işlemden kaldırılanvergi davası dosyalarında tahsil işlemi devam eder. Bu şekilde işlemdenkaldırılan dosyanın yeniden işleme konulması ile ihtirazi kayıtla verilenbeyannameler üzerine yapılan işlemlerle tahsilat işlemlerinden dolayı açılandavalar,tahsil işlemini durdurmaz. Bunlar hakkında yürütmenin durdurulması istenebilir.   (1) (Ek cümle: 19/1/2022-7351/2 md.)  (İptal cümle:Anayasa Mahkemesi’nin 1/6/2022 tarihli ve E.: 2022/14, K.:2022/70 sayılı Kararı ile.)

5. Yürütmenin durdurulması istemli davalarda 16 ncı maddede yazılısüreler kısaltılabileceği gibi, tebliğin memur eliyle yapılmasına da kararverilebilir.   (1)  

6. Yürütmenin durdurulması kararları teminat karşılığında verilir;ancak, durumun gereklerine göre teminat aranmayabilir. Taraflar arasındateminata ilişkin olarak çıkan anlaşmazlıklar, yürütmenin durdurulması hakkındakarar veren daire, mahkeme veya hakim tarafından çözümlenir. İdareden ve adliyardımdan faydalanan kimselerden teminat alınmaz.   (1)  

7. Yürütmenindurdurulmasıistemleri hakkında verilen kararlar; Danıştay dava dairelerince verilmişse konusunaidaremahkemesikararlarınakarşıenyakınbölgeidaremahkemesine,idarevevergimahkemeleriiletekhakimtarafındanverilenkararlarakarşıbölgeidaremahkemesine(…)kararın tebliğini izleyen günden itibaren yedi gün içinde bir defaya mahsusolmak üzere itiraz edilebilir. İtiraz edilen merciler, dosyanın kendisinegelişinden itibaren yedi gün içinde karar vermek zorundadır. İtiraz üzerineverilen kararlar kesindir.     göre İdari veya Vergi Dava DaireleriKurullarına, bölge                                                 ⁽²⁾(1)(2)

8. Yürütmenin durdurulması kararıverilen dava dosyaları öncelikle incelenir ve karara bağlanır. ⁽¹⁾

9. (Ek: 2/7/2012-6352/57 md.)  Yürütmenin durdurulmasına dair verilen kararlar onbeş gün içinde yazılırve imzalanır.

10. (Ek: 2/7/2012-6352/57 md.)  Aynı sebeplere dayanılarak ikinci kez yürütmenin durdurulmasıisteminde bulunulamaz.

——————————

(1)2/7/2012tarihli ve 6352 sayılı Kanunun 57 nci maddesi ile bu maddenin (2) numaralıfıkrası değiştirilmiş, 27 nci maddeye (2) numaralı fıkradan sonra gelmek üzere(3) numaralı fıkra eklenmiş vediğer fıkralarbuna göre teselsül ettirilmiştir.   

(2)1/7/2016tarihli ve 6723 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan“, çalışmaya ara verme süresi içinde iseidare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararlara en yakın nöbetçimahkemeye veya kararı veren hâkimin katılmadığı nöbetçi mahkemeye,” ibaresimadde metninden çıkarılmıştır.   

5474-2

   Kararlarınsonuçları:                ⁽¹⁾⁽²⁾

   Madde 28 – 1.(Değişik:10/6/1994-4001/13 md.) Danıştay, bölge idare mahkemeleri,idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkinkararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veyaeylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğindenbaşlayarak otuz günü geçemez. (İptalcümle: Anayasa Mahkemesi’nin 10/7/2013 tarihli ve E.: 2012/107 K.: 2013/90sayılı Kararı ile.) (…) (Ek cümleler: 21/2/2014-6526/18 md.; Değişik üçüncü vedördüncü cümleler: 10/9/2014-6552/97 md.; İptal üçüncü cümle: Anayasa Mahkemesi’nin25/11/2015 tarihli ve E.: 2014/86, K.:2015/109 sayılı Kararı ile.) (…)(İptal dördüncü cümle: Anayasa Mahkemesi’nin 2/10/2014 tarihli ve E.: 2014/149,K.: 2014/151 sayılı Kararı ile.) (Ek cümle: 10/9/2014-6552/97md.) (…) ancak disiplin hükümleri saklıdır.^(1)(2)(1)(1)

2.   (Değişik: 2/7/2012-6352/58 md.)Konusu belli bir miktar paranın ödenmesinigerektiren davalarda hükmedilen miktar ile her türlü davalarda hükmedilenvekalet ücreti ve yargılama giderleri, davacının veya vekilinin davalı idareyeyazılı şekilde bildireceği banka hesap numarasına, bu bildirim tarihinden itibaren,birinci fıkrada belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yatırılır. Birincifıkrada belirtilen süreler içinde ödeme yapılmaması halinde, genel hükümlerdairesinde infaz ve icra olunur. 

3.Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemeleri kararlarına göreişlem tesis edilmeyen veya eylemde bulunulmayan hallerde idare aleyhineDanıştay ve ilgili idari mahkemede maddi ve manevi tazminat davası açılabilir.  

4.   (Değişik: 21/2/2014-6526/18 md.) Mahkemekararlarının süresi içinde kamu görevlilerince yerine getirilmemesi hâlindetazminat davası ancak ilgili idare aleyhine açılabilir.

——————————

(1)Bu maddeninbirinci fıkrasının üçüncü cümlesinin “23/4/1981 tarihli ve 2451 sayılı Bakanlıklarve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanuna ekli (1) ve (2) sayılıcetvellerde gösterilen unvanları taşıyan görevler ile farklı atama usullerinetabi olsalar dâhi daire başkanı ve üstü görevlere, sivil memurlar hariç kollukteşkilatlarının kadrolarına; açıktan, naklen veya vekâleten yapılan atama ve bugörevlerden alınma, bu görevlerle ilgili yer değiştirme, görev ve unvandeğişikliği işlemleri hakkında verilen mahkeme kararlarının gereği, ilgilininkazanılmış hak aylık derecesine uygun başka bir kadroya atanması suretiyle ikiyıl içinde yerine getirilir.” bölümü, aynı fıkranın dördüncü cümlesi ve soncümlesinin “Bu fıkranın üçüncü cümlesinde belirtilen işlemlerle ilgili mahkemekararlarının yerine getirilmemesi ceza soruşturması ve kovuşturmasına konuedilemez;” bölümü; 1/1/2015 tarihli ve 29223 sayılı Resmi Gazete’de yayımlananAnayasa Mahkemesi’nin 2/10/2014 tarihli ve E.: 2014/149, K.: 2014/151 sayılıKararı ile iptal edilmiştir. 

(2)8/1/2016tarihli ve 29587 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin25/11/2015 tarihli ve E.: 2014/86, K.: 2015/109 sayılı Kararı ile bu maddenin birincifıkrasının üçüncü ve dördüncü cümleleri iptal edilmiştir. 

5475

5. Vergi uyuşmazlıklarına ilişkinmahkeme kararlarının idareye tebliğinden sonra bu kararlara göre tespitedilecek vergi, resim, harçlar ve benzeri mali yükümler ile zam ve cezalarınmiktarı ilgili idarece mükellefe bildirilir.

6.   (Değişik: 2/7/2012-6352/58 md.)Tazminat ve vergi davalarında idarece, mahkemekararının tebliğ tarihi ile ödeme tarihi arasındaki süreye 21/7/1953 tarihli ve6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesinegöre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanacak faiz ödenir. Ancak mahkemekararının davacıya tebliği ile banka hesap numarasının idareye bildirildiğitarih arasında geçecek süre için faiz işlemez. 

Açıklama:  

   Madde 29 – 1. Danıştay, bölge idaremahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar yeterince açıkdeğilse, yahut birbirine aykırı hüküm fıkralarını taşıyorsa, taraflardan herbiri kararın açıklanmasını veya aykırılığın giderilmesini isteyebilir.

2. Açıklama dilekçeleri karşı taraf sayısından bir nüsha fazlaverilir.   

3. Kararı vermiş olan daire veya mahkeme işi inceler ve gerekgörürse dilekçenin bir örneğini, belirleyeceği süre içinde cevap vermek üzere,karşı tarafa tebliğ eder, cevap iki nüsha olarak verilir. Bunlardan biri,açıklama veya aykırılığın kaldırılmasını isteyen tarafa gönderilir.   

4. Görevli daire veya mahkemenin bu husustaki kararı, taraflaratebliğ olunur.  

5. Açıklama veya aykırılığın kaldırılması, kararın yerinegetirilmesine kadar istenebilir.  

   Yanlışlıkların düzeltilmesi:

   Madde 30 – 1. İkitarafın adı ve soyadı ile sıfatı ve iddiaları sonucuna ilişkin yanlışlıklar ilehüküm fıkrasındaki hesap yanlışlıklarının düzeltilmesi de istenebilir.

2. 29 uncu maddenin son fıkrası dışında kalan hükümleri, buistekler hakkında da uygulanır.   

3. Yanlışlıkların düzeltilmesine karar verilirse, düzeltme ilamınaltına yazılır.  

Hukuk UsulüMuhakemeleri Kanunu ile Vergi Usul Kanununun uygulanacağı haller:  

   Madde 31 – 1. BuKanunda hüküm bulunmayan hususlarda; hakimin davaya bakmaktan memnuiyeti vereddi, ehliyet, üçüncü şahısların davaya katılması, davanın ihbarı, taraflarınvekilleri, dosyanın taraflar ve ilgililerce incelenmesi, feragat ve kabul,teminat, mukabil dava, bilirkişi, keşif, delillerin tespiti, yargılamagiderleri, adli yardım hallerinde ve duruşma sırasında tarafların mahkemeninsukünunu ve inzibatını bozacak hareketlerine karşı yapılacak işlemler,elektronik işlemler ile ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla duruşma icrasında HukukUsulü Muhakemeleri Kanunu hükümleri uygunlanır. (Ek cümle: 5/4/1990-3622/11 md.; Değişik:10/6/1994-4001/14 md.)Ancak, davanın ihbarı (…) Danıştay, mahkeme veya hakim tarafındanre'sen yapılır. ⁽²⁾(Ek cümle:3/11/2016-6754/22 md.) Bilirkişiler, bilirkişilik bölge kurullarıtarafından hazırlanan listelerden seçilir ve bilirkişiler hakkında BilirkişilikKanunu ve 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgilihükümleri uygulanır.^(1)(2)(3)(4)

——————————

(1)2/7/2012tarihli 6352 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi ile bu fıkrada yer alan“işlemlerde” ibaresi “işlemler ile elektronik işlemlerde” şeklindedeğiştirilmiştir. 

(2)3/11/2016tarihli ve 6754 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “vebilirkişi seçimi” ibaresi metinden çıkarılmıştır. 

(3) 17/10/2019 tarihli ve 7188 sayılı Kanunun 8 incimaddesiyle bu fıkrada yer alan “işlemler ile elektronik işlemlerde” ibaresi“işlemler, elektronik işlemler ile ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla duruşmaicrasında” şeklinde değiştirilmiştir.

(4) 22/7/2020 tarihli ve 7251 sayılı Kanunun 52 ncimaddesiyle, bu fıkraya “tarafların vekilleri,” ibaresinden sonra gelmek üzere“dosyanın taraflar ve ilgililerce incelenmesi,” ibaresi eklenmiştir.

5476

2. Bu Kanun ve yukarıdaki fıkrauyarınca Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa atıfta bulunulan haller saklı kalmaküzere, vergi uyuşmazlıklarının çözümünde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleriuygulanır.

İKİNCİ BÖLÜM

İdariDavalarda Yetki ve Bağlantı ile

Görevsizlikve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlemler

İdari davalarda genel yetki:

   Madde 32 – 1. Göreveilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla bu Kanunda veya özel kanunlarda yetkiliidare mahkemesinin gösterilmemiş olması halinde, yetkili idare mahkemesi, davakonusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğuyerdeki idare mahkemesidir.

2. Bu Kanunun uygulanmasında yetki kamu düzenindendir.    (Mülga ikinci cümle: 10/6/1994-4001/15 md.) (…)

   Kamu görevlileri ile ilgilidavalarda yetki:

   Madde 33 – 1. (Değişik: 5/4/1990-3622/12 md.) Kamugörevlilerinin atanması ve nakilleri ile ilgili davalarda yetkili mahkeme, kamugörevlilerinin yeni veya eski görev yeri idare mahkemesidir.

2. Kamu görevlileriningörevlerine son verilmesi, emekli edilmeleri veya görevden uzaklaştırılmalarıile ilgili davalarda yetkili mahkeme, kamu görevlisinin son görev yaptığı yeridare mahkemesidir.

3.    (Değişik:5/4/1990-3622/12 md.) Kamu görevlilerinin görevle ilişkisinin kesilmesi sonucunudoğurmayan disiplin cezaları ile ilerleme, yükselme, sicil, intibak ve diğerözlük ve parasal hakları ve mahalli idarelerin organları ile bu organlarınüyelerinin geçici bir tedbir olarak görevden uzaklaştırılmalarıyla ilgilidavalarda yetkili mahkeme ilgilinin görevli bulunduğu yer idare mahkemesidir.

4. (Ek: 2/7/2012-6352/60 md.)Özel kanunlardaki hükümler saklı kalmakkaydıyla, hâkim ve savcıların mali ve sosyal haklarına ve sicillerine ilişkinkonularla, müfettiş hal kâğıtlarına karşı açacakları ve idare mahkemeleriningörevine giren davalarda yetkili mahkeme, hâkim veya savcının görev yaptığıyerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesine enyakın bölge idare mahkemesinin bulunduğu yer idare mahkemesidir.   

5477

                   Taşınmazmallara ilişkin davalarda yetki:⁽¹⁾

   Madde 34 – (Değişik: 10/6/1994-4001/16md.)

1. İmar, kamulaştırma, yıkım, işgal, tahsis, ruhsat ve iskan gibitaşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasında veya bunlara bağlı her türlühaklara veya kamu mallarına ilişkin idari davalarda yetkili mahkeme taşınmazmalların bulunduğu yer idare mahkemesidir.   

2. Köy, belediye ve özel idareleri ilgilendiren mevzuatınuygulanmasına ilişkin davalarla sınır uyuşmazlıklarında yetkili mahkeme, mülkiidari birimin, köy, belediye veya mahallenin bulunduğu yahut yeni bağlandığıyer idare mahkemesidir.  

T   aşınır mallara ilişkindavalarda yetki:

Madde 35 –(Değişik: 5/4/1990-3622/13 md.)  

Taşınır mallara ilişkin davalarda yetkili mahkeme, taşınır malınbulunduğu yer idare mahkemesidir.   

   Tam yargı davalarında yetki:

   Madde 36 – İdarisözleşmelerden doğanlar dışında kalan tam yargı davalarında yetkili mahkeme,sırasıyla:

a) Zararı doğuran idari uyuşmazlığı çözümlemeye yetkili,  

b) Zarar, bayındırlık ve ulaştırma gibi bir hizmetten veyaidarenin herhangi bir eyleminden doğmuş ise, hizmetin görüldüğü veya eyleminyapıldığı yer,   

c) Diğer hallerde davacının ikametgahının bulunduğu yer.  

İdari mahkemesidir.   

Vergi uyuşmazlıklarındayetki:   ⁽²⁾

   Madde 37 – Bu Kanununagöre vergi uyuşmazlıklarında yetkili mahkeme:

a) Uyuşmazlık konusu vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümleritarh ve tahakkuk ettiren, zam ve cezaları kesen,  

b)    (Ek: 10/6/1994-4001/17md.) Gümrük Kanununa göre alınması gereken vergilerle Vergi Usul Kanunuğereğince şikayet yoluyla vergi düzeltme taleplerinin reddine ilişkin işlemlerde;vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümleri tarh ve tahakkuk ettiren,⁽²⁾

c) Amme Alacaklarının TahsilUsulu Kanunun uygulanmasında, ödeme emrini düzenleyen,⁽²⁾

d) Diğer uyuşmazlıklarda dava konusu işlemi yapan,   ⁽²⁾

Dairenin bulunduğu yerdeki vergi mahkemesidir.     

——————————

(1)Bu madde başlığı, 10/6/1994 tarih ve 4001sayılı Kanunun 16 ncı maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. 

(2)10/6/1994 tarihli ve 4001 sayılı Kanunun 17nci maddesiyle bu maddeye (b) bendi eklenmiş olup mevcut (b) ve (c) bentleri,(c) ve (d) olarak teselsül ettirilmiştir. 

5478

Bağlantılıdavalar:   ⁽¹⁾

   Madde 38 – 1. (Ek: 10/6/1994-4001/18 md.) Aynı maddiveya hukuki sebepten doğan ya da biri hakkında verilecek hüküm,diğerinietkileyecek nitelikte olan davalar bağlantılı davalardır.

2. İdare mahkemesi, vergi mahkemesi veya Danıştaya veya birdenfazla idare veya vergi mahkemelerine açılmış bulunan davalarda bağlantınınvarlığına taraflardan birinin isteği üzerine veya doğrudan doğruya mahkemecekarar verilir.  

3. Bağlantılı davalardan birinin Danıştayda bulunması halinde davadosyası Danıştaya gönderilir.   

4. Bağlantılı davalar, değişik bölge idare mahkemesinin yargıçevrelerindeki mahkemelerde bulunduğu takdirde dosyalar Danıştaya gönderilir.  

5. Bağlantılı davalar aynı bölge idare mahkemesinin yargıçerçevesindeki mahkemelerde bulunduğu takdirde dosyalar o yer bölge idaremahkemesine gönderilir.   

   Bağlantının Danıştaycaincelenmesi:

   Madde 39 – 1.Danıştayın dava konusu uyuşmazlığı incelemeye yetkili dairesi, bağlantılı davadosyalarını öncelikle ve ivedilikle inceler ve karar verir.

2. Danıştay bağlantının bulunduğuna karar verdiği takdirde:  

a)    (Değişik: 5/4/1990-3622/14md.) Davalardan biri Danıştayda açılmış ve çözümlenmesi Danıştayın görevinedahil bir uyuşmazlıkla ilgili ise, davaların tümü Danıştayda görülür ve durumilgili mahkemelere ve taraflara bildirilir.

b) Davaların çözümlenmesi, ayrı bölge idare mahkemesinin yargıçevresindeki idare veya vergi mahkemelerinin görevlerine giren uyuşmazlıklarlailgili ise Danıştayın ilgili dairesi yetkili mahkemeyi kararında belirtir vedosyaları bu mahkemeye göndererek diğer mahkemeye veya mahkemelere durumubildirir. Yetkili mahkeme de durumu ilgililere duyurur.   

c)    (Değişik: 10/6/1994-4001/19md.) Danıştayca verilen karar bağlantı bulunmadığı yolunda ise, dosyalarİlgili mahkemelere geri gönderilir.

   Bağlantının Bölge İdareMahkemesince incelenmesi:

   Madde 40 – 1.Bölgeidare mahkemesi bağlantılı dava dosyalarını öncelikle ve ivedilikle inceler vekararını verir. Bölge idare mahkemesince verilen karar, bağlantının bulunduğuyolunda ise, yetkili mahkeme kararda belirtilmek suretiyle dosyalar yetkilimahkemeye gönderilir. Durum ayrıca diğer mahkemeye de duyurulur. Yetkilikılınan mahkeme durumu ilgililere bildirir.

2. Bölge idare mahkemesince verilen karar bağlantı olmadığıyolunda ise, dosyalar ilgili mahkemelere geri gönderilir.  

——————————

(1)10/6/1994 tarih ve 4001 sayılı Kanunun 18 incimaddesiyle, bu maddeye (1) numaralı fıkra eklenmiş olup mevcut (1), (2), (3) ve (4) olan fıkra numaraları,(2), (3), (4) ve (5) olarak teselsül ettirilmiştir.   

5479

   Bağlantının mahkemelercekabul edilmemesi:

   Madde 41 – Bağlantıiddiaları mahkemelerce kabul edilmediği takdirde, bu hususta verilen ara kararıtaraflara tebliğ edilir. Taraflar, tebliğ tarihini izleyen onbeş güniçerisinde, aynı yargı çevresindeki mahkemeler için o yer bölge idaremahkemesine, 38 nci maddenin 2 ve 3 ncü fıkrasındaki durumlarla ilgili davalariçin Danıştaya başvuruda bulunabilirler. Başvuru üzerine bölge idare mahkemesiveya Danıştay görevli dairesince durum, yukarıdaki maddelerde yazılı usulleregöre incelenerek karara bağlanır.

   Bağlantılı davalarla ilgilidiğer esaslar:

   Madde 42 – 1.Bağlantının varlığı yolunda idare ve vergi mahkemelerince veya bu konudayapılacak itiraz üzerine bölge idare mahkemesi veya Danıştayca bağlantıhakkında karar verilinceye kadar usuli işlemler durur.

2. Bağlantıya ilişkin işlemler sonuçlandırıldıktan sonra budavalara bakmakla yetkili kılınan mahkeme veya Danıştay, davalara bırakıldığıyerden devam eder.  

3. Bağlantının bulunup bulunmadığı yolundaki bölge idare mahkemesive Danıştay kararları kesindir.   

   Görevsizlik ve yetkisizlikhallerinde yapılacak işlem:

   Madde 43 – 1. İdare vevergi mahkemeleri, idari yargının görev alanına giren bir davada görevsizlikveya yetkisizlik sebebiyle davanın reddine karar verirlerse dosyayı Danıştayaveya görevli ve yetkili idare veya vergi mahkemesine gönderirler.

a) Görevsizlik sebebiyle gönderilen dosyalarda Danıştay, davayıgörevi içinde görmezse dosyanın yetkili ve görevli mahkemeye gönderilmesinekarar verir.  

b) Görevsizlik veya yetkisizlik sebebiyle dosyanın gönderildiğimahkeme kendisini görevsiz veya yetkisiz gördüğu takdirde, söz konusu mahkemeile ilk görevsizlik veya yetkisizlik kararını veren mahkeme aynı bölge idaremahkemesinin yargı çevresinde ise, uyuşmazlık bölge idare mahkemesince, aksihalde Danıştayca çözümlenir.  

2. Görev ve yetki uyuşmazlıklarında Danıştay ve bölge idaremahkemesince verilen kararlar ilgili mahkemelere bildirilir ve bu husustaraflara tebliğ olunur.  

3. Danıştay ve bölge idare mahkemesince görev ve yetki uyuşmazlıklarıile ilgili olarak verilen kararlar kesindir.  

4. Bu madde hükümleri gereğince verilen kararlar ile görevli veyetkili kılınan mahkemeye yeniden dava açılması halinde harç alınmaz.  

5.    (Mülga: 5/4/1990-3622/27md.)

Merci tayini:  

   Madde 44 – 1. Yetkilimahkemenin bir davaya bakmasına fiili veya hukuki bir engel çıktığı veya iki mahkemeninyargı çevresi sınırlarında tereddüt edildiği veya iki mahkemenin de aynı davayabakmaya yetkili olduklarına karar verdikleri hallerde dava dosyaları,tarafların veya mahkemelerin istemi üzerine merci tayini için:

a) Uyuşmazlığın aynı yargı çevresindeki mahkeme veya mahkemelerarasında çıkması halinde, o yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine,  

b) Sair hallerde Danıştaya,  

Gönderilir.  

2. Danıştay ve bölge idare mahkemesi görevli ve yetkili mahkemeyikararlaştırır.  

3. Danıştay ve bölge idare mahkemesinin bu konuda vereceğikararlar kesindir.  

5480

ÜÇÜNCÜBÖLÜM

KararlaraKarşı Başvuru Yolları

   İstinaf: ⁽¹⁾⁽²⁾

Madde 45 – (Değişik: 18/6/2014-6545/19 md.)

1. İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı,başka kanunlarda farklı bir kanun yolu öngörülmüş olsa dahi, mahkemeninbulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğindenitibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir. Ancak, konusu beş binTürk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlerekarşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilenkararlar kesin olup, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz. ⁽²⁾

2. İstinaf, temyizin şekil ve usullerine tabidir.İstinaf başvurusuna konu olacak kararlara karşı yapılan kanun yolubaşvurularında dilekçelerdeki hitap ve istekle bağlı kalınmaksızın dosyalarbölge idare mahkemesine gönderilir. ⁽³⁾

3. Bölge idare mahkemesi, yaptığı inceleme sonundailk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddinekarar verir. Karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise gereklidüzeltmeyi yaparak aynı kararı verir.

4. Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesikararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilkderece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verir. Bu hâlde bölge idaremahkemesi işin esası hakkında yeniden bir karar verir. İnceleme sırasındaihtiyaç duyulması hâlinde kararı veren mahkeme veya başka bir yer idare ya davergi mahkemesi istinabe olunabilir.İstinabe olunan mahkeme gerekli işlemleri öncelikle ve ivedilikle yerine getirir.

5. Bölge idare mahkemesi, ilk inceleme üzerineverilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu, davayagörevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut reddedilmiş veya yasaklanmış hâkimtarafından bakılmış olması hâllerinde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilkderece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgilimahkemeye gönderir. Bölge idare mahkemesinin bu fıkra uyarınca verilen kararlarıkesindir.

6. Bölge idare mahkemelerinin 46 ncı maddeye göretemyize açık olmayan kararları kesindir. (Ekcümle: 20/7/2017-7035/6 md.) Bukararlar, dosyayla birlikte kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilir vebu mahkemelerce yedi gün içinde tebliğe çıkarılır.

7. İstinaf başvurusuna konu edilen kararı veren yada karara katılan hâkim, aynı davanın istinaf yoluyla bölge idare mahkemesinceincelenmesinde bulunamaz.

8. İvedi yargılama usulüne tabi olan davalardaistinaf yoluna başvurulamaz.

   Temyiz:

   Madde 46 – (Değişik: 18/6/2014-6545/20md.)

Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ilebölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdiklerikararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararıntebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir:

a) Düzenleyici işlemlere karşı açılan iptaldavaları.

——————————

(1)Bu maddebaşlığı “İtiraz:” iken, 18/4/2014 tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 19 uncumaddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.  

(2)20/7/2017tarihli ve 7035 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasındayer alan “aksine hüküm bulunsa” ibaresi “farklı bir kanun yolu öngörülmüş olsa”şeklinde değiştirilmiştir. 

(3) AnayasaMahkemesinin 20/7/2022 tarihli ve E.: 2022/48, K.: 2022/93 sayılı Kararı ile bufıkranın birinci cümlesi “istinafın kanuni süre geçtikten sonra yapılması hâli”yönünden iptal edilmiştir.

5480-1

b) Konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergidavaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar.

c) Belli bir meslekten, kamu görevinden veyaöğrencilik statüsünden çıkarılma sonucunu doğuran işlemlere karşı açılan iptaldavaları.

d) Belli bir ticari faaliyetin icrasını süresizveya otuz gün yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptaldavaları.

e) Müşterek kararnameyle yapılan atama, naklenatama ve görevden alma işlemleri ile daire başkanı ve daha üst düzey kamugörevlilerinin atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri hakkında açılaniptal davaları.

f) İmar planları, parselasyon işlemlerindenkaynaklanan davalar.

g) Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonu veKültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca itiraz üzerine verilen kararlar ile18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun uygulanmasından doğandavalar.

h) Maden, taşocakları, orman, jeotermal kaynaklarve doğal mineralli sular ile ilgili mevzuatın uygulanmasına ilişkin işlemlerekarşı açılan davalar.

ı) Ülke çapında uygulanan öğrenim ya da bir meslekveya sanatın icrası veyahut kamu hizmetine giriş amacıyla yapılan sınavlarhakkında açılan davalar.

i) Liman, kruvaziyer limanı, yat limanı, marina,iskele, rıhtım, akaryakıt ve sıvılaştırılmış petrol gazı boru hattı gibi kıyıtesislerine işletme izni verilmesine ilişkin mevzuatın uygulanmasından doğandavalar.

j) 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım veHizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanununuygulanmasından ve 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Yap-İşlet Modeli ileElektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile EnerjiSatışının Düzenlenmesi Hakkında Kanunun uygulanmasından doğan davalar.

k) 6/6/1985 tarihli ve 3218 sayılı Serbest BölgelerKanununun uygulanmasından doğan davalar.

l) 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma veArazi Kullanımı Kanununun uygulanmasından doğan davalar.

m) Düzenleyici ve denetleyici kurullar tarafındangörevli oldukları piyasa veya sektörle ilgili olarak alınan kararlara karşıaçılan davalar.

   Temyiz edilemeyecekkararlar:

   Madde 47 – (Mülga:18/6/2014-6545/103 md.)

   Temyiz dilekçesi:

   Madde 48 – (Değişik: 5/4/1990-3622/17md.)

1. Temyiz istemleri Danıştay Başkanlığına hitaben yazılmışdilekçeler ile yapılır.  

5480-2

2. Temyiz dilekçelerinin 3 üncü madde esaslarına göre düzenlenmesigereklidir, düzenlenmemiş ise eksikliklerin onbeş gün içinde tamamlatılmasıhususu, kararı veren Danıştay veya bölge idare mahkemesince ilgiliye tebliğolunur. Bu sürede eksiklikler tamamlanmazsa temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasınaDanıştay veya bölge idare mahkemesince karar verilir.   ⁽¹⁾

3. Temyiz dilekçeleri, ilgisine göre kararı veren bölge idaremahkemesine, Danıştaya veya 4 üncü maddede belirtilen mercilere verilir vekararı veren bölge idare mahkemesi veya Danıştayca karşı tarafa tebliğ edilir.Karşı taraf tebliğ tarihini izleyen otuz gün içinde cevap verebilir. Cevapveren, kararı süresinde temyiz etmemiş olsa bile düzenleyeceği dilekçesinde,temyiz isteminde bulunabilir. Bu takdirde bu dilekçeler temyiz dilekçesi yerinegeçer.   ⁽²⁾

4.    (Değişik:10/6/1994-4001/21md.) Kararı veren Danıştay veya bölge idare mahkemesi, cevap dilekçesiverildikten veya cevap süresi geçtikten sonra dosyayı dizi listesine bağlıolarak, Danıştaya veya Kurula gönderir.⁽³⁾

5. Yürütmenin durdurulması isteği bulunan temyiz dilekçeleri,karşı tarafa tebliğ edilmeden dosya ile birlikte, yürütmenin durdurulmasıistemi hakkında karar verilmek üzere kararı veren bölge idare mahkemesinceDanıştay Başkanlığına, Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığıdavalarda, görevli dairece konusuna göre İdari veya Vergi Dava DaireleriKuruluna gönderilir. Danıştayda görevli daireveya kurul tarafından yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verildiktensonra tebligat bu daire veya kurulca yapılarak dosya tekemmül ettirilir.     ⁽⁴⁾

6. Temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerintamamının ödenmemiş olması halinde kararı veren; merci tarafından verilecekyedi günlük süre içerisinde tamamlanması, aksi halde temyizden vazgeçilmişsayılacağı hususu temyiz edene yazılı olarak bildirilir. Verilen süre içindeharç ve giderler tamamlanmadığı takdirde, ilgili merci, kararın temyizedilmemiş sayılmasına karar verir. Temyizin kanuni süre geçtikten sonrayapılması veya kesin bir karar hakkında olması halinde de kararı veren merci,temyiz isteminin reddine karar verir. İlgili merciin bu kararları ile bumaddenin 2 nci fıkrasında belirtilen temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasınailişkin kararlarına karşı, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren yedi güniçinde temyiz yoluna başvurulabilir.   ⁽⁵⁾

——————————

(1)18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “mahkemece”ibareleri “bölge idare mahkemesince” şeklinde değiştirilmiştir. 

(2)18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “mahkemeye”ibaresi “bölge idare mahkemesine”, “mahkeme” ibaresi “bölge idare mahkemesi”şeklinde değiştirilmiştir. 

(3)18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan“mahkeme” ibaresi “bölge idare mahkemesi” şeklinde değiştirilmiştir. 

(4)18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “mahkemece”ibaresi “bölge idare mahkemesince” şeklinde değiştirilmiştir. 

(5)18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle, bu fıkranın birincicümlesinde yer alan “mahkeme veya Danıştay daire başkanı” ibaresi “merci” ve“onbeş” ibaresi “yedi” şeklinde; ikinci cümlesinde yer alan “mahkeme, ilkderece mahkemesi olarak davaya bakan Danıştay dairesi” ibaresi “ilgili merci”şeklinde; üçüncü cümlesinde yer alan “mahkeme, ilk derece mahkemesi olarakdavaya bakan Danıştay dairesi” ibaresi “merci” şeklinde; dördüncü cümlesindeyer alan “Mahkemenin veya Danıştay dairesinin” ibaresi “İlgili merciin” şeklindedeğiştirilmiş aynı fıkranın üçüncü cümlesinde yer alan “yapılması” ibaresindensonra gelmek üzere “veya kesin bir karar hakkında olması” ibaresi eklenmiştir. 

5481

7.    (Ek: 10/6/1994-4001/21md.;Değişik: 18/6/2014-6545/21 md.) Temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç vegiderlerin ödenmemiş olduğu, dilekçenin 3 üncü madde esaslarına göredüzenlenmediği, temyizin kanuni süre içinde yapılmadığı veya kesin bir kararhakkında olduğunun anlaşıldığı hâllerde, 2 ve 6 ncı fıkralarda sözü edilenkararlar, dosyanın gönderildiği Danıştayın ilgili dairesi ve kurulunca, kesinolarak verilir.⁽³⁾

Temyizincelemesi üzerine verilecek kararlar: ⁽¹⁾

   Madde 49 – (Değişik:18/6/2014-6545/22 md.)

1. Temyiz incelemesi sonunda Danıştay;

a) Kararı hukuka uygun bulursa onar. Kararın sonucuhukuka uygun olmakla birlikte gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksikbulursa, kararı, gerekçesini değiştirerek onar.

b) Kararda yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaçduyulmayan maddi hatalar ile düzeltilmesi mümkün eksiklik veya yanlışlıklarvarsa kararı düzelterek onar.

2. Temyiz incelemesi sonunda Danıştay;

a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,

b) Hukuka aykırı karar verilmesi,

c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararıetkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması,

sebeplerinden dolayı incelenen kararı bozar.

3. Kararların kısmen onanması ve kısmen bozulmasıhâllerinde kesinleşen kısım Danıştay kararında belirtilir.

4. Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığıdavaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50 nci maddehükümleri kıyasen uygulanır.

5. Temyize konu edilen kararı veren ya da kararakatılan hâkim aynı davanın temyiz incelemesinde görev alamaz.

   Temyizen verilen kararüzerine yapılacak işlem ⁽²⁾

Madde 50 –(Değişik: 18/6/2014-6545/23 md.)  

1. Temyiz incelemesi sonucunda verilen karar,dosyayla birlikte kararı veren mercie gönderilir. (Ek cümle: 20/7/2017-7035/7 md.) Ancak Danıştay ilgili dairesinin onamaya ilişkin kararları, dosyaylabirlikte kararı veren ilk derece mahkemesine, kararın bir örneği de bölge idaremahkemesine gönderilir. Bu kararlar, dosyanın geldiğitarihten itibaren yedi gün içinde taraflara tebliğe çıkarılır. ⁽²⁾

2. Temyiz incelemesi sonucunda verilen bozma kararıüzerine ilgili merci, dosyayı öncelikle inceler ve varsa gerekli tahkik işlemlerinitamamlayarak yeniden karar verir.

3. Bölge idare mahkemesi, Danıştayca verilen bozmakararına uyabileceği gibi kararında ısrar da edebilir.

4. Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde, bukararın temyiz incelemesi, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılır.

5. Bölge idare mahkemesi, bozmaya uymayarakkararında ısrar ederse, ısrar kararının temyizi hâlinde, talep, konusuna göreDanıştay İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurulunca incelenir ve kararabağlanır. Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulmasızorunludur.

——————————

(1)Bu maddebaşlığı “Kararın bozulması:” iken, 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 22nci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. 

(2)20/7/2017tarihli ve 7035 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle, bu maddenin birinci fıkrasındayer alan “karar” ibaresi “kararlar” şeklinde değiştirilmiştir.  

(3) Anayasa Mahkemesinin 20/7/2022 tarihli ve E.: 2022/48, K.: 2022/93sayılı Kararı ile bu fıkrada yer alan “ve 6 ncı” ibaresi, “istinafın kanunisüre geçtikten sonra yapılması hâli” yönünden iptal edilmiştir.

5482

Kanunyararına temyiz:⁽¹⁾⁽²⁾

   Madde 51 – 1. (Değişik: 5/4/1990-3622/20md.) İdare ve vergi mahkemeleri ile bölge idare mahkemelerinin kesin olarakverdiği kararlar ile istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmişbulunan kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucuifade edenler, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veyakendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabilir.⁽²⁾

2.    (Değişik: 5/4/1990-3622/20md.) Temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde karar, kanun yararınabozulur. Bu bozma kararı, daha önce kesinleşmiş olan merci kararının hukukisonuçlarını kaldırmaz.⁽²⁾

3. Bozma kararının bir örneği ilgili bakanlığa gönderilir ve ResmiGazete'de yayımlanır.   

   Temyiz veya istinafistemlerinde yürütmenin durdurulması:⁽³⁾⁽⁴⁾

   Madde 52 – 1. (Değişik: 5/4/1990-3622/21 md.) Temyizveya istinaf yoluna başvurulmuş olması, hakim, mahkeme veya Danıştaykararlarının yürütülmesini durdurmaz. Ancak, bu kararların teminat karşılığındayürütülmesinin durdurulmasına temyiz istemini incelemeye yetkili Danıştay davadairesi, kurulu veya istinaf başvurusunu incelemeye yetkili bölge idare mahkemesincekarar verilebilir. (Ek Cümle: 10/6/1994-4001/22md.) Davanın reddine ilişkin kararlara karşı temyiz ya da istinaf yolunabaşvurulması halinde, dava konusu işlem hakkında yürütmenin durdurulması kararıverilebilmesi 27 nci maddede öngörülen koşulun varlığına bağlıdır.⁽³⁾

2. İptal davalarında teminat istenmeyebilir.  

3. İdareden ve adli yardımdan yararlaranlardan teminat alınmaz.   

4. (Ek:20/7/2017-7035/8 md.) Temyiz ve istinaf incelemesi sırasında yürütmenindurdurulması istemleri hakkında verilen kararlar kesindir.⁽⁴⁾

5. Kararın bozulması, kararın yürütülmesini kendiliğindendurdurur.    ⁽⁴⁾

Yargılamanınyenilenmesi:  

   Madde 53 – 1. (Değişikbirinci cümle: 5/4/1990-3622/22 md.) Danıştay ile bölge idare, idare vevergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında, aşağıda yazılı sebeplerdolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir.

a) Zorlayıcı sebepler dolayısıyla veya lehine karar verilentarafın eyleminden doğan bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin kararınverilmesinden sonra ele geçirilmiş olması,  

——————————

(1)Bu maddebaşlığı “Kanun yararına bozma:” iken, 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılı Kanunun24 üncü maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. 

(2)18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 24 üncü maddesiyle, bu maddenin birincifıkrasında yer alan“Bölge idaremahkemesi kararları ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştayca ilk derecemahkemesi olarak verilip” ibaresi “İdare ve vergi mahkemeleri ile bölge idaremahkemelerinin kesin olarak verdiği kararlar ile istinaf veya” şeklinde veikinci fıkrasında yer alan “mahkeme veya Danıştay” ibaresi “merci” şeklindedeğiştirilmiştir.   

(3)18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 25 inci maddesiyle, bu maddenin başlığında yeralan “itiraz” ibaresi “istinaf” şeklinde; birinci fıkrasında yer alan “itirazyoluna” ibaresi “istinaf yoluna” şeklinde; “itirazı” ibaresi “istinafbaşvurusunu” şeklinde ve son cümlesinde yer alan “kararların temyizi” ibaresi“kararlara karşı temyiz ya da istinaf yoluna başvurulması” şeklindedeğiştirilmiştir. 

(4)20/7/2017tarihli ve 7035 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle, bu maddeye üçüncü fıkrasındansonra gelmek üzere dördüncü fıkra eklenmiş ve mevcut dördüncü fıkra beşincifıkra olarak teselsül ettirilmiştir.  

5482-1

b) Karara esas olarak alınanbelgenin, sahteliğine hükmedilmiş veya sahte olduğu mahkeme veya resmi birmakam huzurunda ikrar olunmuş veya sahtelik hakkındaki hüküm karardan evvelverilmiş olup da, yargılamanın yenilenmesini isteyen kimsenin karar zamanındabundan haberi bulunmamış olması,

c) Karara esas olarak alınan bir ilam hükmünün, kesinleşen birmahkeme kararıyla bozularak ortadan kalkması,   

d) Bilirkişinin kasıtla gerçeğe aykırı beyanda bulunduğununmahkeme kararıyla belirlenmesi,  

e) Lehine karar verilentarafın, karara etkisi olan bir hile kullanmış olması,

f) Vekil veya kanuni temsilci olmayan kimseler ile davanın görülüpkarara bağlanmış bulunması,  

g) Çekinmeye mecbur olan başkan, üye veya hakimin katılmasıylakarar verilmiş olması,   

h)    (Değişik: 10/6/1994-4001/23md.) Tarafları,konusu ve sebebi aynı olan bir dava hakkında verilen kararaaykırı yeni bir kararın verilmesine neden olabilecek kanuni bir dayanak yokken,aynı mahkeme yahut başka bir mahkeme tarafından önceki ilamın hükmüne aykırıbir karar verilmiş bulunması.

ı)   (Ek: 15/7/2003-4928/6 md.) Hükmün,İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya ekiprotokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesininkesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması (Ek ibare : 25/7/2018 – 7145/4 md.) veya hüküm aleyhine Avrupaİnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tektaraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi.

2. Yargılamanın yenilenmesi istekleri esas kararı vermiş olanmahkemece karara bağlanır.  

3.    (Değişik birinci cümle:15/7/2003-4928/6 md.) Yargılamanın yenilenmesi süresi, (1) numaralıfıkranın (h) bendinde yazılı sebep için on yıl, (1) numaralı fıkranın (ı)bendinde yazılı sebep için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararınınkesinleştiği tarihten itibaren bir yıl ve diğer sebepler için altmış gündür. Busüreler,dayanılan sebebin istemde bulunan yönünden gerçekleştiği tarihi izleyengünden başlatılarak hesaplanır.⁽¹⁾

Kararındüzeltilmesi:   

   Madde 54 – (Mülga:18/6/2014-6545/103 md.)

——————————

(1)3 numaralıfıkra, 10/6/1994 tarihli ve 4001 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi hükmüdür. 

5483

Yargılamanınyenilenmesi usulü:                   ⁽¹⁾

   Madde 55 – 1. İsteğinilişkin olduğu konu, diğer bir daire veya mahkemenin görevine girmiş ise kararbu daire veya mahkemece verilir.

2. Karşı tarafın savunması alındıktan sonra istekler incelenir vekanunda yazılı sebepler varsa davaya yeniden bakılarak karar verilir.   

3.    (Değişik:10/6/1994-4001/25 md.) Yargılamanın yenilenmesi (…) istemleri,kanunda yazılı sebeplere dayanmıyorise, istemin reddine karar verilir.^(1) (1)

4. Yargılamanın yenilenmesi (…) istemlerinde duruşmayapılması, görevli daire veya mahkemenin kararına bağlıdır.    ⁽¹⁾⁽¹⁾

5. Bu madde ile 53 üncü madde hükümleri saklıkalmak kaydıyla, yargılamanın yenilenmesinde (…) bu Kanunun diğerhükümleri uygulanır.   ⁽¹⁾⁽¹⁾

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ÇeşitliHükümler

   Danıştayda çekinme ve ret:

   Madde 56 – 1. Davayabakmakta olan dava dairesi başkan ve üyelerinin çekinme veya reddi halinde,bunlar hariç tutulmak suretiyle, o daire kurulu tamamlanarak, bu hususincelenir, çekinme veya ret istemi yerinde görülürse işin esası hakkında da bukurulca karar verilir.

2. Çekinen veya reddedilenler ikiden fazla ise bu husustaki istem,idari dava dairesi başkan ve üyeleri için İdari Dava Daireleri Kurulunda, vergidava dairesi başkan ve üyeleri için Vergi Dava Daireleri Kurulunda incelenir.Çekinen veya reddedilen başkan ve üyeler bu kurullara katılamazlar. Üye noksanıdiğer dava dairelerinden tamamlanır. Bu kurullarca çekinme veya ret istemikabul edildiği takdirde davanın esası hakkında da bu kurullarca karar verilir.  

3. İdari Dava DaireleriKurulu ile Vergi Dava Daireleri Kurulu başkan ve üyelerinden birkısmının davaya bakmaktan çekinmesi veya reddi halinde noksan üyelikler diğerdava dairelerinden tamamlanır.     

4. İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurullarının toplanmasına engelolacak sayıda ret istemlerinde bulunulamaz ve çekinilemez.   

5. Danıştay Tetkik hakimleri ve savcıları sebeplerini bildirerekçekinebilecekleri gibi taraflarca da reddedilebilirler. Bunlar hakkındakiçekinme veya ret istemleri davaya bakmakla görevli daire tarafından incelenerekkarara bağlanır.   

——————————

(1)Bu madde başlığı “Yargılamanın yenilenmesineve kararın düzeltilmesine ilişkin özel hükümler:” iken, 18/6/2014 tarihli ve6545 sayılı Kanunun 26 ncı maddesiyle metne işlendiği şekilde, aynı maddenin beşincifıkrasında yer alan “53, 54 ve bu” ibaresi “Bu madde ile 53 üncü” şeklindedeğiştirilmiş; üçüncü ve dördüncü fıkralarında yer alan “ve kararındüzeltilmesi” ibareleri ile beşinci fıkrasında yer alan “ve kararındüzeltilmesinde” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.  

5484

   Mahkemelerde çekinme ve ret:

   Madde 57 – 1. Tekhakimle görülen davalarda hakimin reddi istemi, reddedilen hakimin katılmadığıidare veya vergi mahkemesince incelenir.

2. İtiraz üzerine veya doğrudan davaya bakmakta olan bölge idaremahkemesi ile idare ve vergi mahkemesi başkan ve üyelerinin reddi istemi,reddedilen başkan ve üyenin katılmadığı bölge idare, idare ve vergi mahkemesinceincelenir.   

3. İdare ve vergi mahkemelerinde reddedilen başkan ve üye birdençok ise istem bölge idare mahkemesince incelenir. Bölge idare mahkemelerindereddedilen başkan veya üye birden çok ise istem Danıştayca incelenir.  

4. Danıştayca ve bu mahkemelerce ret istemleri yerinde görülürseiçin esası hakkında da karar verilir.  

5. Davaya bakmaktan çekinme halinde diğer bir hakimingörevledirilmesi ile mahkemenin noksan üyesinin tamamlanması veya görevlimahkemenin belirlenmesinde yukarıdaki hükümler uygulanır.  

   İdari davalarda delillerintespiti:

   Madde 58 – 1. Taraflar,idari dava açtıktan sonra bu davalara ilişkin delillerin tespitini ancak davayabakan Danıştay, idare ve vergi mahkemelerinden isteyebilirler.

2. Davaya bakan Danıştay, İdare ve Vergi Mahkemeleri istemi uygungördüğü takdirde üyelerden birini bu işle görevlendirebileceği gibi, tespitinmahalli idari veya adli yargı mercilerince yaptırılmasına da karar verebilir.  

3. Delillerin tespiti istemi, ivedilikle karara bağlanır.  

Yol giderleri,tazminat ve gündelikler:  

   Madde 59 – 1. Danıştaymeslek mensupları ile Danıştayda görevli idari yargı hakim ve savcılarındankeşif, bilirkişi incelemesi veya delillerin tespiti için görevlendirilenlere gerçekyol giderleri ile görevde geçen günler için net aylık tutarlarının otuzda birioranında gündelik verilir. Bu gündelikler, zorunlu giderleri karşılamazsa,aradaki fark belgelere dayalı olmak şartı ile ayrıca ödenir. Ancak, bu suretleyapılacak ödemeler, gündeliklerin yüzde ellisini geçemez.

2.    (Değişik: 10/6/1994-4001/26md.) Bölge idare, idare ve vergi mahkemeleri hakimleri ile diğergörevlilerin yol giderleri ve tazminatları hakkında 3717 sayılı Adli Personelile Devlet Davalarını Takip edenlere Yol Giderleri ve Tazminat Verilmesi ile492 Sayılı Harçlar Kanununun Bir Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması HakkındaKanun hükümleri uygulanır.

Tebliğ işleri veücretler:  

   Madde 60 – (Değişik: 5/4/1990-3622/24md.)

Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerine ait hertürlü tebliğ işleri, Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılır. Bu suretleyapılacak tebliğlere ait ücretler ilgililer tarafından peşin olarak ödenir.  

5484-1

Çalışmaya araverme:  

Madde 61 – 1.(Değişik: 5/4/1990-3622/25 md.) (Değişik birinci cümle: 8/8/2011-KHK-650/11 md.;İptal cümle: Anayasa Mahkemesinin 18/7/2012 tarihli ve E.: 2011/113 K.:2012/108 sayılı Kararı ile.; Yeniden düzenleme birinci cümle: 27/6/2013-6494/18md. ) Bölge idare, idare ve vergi mahkemeleri her yıl bir eylüldebaşlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler.Ancak, yargı çevresine dahil olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu ilmerkezi dışında kalan ve sadece bir idare veya bir vergi mahkemesi bulunanyerlerdeki idari yargı mercileri çalışmaya ara vermeden yararlanamazlar. Bumahkemeler, 62 nci maddedeki sınırlamaya tabi olmaksızın görevlerine devamederler.⁽¹⁾

2.    (Değişik: 1/7/2016-6723/14md.) Çalışmaya ara verme süresi içinde; bölge idare mahkemesi başkanınınönerisi üzerine, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, birden fazla idariyargı mercii olan yerlerde idare veya vergi mahkemeleri başkan ve üyeleriarasından görevlendirilecek yeteri kadar hâkimin katıldığı bir nöbetçi mahkemekurulur. Bölge idare mahkemeleri için ise bölge idare mahkemesi başkanınınönerisi üzerine, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, tüm daire başkan veüyeleri arasından görevlendirilecek yeterli sayıda nöbetçi daire kurulur.

3.    (Değişik: 10/6/1994-4001/27md.) Çalışmaya ara vermeden yararlanamayanlar ve nöbetçi kalanların yıllıkizin hakları saklıdır.

Nöbetçimahkemenin görevleri:  

   Madde 62 – Nöbetçimahkeme çalışmaya ara verme süresi içinde aşağıda yazılı işleri görür:

a) Yürütmenin durdurulmasına ve delillerin tespitine ait işler,  

b) Kanunen belli süre içinde karara bağlanması gereken işler.  

   Kaldırılan hükümler:

   Madde 63 – Vergi UsulKanununun Vergi uyuşmazlıklarına ilişkin 379 ila 412 nci madde hükümleri, buKanunla kurulan vergi mahkemelerinin göreve başladıkları tarihte yürürlüktenkalkar.

   Ek Madde 1 – (Ek: 5/4/1990-3622/26md.; Değişik : 8/6/2000-4577/9 md.)

Bu Kanunda öngörülen parasal sınırlar; her takvim yılı başındangeçerli olmak üzere, önceki yılda uygulanan parasal sınırların, o yıl için 213sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca MaliyeBakanlığınca her yıl tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranındaartırılması suretiyle uygulanır. Bu şekilde belirlenen sınırların bin Türk lirasınıaşmayan kısımları dikkate alınmaz.    ⁽²⁾

——————————

(1)1/7/2016tarihli ve 6723 sayılı Kanunun 14 üncü maddesiyle, bu fıkranın ikincicümlesindeyer alan“idare ve vergi mahkemeleri” ibaresi “vesadece bir idare veya bir vergi mahkemesi bulunan yerlerdeki idari yargımercileri” şeklinde değiştirilmiştir.     

(2)18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun 28 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Kanunun17 nci maddesindeki” ibaresi “Kanunda öngörülen” şeklinde ve “onmilyon lirayı”ibaresi “bin Türk lirasını” şeklinde değiştirilmiştir. 

5484-2

   Ek Madde 2 – (Ek:5/4/1990-3622/26 md.)

Belediyeler ile il özel idarelerinin seçilmiş organlarınınorganlık sıfatlarını kaybetmelerine ilişkin olarak yetkili mercilerdenDanıştaya gönderilen dosyalar; belediye başkanlarının düşmesi istemine dair isebelediye başkanlarının, belediye meclislerinin veya il genel meclislerininfeshi istemine ilişkin ise meclis başkanvekilinin savunması onbeş gün içindealındıktan sonra veya bu süre içerisinde savunma verilmediği takdirde süreninbittiği tarihte tekemmül etmiş sayılır ve kanunlarda gösterilen karar süreleribu tarihten itibaren işlemeye başlar. Karar dosya üzerinden verilir.   

Bu kararlara karşı tebliğiniizleyen günden itibaren onbeş gün içerisinde İdari Dava Daireleri Kurulunaitiraz edilebilir. İtiraz bir ay içerisinde sonuçlandırılır. İtiraz üzerineverilen karar kesindir.

Ek Madde 3 – (Ek:5/4/1990-3622/26 md.; İptal: Anayasa Mahkemesinin 1/10/1991 tarih ve E.1990/40, K. 1991/33 sayılı kararıyla)   

   Geçici Madde 1 – BuKanunun uygulanmasında, 27/10/1980 tarih ve 2324 sayılı Anayasa Düzeni HakkındaKanun hükümleri saklıdır.

   Geçici Madde 2 – YeniAnayasa yürürlüğe girinceye ve Sayıştayla ilgili yasal bir düzenlemeyapılıncaya kadar, Sayıştayın yargı kararlarına karşı açılan davalar, idariyargı mercilerinin denetimi dışındadır.

   Geçici Madde 3 – (Ek: 23/7/1995-4124/1md.; Mülga: 14/7/2004-5219/11 md.)

   Geçici Madde 4 – (Ek: 8/6/2000-4577/11md.)

   Bu Kanunun 45 inci maddesinin değişik (1) numaralıfıkrasında yazılı uyuşmazlıklarla ilgili olarak verilen nihaî kararlardan,değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen kararlar ile Danıştayınbozma kararı üzerine kararı bozulan mahkemece verilen kararlar, Danıştayda temyizedilebilir.

   Geçici Madde 5 – (Ek: 15/7/2003-4928/7 md.)

   (İptal birinci cümle: Anayasa Mahkemesinin20/5/2010 tarihli ve E.: 2009/34, K.: 2010/72 sayılı Kararı ile.) BuKanunun yürürlüğe girdiği tarihte kesinleşmiş olan Avrupa İnsan HaklarıMahkemesi kararlarına ilişkin yargılamanın yenilenmesi istemleri, bu Kanununyürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılır. 

GeçiciMadde 6 – (Ek: 2/7/2012-6352/62 md.)

1. Bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinde evrakbüroları oluşturuluncaya kadar dilekçeler mahkeme başkanı veya hâkim tarafındanhavale edilmeye devam olunur.

2. Bu Kanunun 45 inci maddesinin (1) numaralıfıkrasında yazılı uyuşmazlıklarla ilgili olarak ilk derece mahkemelerinceverilen nihaî kararlardan, bu maddeyi ihdas eden Kanunun yayımı tarihinden önceverilen kararlar ile Danıştayın bozma kararı üzerine kararı bozulan mahkemeceverilen kararlar, Danıştayda temyiz edilebilir.

GeçiciMadde 7 – (Ek: 11/4/2013-6459/5 md.)

1. Bu maddeyi ihdas eden Kanunla, bu Kanunun 16 ncımaddesinin dördüncü fıkrasına eklenen hüküm, kanun yolu aşaması dâhil, yürürlüktarihinde derdest olan davalarda da uygulanır.

5484-3

GeçiciMadde 8 – (Ek:18/6/2014-6545/27 md.)

1. İvediyargılama usulü hariç olmak üzere bu Kanunla idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümler, 2576 sayılı Kanunun, bu Kanunladeğişik 3 üncü maddesine göre kurulan bölge idare mahkemelerinin tüm yurttagöreve başlayacakları tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanır. Butarihten önce verilmiş kararlar hakkında, kararın verildiği tarihte yürürlüktebulunan kanun yollarına ilişkin hükümler uygulanır.⁽¹⁾

2. Bölge idare mahkemelerinin faaliyete geçmetarihine kadar idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararlara yapılanitirazlarda bu Kanunla düzenlenen istinaf kanun yolu için öngörülen harçlaralınır.

3. (Ek: 27/3/2015-6637/19 md.) İvedi yargılama usulüne ilişkin olmak üzere, 18/6/2014tarihli ve 6545 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra on beş gün içindetemyiz kanun yoluna başvurulmadığı için temyiz talebi reddedilen kararlarakarşı, bu fıkrayı ihdas eden Kanunun yayımı tarihinden itibaren on beş gün, bufıkrayı ihdas eden Kanunun yayımı tarihinden önce aynı gerekçeyle temyiz talebireddedilmekle birlikte bu fıkrayı ihdas eden Kanunun yayımı tarihinden sonratebliğ edilen kararlara karşı da bu kararların tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde yeniden temyiz yoluna başvurulabilir.

Geçici Madde 9    – (Ek: 21/3/2018-7103/23 md.)  

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihitibarıyla, kaldırılan Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin tarafsız ve bağımsızolmadığı iddiasıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yaptığı başvuru derdestolanlar, bu tarihten itibaren üç ay içinde Ankara idare mahkemelerindenyargılamanın yenilenmesini isteyebilirler. Bu süre içinde istemdebulunmayanlar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince münhasıran iç hukuk yollarınıntüketilmediği gerekçesiyle verilen kabul edilemezlik kararının kendilerinetebliğinden itibaren üç ay içinde de istemde bulunabilirler. Süresinde istemdebulunulması halinde yargılama yeniden yapılarak karar verilir.

GeçiciMadde 10 – (Ek:8/7/2021-7331/5 md.)

1. Bu maddenin yürürlüğe girdiğitarihten önce 10 uncu, 11 inci ve 13 üncü maddeler uyarınca idareye yapılmışbaşvurular bakımından, belirtilen maddelerde bu Kanunla yapılan değişikliklerdenönceki süreler uygulanır.

Yürürlük:

   Madde 64 – Bu Kanunyayımı tarihinde yürürlüğe girer.

   Yürütme:

   Madde 65 – Bu Kanunhükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

——————————

(1)6637 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle bufıkrada yer alan   “BuKanunla idari yargıda” ibaresi “İvedi yargılama usulü hariç olmak üzere buKanunla idari yargıda” şeklinde değiştirilmiştir.

5484-4

6/1/1982 TARİHLİ VE 2577 SAYILI KANUNA İŞLENEMEYENHÜKÜMLER:

   1 – 5/4/1990tarihli ve 3622 sayılı Kanunun Geçici Maddesi:

   Geçici Madde – a) BuKanunun, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 26 ncı maddesinin 3 üncüfıkrasında değişiklik yapan hükmündeki bir yıllık süre, Kanunun yürürlüğegirdiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

b) Bu Kanunun, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 33 ve35 inci maddelerinde değişiklik yapan hükümlerinin yürürlüğe girdiği tarihtenönce bu maddelere göre açılmış olan davalar, aynı mahkemece sonuçlandırılır.  

c) Bu Kanunun, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 46 ncımaddesinin 2 nci fıkrasındaki temyiz süresinde değişiklik yapan hükmü, Kanununyürürlüğe girmesinden sonra verilecek nihai kararlara karşı yapılacak temyizistemleri hakkında uygulanır.   

d) Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak, bu Kanunun yürürlüğegirdiği tarihten sonra, verdiği nihai kararlara karşı temyiz istemindebulunulabilir. Ancak, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ilk derecemahkemesi olarak verilen kararlara karşı yapılmış veya yapılacak karar düzeltmeistemleri, ilgili dairede incelenerek sonuçlandırılır.  

   2 – 10/6/1994 tarihli ve 4001 sayılı Kanunun geçici maddeleri:

   Geçici Madde 1 – BuKanunun 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 28 inci maddesinin 1 ve 4üncü fıkralarında değişiklik yapan hükümleri,Kanunun yürürlüğe girdiği tarihtensonra verilicek kararlar hakkında uygulanır.

   Geçici Madde 2 – (İptal:Ana.Mah.nin 21/9/1995 gün ve E.1995/46, K.1995/49 sayılı Kararı ile.)

5484-5

2577 SAYILIKANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA

ANAYASAMAHKEMESİ KARARLARININ

YÜRÜRLÜĞEGİRİŞ TARİHLERİNİ GÖSTERİR TABLO

Değiştiren Kanunun/ KHK’nin veya İptal Eden Anayasa Mahkemesi KararınınNumarası 

2577 sayılı Kanunun değişen veya iptal edilen maddeleri

Yürürlüğe Giriş Tarihi

3622

–

10/4/1990

4001

–

18/6/1994

4124

–

26/7/1995

4492

–

21/12/1999

4577

–

15/6/2000

4928

–

19/7/2003

5219

61, Geçici Madde 3

1/1/2005

KHK/650

61

1/1/2012

6352

3, 4, 14, 16, 17, 20, 27, 28, 31, 33, 45, Geçici Madde 6

5/7/2012

6459

16, Geçici Madde 7

30/4/2013

Anayasa Mahkemesinin 18/7/2012 tarihli ve

E.: 2011/113, K.: 2012/108 sayılı Kararı

61 inci maddenin birinci fıkrasının birinci cümlesi

1/1/2013 tarihinden başlayarak altı ay sonra

(1/7/2013)

6494

61

7/7/2013

Anayasa Mahkemesinin 10/7/2013 tarihli ve

E.: 2012/107, K.: 2013/90 sayılı Kararı

28

22/11/2013

6526

27, 28

6/3/2014

6545

15, 17, 20, 20/A, 45, 46, 48, 47, 49, 50, 51, 52, 54, 55, Ek Madde 1, Geçici Madde 8

28/6/2014

6552

20/B, 28

11/9/2014

Anayasa Mahkemesinin 2/10/2014 tarihli ve

E.: 2014/149, K.: 2014/14 sayılı Kararı (Yürürlüğü Durdurma)

28

9/10/2014

Anayasa Mahkemesinin 2/10/2014 tarihli ve

E.: 2014/149, K.: 2014/151 sayılı Kararı

28

1/1/2015

6637

Geçici Madde 8

7/4/2015

Anayasa Mahkemesinin 25/11/2015 tarihli ve E.: 2014/86, K.: 2015/109 sayılı Kararı

28

8/1/2016

6723

27, 61

23/7/2016

6754

31

24/11/2016

7035

20, 45, 50, 52

5/8/2017

7103

Geçici Madde 9

27/3/2018

5484-6

Değiştiren Kanunun/ KHK’nin veya İptal Eden Anayasa Mahkemesi KararınınNumarası 

2577 sayılı Kanunun değişen veya iptal edilen maddeleri

Yürürlüğe Giriş Tarihi

KHK/703

2, 9, 13, 15, 20, 20/A, 27

24/6/2018 tarihinde birlikte yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının andiçerek göreve başladığı tarihte

(9/7/2018)

7145

53

31/7/2018

7188

31

24/10/2019

7251

31

28/07/2020

7329

20/C

30/6/2021

7331

10, 11, 13, 24, Geçici Madde 10

14/7/2021

7351

27

22/1/2022

Anayasa Mahkemesi’nin 1/6/2022 tarihli ve E.: 2022/14, K.: 2022/70 sayılı Kararı

27

7/7/2022

Anayasa Mahkemesinin 20/7/2022 tarihli ve E.: 2022/48, K.: 2022/93 sayılı Kararı

45, 48

17/8/2022