Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yapılmasına Dair Yönetmelik

BİRİNCİ BÖLÜM

Başlangıç Hükümleri

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, yetkili olmayan kişilerin bilgisahibi olmaları halinde Devletin güvenliğinin, iç ve dış menfaatlerinin, ulusalvarlığın ve bütünlüğün zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi vebelgeler ile gizlilik dereceli birim ve kısımların tespitine, güvenliksoruşturması ve arşiv araştırması yapılmasına ve değerlendirme komisyonlarınınçalışmalarına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, haklarında güvenlik soruşturması ve/veyaarşiv araştırması yapılacak kişileri, talep eden kurum ve kuruluşları veyapacak birimleri kapsar.

Dayanak

MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik 7/4/2021 tarihli ve 7315 sayılı GüvenlikSoruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununun 12 nci maddesine dayanılarakhazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bilmesi gereken: Gizlilik dereceli bilgi ve belgeleri ancakgörevinden dolayı öğrenen, onu inceleyen, uygulayan ve korumaktan sorumlubulunanları,

b) Değerlendirme Komisyonu: Güvenlik soruşturması veya arşivaraştırması sonucunda elde edilen kişisel verilerin göreve atanma yönündendeğerlendirildiği komisyonu,

c) İstihbari faaliyet: İlgili kişi hakkında istihbarat üniteleritarafından çeşitli kaynak ve araçlardan derlenen haber ve bilgilerin işlenmesisuretiyle veri elde etme faaliyeti,

ç) Kişisel veri: Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçekkişiye ilişkin her türlü bilgiyi,

d) Kurum ve kuruluş: Güvenlik soruşturması ve/veya arşivaraştırması yapılmasını talep eden kamu kurum ve kuruluşları ile milli güvenlikaçısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis ve hizmetleri yerine getirendiğer kurum ve kuruluşu,

e) Olgusal veri: Yürütülecek görevin gerektirdiği niteliklerleilgisi bulunan, yorum içermeyen, somut veya gözlemlenebilir ya dadoğrulanabilir vâkıalara dayanan veriyi,

f) Üst kademe kamu yöneticisi: 3 sayılı Üst Kademe KamuYöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usûllerine DairCumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile üst kademe kamu yöneticisi olarak belirlenenkişiyi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Gizlilik Dereceli Bilgi ve Belgeler ile Birim veKısımlar

Gizlilik dereceli bilgi ve belgeler

MADDE 5- (1) Gizlilik dereceleri ile gizlilik derecelibelgelerin sınıflandırılması, oluşturulması, kullanım yerleri, muhteviyatı,güncelliği ve diğer hususlarda 25/4/2022 tarihli ve 5529 sayılı CumhurbaşkanıKararı ile yürürlüğe konulan Gizlilik Dereceli Belgelerde Uygulanacak Usul veEsaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.

Gizlilik dereceli birim ve kısımlar

MADDE 6- (1) Gizlilik dereceli birim ve kısımlar, kamukurum ve kuruluşlarında Gizlilik Dereceli Belgelerde Uygulanacak Usul veEsaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre “çok gizli” ve “gizli” gizlilik derecelibilgi ve belgeleri oluşturan ve saklayan birim ve kısımlardır.

(2) Kamu kurum ve kuruluşları, gizlilik dereceli birim vekısımları birinci fıkra gereğince belirler. Ancak tüm kamu kurum vekuruluşlarının; teftiş ve denetim birimleri, personel birimleri, bilgi işlembirimleri ve özel kalem müdürlükleri gizlilik dereceli birimlerden sayılır.

(3) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ikinci fıkra gereğince belirlenengizlilik dereceli birim ve kısımlar Cumhurbaşkanlığına bildirilir. Ancak bubildirim il özel idareleri ve il özel idarelerinin üyesi olduğu mahalli idarebirlikleri ile köylere hizmet götürme birlikleri için İçişleri Bakanlığına,belediyeler ve bağlı kuruluşları ile belediyelerin üyesi olduğu mahalli idarebirlikleri için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yapılır.İlgili bakanlık tarafından yapılan inceleme neticesinde birinci fıkraya uygunolduğu tespit edilen bildirimler Cumhurbaşkanlığına iletilir.

(4) Cumhurbaşkanlığına bildirilen birim ve kısımların birinci fıkrakapsamında olup olmadığı değerlendirildikten sonra uygun görülenlerCumhurbaşkanlığınca İçişleri Bakanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığıve Emniyet Genel Müdürlüğüne gönderilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasının Usul veEsasları

Arşiv araştırması

MADDE 7- (1) Arşiv araştırması;

a) Kişinin adli sicil kaydının,

b) Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının,

c) Kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının,

ç) Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve 4/12/2004 tarihli ve5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesinin beşinci ve 231 incimaddesinin on üçüncü fıkraları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkındadevam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındakiolguların,

d) Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktançıkarma cezası olup olmadığının,

mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.

Güvenlik soruşturması

MADDE 8- (1) Güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasındaki hususlarailave olarak kişinin;

a) Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri veistihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin,

b) Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,

c) Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylembirliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının,

mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetimeelverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespitedilmesidir.

Hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacaklar

MADDE 9- (1) Statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilkdefa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında arşivaraştırması yapılır.

(2) Aşağıda belirtilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşivaraştırması birlikte yapılır:

a) Kamu kurum ve kuruluşlarının gizlilik dereceli birim ve kısımlarındaçalıştırılacak kamu personeli.

b) Milli Savunma Bakanlığı teşkilatında çalıştırılacak kamu personeli.

c) Genelkurmay Başkanlığında çalıştırılacak kamu personeli.

ç) Emniyet Genel Müdürlüğünde çalıştırılacak kamu personeli.

d) Jandarma Genel Komutanlığında çalıştırılacak kamu personeli.

e) Sahil Güvenlik Komutanlığında çalıştırılacak kamu personeli.

f) Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığında çalıştırılacak kamupersoneli.

g) Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel.

ğ) Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler.

h) Üst kademe kamu yöneticileri.

ı) Özel kanunları gereğince güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasınatabi tutulan kişiler.

i) Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis vehizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdamedilenler.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapacak birimler

MADDE 10- (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması;

a) Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı,

b) Emniyet Genel Müdürlüğü,

c) Mahalli mülki idare amirlikleri,

tarafından yapılır.

(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler,kendilerine iletilen taleple sınırlı olarak güvenlik soruşturması ve arşivaraştırması kapsamında bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınınarşivlerinden ve elektronik bilgi işlem merkezlerinden gerekli bilgi vebelgeler ile 7315 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendikapsamındaki karar ve kayıtları almaya yetkilidir.

(3) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimlerdeyetkilendirilmiş personel;

a) Hukuka aykırı olarak elektronik ortamda veya bilgisayar kayıtlarındave loglarında kişisel verilerle ilgili sorgulama yapamaz.

b) Log kayıtlarını değiştiremez veya silemez.

c) Elde edilen bilgileri paylaşamaz veya yayın yoluyla duyuramaz.

ç) Görevi gereği öğrendiği veya edindiği kişisel bilgi veya belgeleri,yetkisiz kişilerle paylaşamaz ya da basın ve yayın kuruluşlarına veya diğeriletişim kanallarına veremez.

(4) Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapmakla görevlibirimler tarafından, üçüncü fıkrada belirtilen hususlara ilişkin gereklitedbirler alınır.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında izlenecek yöntem

MADDE 11- (1) Cumhurbaşkanlığının arşiv araştırması ve/veya güvenliksoruşturması talepleri, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığınca ve/veyaEmniyet Genel Müdürlüğünce karşılanır.

(2) Kurum ve kuruluşların talebi üzerine yapılacak arşiv araştırması,Emniyet Genel Müdürlüğü ve/veya mahalli mülki idare amirliklerincegerçekleştirilir.

(3) Dördüncü fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla;

a) Milli Savunma Bakanlığında uzman erbaş, sözleşmeli er/erbaş ve işçiolarak çalıştırılacak personele,

b) Emniyet Genel Müdürlüğünde çalıştırılacak kamu personeline,

c) Jandarma Genel Komutanlığında çalıştırılacak kamu personeline,

ç) Sahil Güvenlik Komutanlığında çalıştırılacak kamu personeline,

d) Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalıştırılacaklara,

e) Kamu kurum ve kuruluşlarında çalıştırılacak öğretmenlere,

f) Kurum ve kuruluşların gizlilik dereceli birimlerinde görevyapacaklara,

ilişkin güvenlik soruşturması ile dördüncü fıkrada yer almayan diğergüvenlik soruşturmaları, doğrudan yapılacak talep üzerine Emniyet GenelMüdürlüğü ve/veya mahalli mülki idare amirliklerince gerçekleştirilir. İllerdengelen güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması talepleri valiliklertarafından yerine getirilir.

(4) Aşağıda belirtilen kişiler hakkındaki güvenlik soruşturması talepleriCumhurbaşkanlığına iletilir ve bunlar hakkındaki güvenlik soruşturması Milliİstihbarat Teşkilatı Başkanlığı ve/veya Emniyet Genel Müdürlüğüne yaptırılır:

a) Kurum ve kuruluşların gizlilik dereceli birim ve kısımlarında görevyapacaklardan; merkez teşkilatındaki şube müdürü, dengi ve üstü birim amirleriile 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin “Ortak Hükümler”bölümünün (A) fıkrasının (11) numaralı bendi ile ek 41 inci maddesindesayılanlar ve mesleğe özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle alınanlar.

b) İhtisas alanlarına da yer verilmek suretiyle Milli Savunma Bakanlığıve Genelkurmay Başkanlığında çalıştırılacak kamu personeli.

c) Üst kademe kamu yöneticileri.

ç) 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunukapsamında hâkim ve savcı adaylığına atanacaklar ile hâkimlik ve savcılıkmesleğine kabul edilecekler.

d) 9/6/1930 tarihli ve 1700 sayılı Dahiliye Memurları Kanunu kapsamındakaymakam adaylığına atanacaklar.

e) 7/7/2010 tarihli ve 6004 sayılı Dışişleri Bakanlığı Personelineİlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun kapsamında aday meslek memurluğu ileaday konsolosluk ve ihtisas memurluğuna atanacaklar ile doğrudan yurtdışıteşkilatında istihdam edilecekler.

f) Milli güvenlik açısından stratejikönemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şeklinebağlı olmaksızın istihdam edilecekler.

g) 29/6/2004 tarihli ve 5202 sayılı Savunma Sanayii Güvenliği Kanunukapsamındakiler.

(5) Arşiv araştırması taleplerine, ilgili kişinin; adı, soyadı ve kimliknumarası bilgilerini içeren liste elektronik ortamda eklenir.

(6) Güvenlik soruşturması taleplerine, ilgili kişinin; adı, soyadı,kimlik numarası, güncel adresi, iletişim bilgileri, mezun olduğu okul, sonçalıştığı işyeri ve unvan bilgilerini içeren liste elektronik ortamda eklenir.

(7) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması taleplerininilgili kuruma ulaşmasından itibaren;

a) Arşiv araştırması sonuçları en geç 30 iş günü,

b) Güvenlik soruşturması sonuçları en geç 60 iş günü,

içinde talep eden kuruma bildirilir. Soruşturma ve araştırma sonucunuiçeren bilgi ve belgeler, ilgilinin işlemini yapan kurum dosyasında asgari“gizli” gizlilik derecesinde aidiyet konusuna göre fiziki ve/veya elektronikortamda muhafaza edilir. Ancak bu bilgi ve belgelerden istihbari faaliyetlerekonu olanlar elektronik ortamda muhafaza edilemez.

(8) Dördüncü fıkranın (f) bendinde belirtilenlerin güvenlik soruşturmasıve arşiv araştırması yapılmasına ilişkin taleplerde, ilgili veya bağlıbulunulan bakanlık veya kamu kurum ve kuruluşu tarafından bu birim, proje,tesis veya hizmetin milli güvenlik açısından taşıdığı stratejik önemgerekçelendirilerek belirtilir.

(9) 6 ncı maddenin üçüncü fıkrası ve bu maddenin sekizinci fıkrası gereğincebildirimde bulunmayan kamu kurum ve kuruluşlarının güvenlik soruşturması vearşiv araştırması talepleri güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasınıyapacak birimlerce yerine getirilmez.

Değerlendirme Komisyonu

MADDE 12- (1) Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşivaraştırması sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıylaDeğerlendirme Komisyonu kurulur. Değerlendirme Komisyonu; Cumhurbaşkanlığındaİdari İşler Başkanının görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, TürkiyeBüyük Millet Meclisi Başkanlığında genel sekreter yardımcısının, bakanlıklardabakan yardımcısının, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticiningörevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektöryardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında, teftiş/denetim,personel ve hukuk birimleri ile uygun görülecek diğer birimlerden birer üyeninkatılımıyla başkan dahil en az beş kişiden ve tek sayıda olacak şekildeoluşturulur. Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesisve hizmetlerde istihdam edilecekler hakkındaki değerlendirme, ilgili bakanlıkya da kamu kurumları bünyesindeki Değerlendirme Komisyonunca yapılır.

(2) Memuriyet veya kamu görevlerine uygunluğunundeğerlendirilmesini sağlayacak yorum içermeyen olgusal veriler, güvenliksoruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimlerce ilgili kamu kurumve kuruluşunun bünyesinde kurulan Değerlendirme Komisyonuna iletilir.

(3) Güvenlik soruşturması kapsamında elde edilen verilerden somutolarak gözlemlenemeyen veya doğruluğu denetlenemeyenler ya da iftira olduğuyahut kin ve düşmanlık gibi saiklerle verildiği açık olan bilgi ve beyanlar DeğerlendirmeKomisyonuna iletilmez ve bu bilgi ve beyanlar komisyonca dikkate alınmaz.Değerlendirme Komisyonu gerekli görmesi halinde kendisine iletilen bilgilerhakkında bilginin kaynağını açıklamaksızın ilgili kişiden açıklama yapmasınıisteyebilir.

(4) Değerlendirme Komisyonu, yaptırılan güvenlik soruşturması vearşiv araştırması sonucunda elde edilen verileri analiz ederek ilgili kişininmemuriyete ya da kamu görevine atanıp atanmaması veya gizlilik dereceli birimve kısımlarda yahut milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje,tesis ve hizmetlerde çalışıp çalışmaması gibi hususlarda nesnel ve gerekçeli değerlendirmeleriniyazılı olarak atamaya yetkili amire sunar. Mahkemeler tarafından istenildiğindebu bilgiler sunulur.

(5) Değerlendirme Komisyonu üye tam sayısıyla toplanır,kararlarını oy çokluğuyla alır.

(6) Değerlendirme Komisyonunun sekretarya hizmetleri, bünyesindebulunduğu ilgili kamu kurum ve kuruluşunun personel işlemlerini yürütenbirimlerce yapılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Kişisel Verilerin Korunması

Kişisel verilerin korunmasına ilişkin temel ilkeler

MADDE 13- (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasıkapsamında kişinin istihbari faaliyetlere konu olmayan kendisiyle ilgilikişisel verileri hakkında bilgilendirilmesi, bu verilere erişmesi, bunlarındüzeltilmesi ve silinmesi taleplerine ilişkin tedbirler alınır.

(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına konu kişiselverilerin doğru ve güncel olması esastır. Bu veriler, işlendikleri amaçlabağlantılı, sınırlı ve ölçülü olarak kullanılır.

(3) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamındayürütülen iş ve işlemlerde, 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel VerilerinKorunması Kanununun 4 üncü maddesinde belirtilen genel ilkelere aykırı hareketedilemez. Ancak milli savunma, milli güvenlik, kamu güvenliği, kamu düzeni veekonomik güvenlik ile ilgili istihbarat faaliyetleri kapsamında elde edilenbilgiler kişiye verilemez.

Kişisel veri güvenliği ve gizlilik

MADDE 14- (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasıyapmakla görevli birimler ile Değerlendirme Komisyonları, veri güvenliğineilişkin önlemleri alır.

(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması işlemlerinin herevresinde gizliliğe uyulur. İlgili bilgi ve belgeler yasal olarak bilmesigerekenlerden başkasına verilmez ve açıklanmaz. Arşiv araştırmasındaki hususlarhariç olmak üzere güvenlik soruşturması kapsamında elde edilen tüm verilereilişkin bilgi ve belgeler ile Değerlendirme Komisyonu kararlarına yönelikişlemler, Gizlilik Dereceli Belgelerde Uygulanacak Usul ve Esaslar HakkındaYönetmelikte “gizli” gizlilik dereceli belgeler için belirtilen hükümlere göreyürütülür.

(3) Bu Yönetmelik kapsamında elde edilen kişisel veriler, amacıdışında işlenemez ve aktarılamaz.

Kişisel verilerin silinmesi ve yok edilmesi

MADDE 15- (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasısırasında elde edilen kişisel veriler, işlenme amacının ortadan kalkmasıhalinde veya her durumda iki yılın sonunda Değerlendirme Komisyonlarıncasilinir ve yok edilir.

(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapanbirimlerdeki istihbari faaliyete konu olmayan ilgilisine ait güvenliksoruşturması ve arşiv araştırmasına ait veriler, iki yılın sonunda silinir veyok edilir.

(3) Bu veriler, işleme karşı dava açılması halinde kararkesinleşmeden silinemez ve yok edilemez. Mahkemelerin bu konudaki talepleri,Değerlendirme Komisyonunun bünyesinde bulunduğu ilgili kamu kurum ve kuruluşutarafından karşılanır. Mahkemenin olası taleplerinin karşılanabilmesindeihtiyaç duyulabilecek ilgili evrakın saklanabilmesi için bu durum güvenliksoruşturması ve arşiv araştırması yapan birime ilgili kamu kurum ve kuruluşutarafından bildirilir. Dava sonucunda verilen karar kesinleştiğinde ise ilgiligüvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapan birime kişisel verilerinsilinmesi ve evrakın imha edilebilmesi için ayrıca ilgili kamu kurum ve kuruluşutarafından bildirimde bulunulur.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 16- (1) 14/2/2000 tarihli ve 2000/284 sayılıBakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Güvenlik Soruşturması ve ArşivAraştırması Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

(2) Mevzuatta, birinci fıkra ile yürürlükten kaldırılanGüvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliğine yapılan atıflar buYönetmeliğe yapılmış sayılır.

Gizlilik dereceli birimve kısımların bildirilmesi ile devam eden işlemler

GEÇİCİ MADDE 1- (1) Kamukurum ve kuruluşları tarafından 6 ncı madde gereğince belirlenen gizlilikdereceli birim ve kısımlar, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren60 gün içerisinde Cumhurbaşkanlığına bildirilir.

(2) Birinci fıkra gereğincebildirim yapılıncaya kadar talep edilecek güvenlik soruşturması ve arşivaraştırmaları ile bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce başlatılangüvenlik soruşturması ve arşiv araştırması işlemleri, 16 ncı maddenin birincifıkrası ile yürürlükten kaldırılan yönetmeliğin 7315 sayılı Kanuna aykırıolmayan hükümlerine göre sonuçlandırılır.

Yürürlük

MADDE 17- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğegirer.

Yürütme

MADDE 18- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.